دعوی ماترک در نظام حقوقی ایران

اینکه ماهیت ماترک از نظر حقوقی چیست، 3 نظر در این مورد دربین حقوق دانان مطرح است:

 

نظر اول: برخی آنرا در حکم مال میت می دانند (نظر مشهور فقها).

• ایراد: چون قانون صراحتاً اعلام کرده شخصی که زنده متولد می شود با تولد دارای حقوق و تکالیف می شود وبا مرگ وی هم حقوق و تکالیف وی خاتمه پیدا می کند بنابراین چگونه میشود گفت که در حکم مال میت است.

 

نظر دوم: عده ای دیگر آنرا منطبق بر احکام رهن می دانند و ترکه را وثیقه طلب بستانکاران می پندارند و احکام رهن را بر آن بار می کنند و از نظر آنها مالکیت ورثه موقوف و معلق است به اخراج آنچه که ترکه ناخالص را به ترکه خالص تبدیل می کند.

• ایراد: از آنجاییکه حق رهن از حقوق عینی است این نظر صحیح بنظر نمی رسد زیرا طلبکاران نسبت به ترکه حق عینی ندارند.

 

نظر سوم: برخی نیز مانند مرحوم دکتر کاتوزیان، آن را دارای شخصیت حقوقی می دانند.

 

آیا ماترک از نظر حقوقی دارای شخصیت مستقل می باشد؟

 

مشاوره حقوقی ماترک و حل آنلاین و تلفنی مشکلات آن

 

 پاسخ به این سوال بله است؛ بر اساس نظریه شخصیت حقوقی ترکه مرحوم دکتر کاتوزیان که معتقدند که ترکه ناخالص در دوران انتقالی مانند موقوفه دارای شخصیت حقوقی مستقل از ورثه طلبکاران و موصی له و صاحبان حق دارد. برای اینکه شخصیت حقوقی ترکه تحقق پیدا کند چهار رکن لازم است:

 

• رکن اول: ترکه هم می تواند مدیر داشته باشد. اگر وراث توافق کنند که یکی از آنها انتخاب شود و یا به وصیت موصی، وصی مسئول اداره تمام ترکه تعیین شود و در غیر این فروض، دادگاه مدیر تصفیه تعیین می کند.

• رکن دوم: ترکه می تواند اقامتگاه داشته باشد وفق ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی که مقرر میدارد دعاوی راجع به ترکه در آخرین اقامتگاه متوفی اقامه می شود و این نشانگر آن است که عموما اموال متوفی در جایی است که خود متوفی حضور دارد پس در واقع اقامتگاه متوفی اقامتگاه ترکه هم می باشد.

• رکن سوم: ترکه دارایی مثبت دارد و آورده های این دارایی همان ترکه ناخالص است.

• رکن چهارم: ترکه دارایی منفی دارد و دارایی منفی آن دیون و بدهکاری و صاحبان ثلث و همه آنچه که از ترکه ناخالص اخراج می شود تا ترکه خالص شود می باشد.

 

نکته مهم: ترکه هم شخصیت حقوقی دارد و نام آن ترکه است، اما دارایی آن همان چیزی است که به ارث می ماند و نیز وصی طبق صراحت ماده 246 قانون امور حسبی، کارش اداره ترکه است، به بیان بهتر مدیر، ترکه است؛ مانند: مدیر عامل در شرکت سهامی خاص که یک شخصیت حقوقی است. پس نتیجتاً تمام آثار و عناوین و امارات و علایم و اشارات که در شخص حقوقی است، در ترکه هم هویدا و موجود است.

 

انتقال ماترک متوفی قبل از تقسیم و یا تسهیم بین وراث از مصادیق معامله فضولی می باشد؟

برطبق ماده 871 قانون مدنی که مقرر می دارد: ((هرگاه ورثه نسبت به اعیان ترکه معاملاتی نمایند مادام که دیون متوفی تادیه نشده است، معاملات مزبور نافذ نبوده و دیان می توانند آن را بهم بزنند))، البته به تکرار در ماده 229 قانون امور حسبی آورده: ((تصرفات ورثه در ترکه از قبیل فروش و صلح و هبه و غیره... نافذ نیست مگر بعد از اجازه بستانکاران و یا اداء دیون)).

در نهایت از مجموع این 2 ماده میتوان گفت چنبن معاملاتی غیر نافذ هستند.

 

آیا تعهدات قانونی مورث، مثلا در خصوص تسهیلات بانکی به وراث می رسد ؟در صورت مثبت بودن پاسخ نحوه پرداخت وراث نسبت به تعهدات مورث چگونه می باشد؟