اثبات حق انتفاع

اثبات حق انتفاع در ملک دیگری امری ضروری است. فردی که ادعای حق انتفاع دارد، باید اثبات کند که می تواند از منافع مالی که متعلق به دیگری است استفاده کند اما اگر صاحب ملک فوت کند، اگر حق انتفاع ملکی تا زمان زنده بودن صاحب ملک شرط شده باشد (عمری باشد) با فوت وی حق انتفاع، خود به خود منحل می شود؛ در این حالت حق انتفاع، نیاز به اثبات دارد و چون در این نوع حق، صاحب ملک (مالک) اختیار دار است،  اگر کسی مدعی حق انتفاع در ملک دیگری است، قرارداد کتبی هم در دست ندارد می تواند با طرح دعوا در دادگاه به حق خود برسد. با ما همراه باشید تا این مورد را با هم بررسی نماییم.

حق انتفاع چیست؟

حق انتفاع یعنی استفاده از منفعتِ مال یا ملک دیگری که خود مالک، صاحب ملک هست اما منافع و بهره برداری آن را به دیگری داده است مثلاً پدری خانه ای دارد که به اجاره داده است، اما برای حمایت از وضعیت مالی فرزند خود، پول اجاره ی ماهیانه ی آن را به پسرش سپرده است تا از آن استفاده کند؛ اما پدر با این کارخود فقط منافع خانه ی خود را به پسرش منتقل کرده است و هنوز ملک به نام خود پدر می باشد.

ماده ی 40 قانون مدنی می گوید: (حق انتفاع، عبارت از حقی است که به موجب آن شخص می تواند از مالی که عین آن به نام دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند).

انواع حق انتفاع

حق نفع یا انتفاع در سه حالت عمری، سکنی و رقبی وجود دارد که به شرح زیر هستند:

• عمری: حقی که مالک آن به موجب عقدی به اندازه عمر خود یا منتفع یا شخصی دیگر تعیین می‌کند. گاهی مواقع مالک یک ملک، طبق قراردادی منافع ملک یا مال خود را به صورت عمری به دیگری منتقل می کند؛ یعنی اینکه، تا زمانی که مالک زنده است طرف می تواند از منافع مال وی بهره مند باشد و اگر روزی از دنیا رفت با فوت وی، حق انتفاع هم خود به خود منحل می شود؛ به این مسئله حق انتفاع عمری می گویند.

• رقبی: تعیین این حق توسط مالک به مدت معینی صورت می‌پذیرد. به عنوان مثال، می‌توان به در اختیار گذاشتن ملک، اتومبیل و ... به شخص دیگری اشاره کرد.

• سکنی: این حق به عنوان حق سکونت در یک ملک وجود دارد. حق سکنی می‌تواند به صورت عمری یا رقبی تعیین شود.

• حبس مطلق: در صورتی که حق نفع بدون در نظر گرفتن مدت و به صورت مطلق به شخص دیگری داده شود، به عنوان حبس مطلق شناخته خواهد شد. این حق تا زمان فوت مالک برقرار است. در حق انتفاع حبس مطلق، مالک در هر زمانی می‌تواند رجوع کند و قرارداد آن را فسخ نماید. به عبارت دیگر، حبس مطلق حق نفعی است که عقد جایز است.

• حبس مؤبد: حق نفع در صورتی که به صورت همیشگی و نامحدود باشد، به عنوان حبس مؤبد در نظر گرفته می‌شود. اگر قرارداد حبس مؤبد به امور خیریه یا عام‌المنفعه اختصاص یابد، از احکام وقف تبعیت خواهد کرد.

حق انتفاع از طریق عقد و قرارداد منتقل می شود و ملکی که حق انتفاع به آن داده می شود باید قابل استفاده باشد, یعنی صاحبِ حق انتفاع بتواند از آن ملک، زمین  یا خانه بهره برداری کند و صاحب حق انتفاع، باید در زمان عقد قرارداد، حاضر باشد.

اگر مالک برای استفاده ی منتفع، زمانی تعیین نکرده باشد، تا زمان فوت مالک منتفع می تواند ازمنافع آن استفاده کند و منتفع نباید از مالی که منافع آن به وی داده شده، سوء استفاده کند یا در حفاظت از آن زیاده روی یا کم کاری کند.

حق انتفاع، امکان دارد به صورت صلح نامه به منتفع منتقل شود؛ وقتی شخصی، استفاده از منافع مالی به وی سپرده می شود، می تواند در آن مال تصرف کند و از آن استفاده کند. به عنوان مثال:

• (اگر منافع زمین کشاورزی به وی داده شده است، شخص می تواند در روی زمین کشت کند و از محصولات آن بفروشد و بهره مند شود، یا اگر به کسی استفاده از منافع خانه ای سپرده شده است می تواند آن خانه را اجاره بدهد و از منافع اجاره ی آن سود ببرد)

ماده ی 48 قانون مدنی می گوید: (درحبس، اعم از عمری و غیره، قبض شرط صحت است).

وکلای مجرب سایت ما در وکیل تلفنی، به صورت شبانه روزی آماده ارائه خدمات حقوقی از قبیل مشاوره حقوقی به تمامی هموطنان عزیزمان می باشند.

چه مواردی حق انتفاع را از بین می‌برد؟

حق نفع در مواردی امکان زایل شدن دارد. این موارد که موجب از بین رفتن این حق می‌شوند، به شرح زیر هستند:

• انقضا یا به اتمام رسیدن مدت
• از بین رفتن مالی که برای آن حق نفع تعیین‌شده است.
• بر اساس ماده ۵۳ قانون، در صورتی که مالک، مال خود را به شخص دیگری منتقل کند و مالک جدید اطلاعی از حق انتفاع آن نداشته باشد، می‌تواند معامله را فسخ کند. این نکته نیز لازم به ذکر است که در صورت اطلاع از این موضوع، امکان فسخ معامله وجود ندارد و حق نفع باقی خواهد ماند. در صورت نیاز به هر گونه راهنمایی و مشاوره در این زمینه می‌توانید از مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان استفاده کنید.

برای اثبات حق انتفاع چه باید کرد؟

اگر در دعوای حق نفع، عقد مکتوب یا قرارداد وجود داشته‌باشد، به راحتی می‌توان این حق را اثبات کرد. اما اگر شخص مدعی هیچ‌گونه سند و مدرک معتبری در این خصوص نداشته باشد، برای اثبات آن باید به دادگاه مراجعه کند. پیشنهاد می‌کنیم قبل از مراجعه به دادگاه حتما از مشاوره حقوقی تلفنی بهره‌مند شوید تا مسیر درستی را طی کنید.

شخص مدعی به عنوان خواهان باید بتواند وجود معامله‌ای که حق انتفاع را ایجاد کرده است، اثبات کند. او باید اسنادی مانند صلح‌نامه یا قراردادی که با مالک تنظیم کرده‌اند را به دادگاه ارائه دهد. در صورت در اختیار داشتن این مدارک، خواهان امکان الزام خوانده به تنظیم سند رسمی را دارد و می‌تواند این موضوع را از دادگاه بخواهد.

در صورت در اختیار نداشتن مدارک قابل اتکا در این خصوص، با ادله دیگری نیز می‌توان این حق را ثابت کرد. اثبات آن، با داشتن هر یک از ادله زیر امکان‌پذیر است.

اقرار

در حق نفع، طرف دعوا مالک ملک است و در صورت اقرار او به وجود این حق، می‌توان آن را اثبات کرد.

شهادت

شهادت دو مرد به عنوان شهود، حق ارتفاق یا انتفاع را اثبات می‌کند.

سوگند

مدعی حق نفع می‌تواند از مالک درخواست سوگند نماید. در صورتی که او سوگند را رد کند، مدعی می‌تواند با سوگند، حق نفع خود را اثبات کند.

اماره

در صورتی که شخص مدعی در ملک تصرف و استیلا داشته باشد و از حق انتفاع استفاده کند، تصرف به عنوان حق نفع دارد. این موضوع نیز دلیلی بر اثبات حق ارتفاق یا انتفاع است. در این حالت، اگر شخص دیگری نیز به عنوان حق نفع آن ملک را تصرف کند، هر دو اماره از بین می‌روند و دلیل دیگری برای اثبات این موضوع باید اقامه شود.

تفاوت میان حق انتفاع و اذن در انتفاع چیست؟

1. در حق انتفاع، این امکان وجود دارد که اگر زمانی دارنده ی حق فوت کند، حق انتفاع باقی بماند و وراث وی از حق وی استفاده کنند؛ اما در اذن انتفاع در صورت فوت منتفع، اجازه یا اذن مالک شرط است و اگر مالک اذن ندهد، وراث نمی توانند از آن استفاده کنند.

2. وقتی در استفاده از منفعت مالی، اذن انتفاع داده می شود، در واقع با این کار مباح بودن استفاده از منافع آن اجازه داده شده است تا کسی نتواند آن را غصب کند و بی اجازه از آن استفاده کند، پس اذن انتفاع با حق انتفاع متفاوت است.

3. حق انتفاع به واسطه ی یک قرارداد یا عقد به وجود می آید ولی اذن انتفاع، ایقاع (به اراده ی طرف) است.

4. می توان حق انتفاع را به کس دیگری منتقل کرد، ولی در انتقال ملکی که اذن در انتفاع دارد، باید از مالک آن اجازه گرفت و اگر مالک اجازه ندهد، این حق ساقط می شود.

5. اگر مالک ملک که حق انتفاع داده است فوت شود، می توان از منافع آن به شرط عمری نبودن، استفاده کرد؛ ولی دراذن انتفاع با فوت کردن مالک، اذن انتفاع از بین می رود.

در موسسه حقوقی آنلاین ما، مشاوران و وکلای با تجربه و متخصصی حضور دارند که می توانید تنها با یک تماس، به صورت آنلاین و تلفنی از آنها در مورد تفاوت حق انتفاع با اذن انتفاع مشاوره بگیرید، تا اطلاعات کافی در این مورد به دست آورید.

آیا حق انتفاع و اجاره یکی است؟

با وجود اینکه این دو مورد شباهت‌هایی با یکدیگر دارند، اما در واقع دو موضوع متفاوت هستند. تفاوت‌های حق نفع و اجاره شامل موارد زیر می‌باشند:

• در انتفاع، تنها حق بهره‌برداری به صورت محدود وجود دارد. اما در اجاره، حق مالکیت برای مدت‌ زمان مشخصی تعیین شده است.
• در اجاره مبلغی مشخص می‌شود، اما در انتفاع ممکن است این‌گونه نباشد.
• در اجاره می‌توان از مال، به صورت اجاره به شخص دیگری بهره‌برداری کرد، اما در انتفاع این امکان وجود نخواهد داشت.

آیا حق انتفاع به معنای مالکیت منافع است؟

وقتی صحبت از حق انتفاع می کنیم، یعنی منتفع مالک منافع آن است و می تواند منافع حاصل از آن را برای خود بردارد و اختیاردار آن منافع است تا زمان پایان قرارداد حق انتفاع.

در مالکیت منافع، لحظه ها و ذره های منفعت، در ملکِ مالک بوجود می آید و در مالکیت منافع کسی که حق استفاده از منافع ملک به وی داده می شود؛ می تواند بعد از پایان قرارداد هم از منافع آن بهره مند شود؛ حق انتفاع در واقع یک درجه پایین تر از مالکیت منافع است.

به عنوان مثال: (باغی را که مالک، طی قرارداد اجاره به مستأجر می دهد، اگر مدت اجاره تمام شود، مستأجر می تواند بعد از آن هم از میوه های باغ استفاده کند؛ اما در حق انتفاع، زمانی که منفعت باغ برای بهره برداری در اختیارکسی قرار می گیرد، بعد از پایان حق انتفاع، دیگر نمی تواند از منافع آن یا میوه های مانده در باغ استفاده کند و باقیمانده ی آنها مال صاحب ملک می شود).

حق انتفاع در ملک مشاء؟

وقتی دو یا چند نفر با هم در ملکی شریک باشند و سهم هیچ کدام از ملک مشخص نباشد، به این نوع شراکت اشاعه (مشاء) می گویند؛ در ملک مشاء شریک می تواند نسبت به اندازه ی سهم خود، تصرفی انجام دهد؛ مانند: دادن حق انتفاع به دیگری و یا اجاره دادن ملک به دیگری.

ماده ی 583 قانون می گوید: (هریک از شرکاء می توانند بدون رضایت شرکای دیگر، سهم خود را کلاً یا جزعاً به دیگری منتقل کند).

طبق ماده فوق زمانی که حق انتفاع ملکی به دیگری داده شود، باید مالک مورد نظر، مشاء بودن زمین را به کسی که اجازه ی بهره برداری از منفعت ملک را می دهد اطلاع دهد و صاحب حق انتفاع باید بداند که به اندازه ی سهم مالک می تواند از این ملک بهره برداری کند و برای بیشتر از آن باید از شرکاء دیگر اجازه داشته باشد.

• به عنوان مثال: وقتی در زمین کشاورزی به متراژ 4000 متر 4 نفر شریک هستند، که به هریک از آنها 1000متر برحسب سهام مشترکشان می رسد و یکی از مالکان قصد دارد، تا به یک نفر حق انتفاع سهم خود را بدهد؛ می تواند اینکار را انجام دهد و کسی هم که حق انتفاع به وی داده شده، فقط می تواند از هزار متر زمین بهره برداری کند نه بیشتر؛ مالک هم باید این مورد را در قرارداد قید کند.

اگر سوالی در مورد ملک مشاء خود که می خواهید حق انتفاع آن را به دیگری منتقل کنید دارید، می توانید فقط با یک تماس ساده در هر موقع از شبانه روز، با وکلای ما در سایت وکیل تلفنی، از مشورت و راهنمایی آنها در این زمینه، بهره بگیرید.

حق انتفاح از مباحات؟

برای توضیح این مسئله اول باید ببینیم منظور از مباحات چیست؟ مباحات یعنی اموالی که شخص حقیقی یا حقوقی صاحب آن نیست؛ مثل اراضی موات، زمین هایی که کسی از آنها استفاده نمی کند، اشخاص می توانند، از آنها منفعت ببرند.

ماده ی 92 قانون در خصوص حق انتفاع از مباحات می گوید: (هر کس می تواند با رعایت قوانین و نظامات، راجع به یکی از مباحات، از آنها استفاده نمایند).

همچنین ماده ی 101 قانون می گوید: (هرگاه کسی از آبی که ملک دیگری است، به نحوی از آن ها، حق انتفاع داشته باشد؛ از قبیل دایر کردن آسیا و امثال آن، صاحب آن نمی تواند مجرا را تغییر دهد، به نحوی که مانع از استفاده ی دیگری شود).

• به عنوان مثال: (وقتی رود خانه ای از وسط یک روستا رد می شود، هر کدام از اهالی روستا می توانند از آب این رودخانه سهمی داشته باشند و یا اگر زمین مواتی وجود داشته باشد، شخصی می تواند اقدام به بایر کردن آن کند و از منافع آن بهره ببرد و تا زمانی که صاحب ملک، پیدا نشده از آن استفاده کند).

نکات کلیدی در قرارداد حق انتفاع

• حق نفع در صورتی به وجود می‌آید که مال موردنظر علاوه بر استفاده، امکان بقاء نیز داشته‌باشد. به عنوان مثال، این مال می‌تواند ملکی باشد که شرایط لازم برای سکونت در آن وجود داشته باشد و مخروبه نباشد.

• این نوع حق باید قرارداد مکتوب داشته ‌باشد. برای اثبات این حق، خواهان باید بتواند در دادخواست خود وجود معامله بین خود و مالک ملک را ثابت کند. حق نفع را نمی‌توان از طریق بیع منتقل کرد و معمولا به صورت صلح‌نامه انجام می‌شود. در صورت طرح دعوای اثبات حق ارتفاق، خواهان می‌تواند الزام خوانده به تنظیم سند رسمی را از دادگاه بخواهد.

• قانون، حق استفاده از مشاعات را به عنوان بخشی از حقوق ثابت در نظر گرفته است. این حق بدون داشتن مجوز قانونی، امکان سلب شدن ندارد. بنابراین مالکین می‌توانند در استفاده انحصاری از مشاعات توسط یکی از آن‌ها توافق کنند. این موضوع به عنوان واگذاری حق انتفاع تلقی نمی‌شود. امکان استفاده انحصاری یکی از مالکین از مشاعات، اذن در انتفاع است و قابل رجوع می‌باشد

• در صورتی که مالکین سابق بر استفاده انحصاری مشاعات توسط یکی از آن‌ها به توافق رسیده باشند، این موضوع را نمی‌توان به مالکین جدید تحمیل کرد.

• واگذاری حق نفع، تابع قواعدی که در مورد موجر و مستاجر وجود دارد، نیست و مجانی است. بنابراین شخصی که دارای حق نفع است، مجبور به پرداخت هر گونه وجهی در خصوص مدت‌زمان استفاده از آن نیست.

• تنها در مواردی که شخصی حق نفع در ملک داشته باشد، به عنوان ممانعت از حق محسوب می‌شود. به عنوان مثال، اگر شخصی توسط زوجه و فرزندان از ورود به منزل منع شود، وصف مجرمانه‌ای برای آن وجود ندارد.

• زوج مالکیتی در جهیزیه زوجه ندارد. به عبارت دیگر ید زوج، امانی و صرفا دارای حق نفع یا انتفاع است. بنابراین امکان رجوع از اذن برای زوجه وجود دارد و می‌تواند استرداد آن را درخواست کند.

مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده اثبات حق انتفاع

صالح‌ترین مرجع برای رسیدگی به این پرونده، دادگاه عمومی حقوقی است که در محل وقوع ملک قرار دارد. شما می‌توانید با بهره‌مندی از مشاوره حقوقی خود را برای حضور در دادگاه آماده کنید.

لیست هزینه مشاوره تلفنی با برترین وکلای دادگستری

((بعد از پرداخت، وکیل پایه یک دادگستری زیر 5 دقیقه جهت مشاوره با شما تماس می‌گیرند))

جدول مشاوره حقوقی فوق تخصصی شبانه روزی

مدت زمان مشاوره حقوقی	اجرت (تومان)	پرداخت آنلاین
5 دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری	80,000 هزار تومان	پرداخت آنلاین درخواست جهت: 5 دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری (بعد از پرداخت وکلای موسسه زیر 5 دقیقه با شما تماس میگیرند) نام و نام خانوادگی: * شماره تماس: * مبلغ واریزی: 80,000 هزارتومان انتخاب درگاه: تایید و پرداخت بستن
10دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری	150,000 هزار تومان	پرداخت آنلاین درخواست جهت: 10دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری (بعد از پرداخت وکلای موسسه زیر 5 دقیقه با شما تماس میگیرند) نام و نام خانوادگی: * شماره تماس: * مبلغ واریزی: 150,000 هزارتومان انتخاب درگاه: تایید و پرداخت بستن
20دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری	250,000 هزار تومان	پرداخت آنلاین درخواست جهت: 20دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری (بعد از پرداخت وکلای موسسه زیر 5 دقیقه با شما تماس میگیرند) نام و نام خانوادگی: * شماره تماس: * مبلغ واریزی: 250,000 هزارتومان انتخاب درگاه: تایید و پرداخت بستن
30دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری	300,000 هزار تومان	پرداخت آنلاین درخواست جهت: 30دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری (بعد از پرداخت وکلای موسسه زیر 5 دقیقه با شما تماس میگیرند) نام و نام خانوادگی: * شماره تماس: * مبلغ واریزی: 300,000 هزارتومان انتخاب درگاه: تایید و پرداخت بستن
60 دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری	350,000 هزار تومان	پرداخت آنلاین درخواست جهت: 60 دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری (بعد از پرداخت وکلای موسسه زیر 5 دقیقه با شما تماس میگیرند) نام و نام خانوادگی: * شماره تماس: * مبلغ واریزی: 350,000 هزارتومان انتخاب درگاه: تایید و پرداخت بستن
مشاوره حقوقی تلفنی با دکتر هادی توکلی وکیل پایه یک دادگستری	950,000 هزار تومان	پرداخت آنلاین درخواست جهت: مشاوره حقوقی تلفنی با دکتر هادی توکلی وکیل پایه یک دادگستری (بعد از پرداخت وکلای موسسه زیر 5 دقیقه با شما تماس میگیرند) نام و نام خانوادگی: * شماره تماس: * مبلغ واریزی: 950,000 هزارتومان انتخاب درگاه: تایید و پرداخت بستن

لیست هزینه مشاوره تلفنی با برترین وکلای دادگستری

((بعد از پرداخت، وکیل پایه یک دادگستری زیر 5 دقیقه جهت مشاوره با شما تماس می‌گیرند))

جدول مشاوره حقوقی تخصصی شبانه روزی

مدت زمان مشاوره حقوقی	اجرت (تومان)	پرداخت آنلاین

لطفاً پس از پرداخت، لوگوی واتساپ زیر را لمس نموده و تصویر فیش واریزی را به آن ارسال نمایید تا وکیل در کمتر از ۵ دقیقه با شما تماس بگیرد.

روش پرداخت بعدی به این صورت می باشد که یکی از مبالغ فوق را به شماره کارت ۶۰۳۷۹۹۷۳۸۲۲۸۴۵۳۸ به نام هادی توکلی واریز کنید و سپس اطلاعات واریز را به شماره ۰۹۲۱۲۲۴۲۶۷۰ پیامک یا واتساپ نمایید تا وکیل در کمترین زمان به خط شما تماس حاصل کند.

درخواست مشاوره تلفنی با وکیل: 02147625900

مشاوره فوری با وکیل: 09212242670