چنانچه عقد نکاح دائم غیر رسمی با شرایطی واقع شده باشد، نکاح با سند رسمی که متعاقب آن صورت گرفته نمی‌تواند شرطی را به آن بیفزاید و محکوم به بطلان است. مهریه همان است که ضمن عقد نکاح غیر رسمی توافق شده و زاید بر آن در سند رسمی مردود بوده و اثری بر آن مترتب نمی‌شود.

نکاح - مهریه - افزایش مهریه - نکاح غیر رسمی - ازدواج رسمی - ابطال سند

مستندات: مواد ۱۰۶۲ و ۱۱۲۰ قانون مدنی - نظریه شماره ۳۵۰۷۹/۳۰/۸۸ مورخ ۱۲/۵/۱۳۸۸ فقهای شورای نگهبان

 دادنامه: ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۷۰۲۴۵۶ مورخ ۱۹/۱۲/۱۳۹۱

رأی دادگاه بدوی بطلان افزایش مهریه پس از وقوع عقد نکاح 

خانم م. ف. با وکالت آقایان م.س، م الف، دادخواستی به طرفیت آقای الف. الف. به خواسته طلاق با توجه به شرط مندرج در سند نکاحيه مبتنی بر اخذ وکالت بلاعزل از زوج را در امر طلاق تقدیم نموده و سبب استفاده از حق طلاق را رفتار ناشایست زوج در قبال زوجه در طول زندگی مشترک اعلام کرده‌اند؛ ضمناً همزمان خانم م ف. با وکالت آقایان م. س. و م. الف. دادخواست دیگری به طرفیت آقای الف. مبنی بر مطالبه مهریه به تعداد ۱۳۴۳ عدد سکه بهار آزادی عندالاستطاعه موضوع سند نکاحيه شماره ... مورخه ۲۳/۱۲/۸۸ دفتر ازدواج شماره به تهران مقوم به مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۵۱ ریال نیز تسلیم محکمه نموده اند و متقابلا آقای الف. در قبال دعوی مطروحه اخير دادخواست تقابلی به طرفیت خانم م. ف. تقدیم نموده و متقاضی تأیید و تنفيذ وقوع نکاح دائم غیر رسمی فی مابین خود و خوانده دعوی تقابل در مورخه ۱۸/۱۲/۸۸ و بطلان عقد رسمی بعدی منعقد شده در مورخه ۲۳/۱۲/۸۸ و به تبع آن ابطال سند ازدواج شماره ... مورخه ۲۳/۱۲/۸۸ دفتر ازدواج شماره ... تهران، همچنین ثبت نکاح دائم غیر رسمی مورخه ۱۸/۱۲/۸۸ گردیده است. با امعان نظر به جامع محتویات پرونده علی الخصوص اظهارات زوج و اقرار زوجه، انعقاد و وقوع نکاح دائم غیر رسمی فی مابین در مورخه ۱۸/۲/۸۸ با مهریه ۱۴ عدد سکه بهار آزادی احراز می‌شود و بقاء و نفوذ نکاح مذکور با توجه به عدم اقامه دلیل متقن مبنی بر قطع رابطه زوجیت كما كان محرز است. با وصف مذکور و عدم انحلال نکاح مقدم، انعقاد صیغه نکاح دائم موضوع سند نکاحيه شماره ... مورخه ۲۳/۱۲/۸۸ دفتر تهران فاقد موضوعیت و وجاهت قانونی بوده، نتیجتا نکاح اخیر و شروط و آثار آن باطل و بلا اثر تلقی می‌شود و دادگاه مستنداً به مواد ۱۰۶۲ و ۱۱۲۰ قانون مدنی با اعلام بطلان نکاح رسمی موضوع سند نکاحيه شماره ... مورخه ۲۳/۱۲/۸۸ دفتر ... تهران حکم به ابطال سند مذکور و تنفيذ نکاح مقدم غیر رسمی صادر می‌نماید. بدیهی است که شروط و مندرجات سند رسمی نیز فاقد اعتبار قانونی بوده است. نتیجتا دادگاه زوجه را مستحق دریافت مهریه موضوع سند رسمی نکاح تشخیص نداده و درخواست طلاق از ناحیه زوجه را به عنوان وکیل بلاعزل زوج در سند رسمی نکاح را به علت عدم اعتبار سند مذکور و مخالفت زوج مردود تلقی و حکم بر بی حقی خواهان مهریه و طلاق صادر می‌نماید. ضمناً زوجین مکلف به ثبت نکاح عادی با وصف دائم در مورخه ۱۸/۲/۸۸ با مهریه ۱۴ عدد سکه بهار آزادی می‌باشند. آرای صادره حضوری و ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدید نظر استان تهران است.

رأی دادگاه تجدید نظر در خصوص بطلان افزایش مهریه پس از وقوع عقد نکاح 

تجدیدنظرخواهی خانم م. ف. با وکالت آقای م.س. نسبت به آن بخش رأی موضوع دادنامه شماره ۱۵۸۳- ۲۰/۱۰/۹۱ صادره از شعبه ۲۷۳ دادگاه عمومی خانواده تهران که بر تأیید و تنفیذ عقد نکاح دائم عادی بین تجدیدنظرخواه و تجدیدنظر خوانده با مهریه ۱۴ سکه بهار آزادی اشعار دارد، وارد نیست، رأی تجدیدنظرخواسته در این بخش موافق موازین قانونی و با رعایت اصول و قواعد دادرسی صادر گردیده و ایراد اساسی متوجه آن نمی‌باشد. تجدیدنظرخواه نیز در این مرحله مطلب قابل توجهی عنوان نکرده، لذا به استناد ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی این بخش از رأى تجدیدنظرخواسته تأیید می‌گردد. اعتراض تجدیدنظرخواه نسبت به آن قسمت از دادنامه که بر ابطال مندرجات سند نکاحيه شماره ... مورخ ۲۳/۱۲/۸۸ دفتر ... تهران از جمله مهریه مندرج در آن اشعار می‌دارد، به نظر وارد است؛ زیرا هر چند که مهریه شرعی همان است که ضمن عقد نکاح واقع شده و افزایش مهریه پس از وقوع عقد، ترتب آثار مهریه را ندارد؛ لیکن ابطال کلیه مندرجات سند رسمی به نظر صحیح نمی‌رسد. لذا این قسمت از دادنامه نقض می‌گردد. این رأي ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل رسیدگی فرجامی در دیوان عالی کشور است.