امتناع پدر از حضانت فرزند

در قانون مدنی جمهوری اسلامی یکی از اصلی ترین افرادی که تمام توجه قانونگذار به حفظ ارزش‌ها و مصلحت اوست کودکان و اطفال هستند از این رو در ماده 1161 قانون مدنی به صراحت اعلام شده است که نگهداری اطفال و فرزندان هم حق و هم تکلیف والدین است و امتناع پدر از حضانت فرزند، بدون دلیل امکان پذیر نیست؛ در این مقاله از وکیل تلفنی بیشتر در مورد واژه تکلیف که در این قانون آمده است، توضیح می دهیم و به این پرسش پاسخ خواهیم داد که آیا امتناع پدر از حضانت فرزند بدون دلیل برای دادگاه قابل قبول است یا خیر؛ به همین دلیل با ما همراه باشید تا پاسخ خودتان را در این زمینه دریافت کنید؛ اما قبل از آن به شما توصیه می کنیم که ویدئو کوتاه زیر را از دست ندهید.

سخنان یکی از بانوان وکیل خانواده، در خصوص یکی از رایج ترین مسائل مرتبط با فرزند

آیا پدر می تواند بدون هیچ بهانه‌ای از حضانت فرزندش امتناع کند؟

مشاوره حقوقی امتناع پدر از حضانت فرزند

در ماده ۱۱۷۹ صریحاً اعلام شده است که هیچ یک از  والدین حق ندارد در مدتی که حضانت طفل بر عهده آن ها است، از نگهداری  فرزند امتناع ورزند. فرض کنیم که یکی از والدین مانند پدر، از نگهداری و حضانت فرزند خود امتناع ورزد و استنکاف کند. در این صورت قانون چه تصمیمی می‌گیرد؟ به عبارت دیگر امتناع پدر از حضانت فرزند چه حکمی دارد؟

•  در صورتی که هر یک از والدین بخواهند از وظیفه و تکلیف خود برای نگهداری کودک بدون دلیل متقن استنکاف کنند، دادگاه صالحه می‌تواند وی (پدر یا مادر) را موظف به انجام این کار کند.  به عبارت دیگر دادگاه و قاضی در ابتدا و با توجه  به شرایط زوجین و طفل، تصمیم می گیرد که حضانت فرزند را به  یکی از والدین بسپارد.  از این رو رسما یکی از والدین  (مثلا پدر ) را، موظف  به نگهداری و تربیت از طفل می کند. اگر این الزام توسط دادگاه موثر نباشد و پدر تمکین نکند، دادگاه  تصمیم دیگری اتخاذ خواهد کرد؛ اما این عدم تمکین پدر از حضانت فرزند، برای او عواقب دارد. همانطور که میدانید حضانت فرزندان دختر و پسر تا ۷ سالگی با مادر است و بعد از آن تا سن بلوغ بر عهده پدر  است. از این رو هیچ یک از  والدین حق امتناع و استنکاف از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت کودک را ندارد و اگر به هر دلیلی استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد کودک به کسی که باید حضانت را بر عهده بگیرد امتناع کند، بر اساس دستور دادگاه بازداشت خواهند شد.. چرا که تخطی از دستور دادگاه جرم است. 

نکته: ضمانت اجرای حکم حضانت، ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده  است که حداکثر مجازات را برای امتناع پدر از حضانت فرزند در نظر گرفته است.

آیا پدر پس از امتناع از حضانت و تایید دادگاه، باید نفقه فرزندان را بدهد؟

حتی اگر حضانت فرزند به مادر سپرده شود، پدر یا پدربزرگ باید نفقه فرزند را طبق رای دادگاه پرداخت کنند و  و در صورت امتناع پدر از حضانت فرزند، به موجب ماده ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد. منظور از نفقه فرزند و نفقه طفل، همان هزینه های جاری او مانند هزینه مسکن، هزینه خوراک، هزینه پوشاک  و هزینه ضروری مانند درمان و تحصیل است.

طبق ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی استنکاف از پرداخت نفقه کودک جرم و در صورت شکایت به حبس از سه تا ۵ ماه محکوم خواهد شد؛  پس در صورت امتناع پدر از حضانت فرزند طبق ماده 642 با پدر رفتار خواهد شد. زمانی نفقه کودک بر عهده مادر است که در وهله اول پدر یا فوت کرده باشد یا واقعاً توانایی لازم در پرداخت مخارج زندگی فرزندشان را نداشته باشد. این عدم توانایی باید به اثبات دادگاه برسد.  در این صورت تکلیف بر عهده پدر بزرگ و یا دیگر اجداد پدری است که در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم توانایی آنها در پرداخت خرج و مخارج کودک، در آن موقع تکلیف پرداخت نفقه بر عهده مادر قرار می‌گیرد.

یکی از اصلی ترین موضوعات در مورد نفقه  برای کودکان  این است که این نفقه تا کی ادامه دارد؟ آیا تا زمان سن رشد است؟

• خیر، این نفقه تا زمانی که فرد به یک درآمد پایدار نرسیده باشد ادامه خواهد یافت؛ یعنی سن تکلیف یا رشد یا 18 سالگی و .. ملاک نیست.

در چه صورتی پدر مجبور به حضانت فرزند است؟

وکیل 24 ساعته و آنلاین برای پرونده حضانت

پس از هفت سالگی فرزند، پدر مجبور به حضانت فرزند است، و بدون دلیل موجه و محکمه پسند نمی تواند از این  وظیفه سر باز زند.  تا قبل از 7 سالگی فرزند هم اگر مادر، شرایط لازم را برای حضانت نداشته باشد، باز هم حضانت بر عهده پدر است. اگر مادر ازدواج مجدد کند، باز هم حضانت فرزند بر عهده پدر خواهد بود و در صورت امتناع پدر از حضانت فرزند مجازات خواهد شد.

مجازات آزار و اذیت فرزند در صورت حضانت اجباری فرزند توسط پدر چیست؟

طبق ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، اگر پدر و یا مادری که حضانت فرزند بر عهده اوست،  عمدا و یا سهوا قادر نباشند مراقبت کافی برای  طفل ایجاد کنند یا انحطاط و ابتذال اخلاقی شدید داشته باشند، دادگاه  و قاضی میتواند تصمیم متناسب را در مورد مجازات والد و یا پس گرفتن حضانت و ... اتخاذ کند  منظور از عدم مراقبت آن است که صحت جسمانی یا تربیت و پرورش اخلاقی و اجتماعی طفل  در معرض خطر جدی باشد و آینده کودک از نظر روانی تهدید شود. مواردی که مصداق عدم مواظبت یا انحطاط  و ابتذال اخلاقی والدین می شود عبارتند از:

• اعتیاد به انواع مواد مخدر،  شرط بندی و قمار و یا الکل.
• فساد اخلاقی و فحشا.
• بیماری های روانی.
• مجبور کردن کودک به ورود به مشاغلی که ضد اخلاق و ضد وضعیت سنی او است. مانند قاچاق، تکدی گری، فساد و فحشا و ... .
• ضرب و جرح خارج از حد متعارف و تکرار آن.

البته این موارد جزو اصلی ترین ها است و اگر به هر دلیل دیگری بتوانید به دادگاه اثبات کنید که پدر ، شرایط لازم را برای حضانت فرزند ندارد، باز هم میتوانید اقدامات لازم را جهت پس گرفتن حضانت فرزند انجام دهید در یک مقاله به صورت کامل و مفصل در مورد شرایط پس گرفتن حضانت فرزند توضیح داده ایم که توصیه می کنیم این مقاله را مطالعه بفرمایید.