اجرت المثل مزدی است که یک زن (زوجه)، به دلیل به دوش کشیدن زحمات خانه می تواند آن را از همسر خود دریافت کند؛ از آن جا که گاهی اوقات زن این حق را به گونه ای دیگر می ستاند، یا اینکه آن موارد جزئی از اجرت المثل نیستند و ... می تواند مسائل حقوقی زیادی را به خود اختصاص دهد؛ اما هر چقدرهم که این مشکلات حقوقی در خصوص دریافت اجرت المثل، تو در تو و پیچیده باشند، تنها با نگارش یک دادخواست با کیفیت و عالی، می توان مشکل دریافت آن را به دادگاه تفهیم کرد و آن را دریافت نمود؛ با ما همراه باشید تا این موارد را با هم بررسی نماییم.
حقوقی که زنان به واسطه عقد نکاح، کسب می کنند، متعدد است که یکی از آنها، اجرت المثل می باشد. اجرت المثل در ارتباط با مسائل مختلفی است که یکی از آنها به ایام زوجیت ارتباط دارد. اموری که زوجه در دوران رابطه مشترک انجام می دهد، در قانون برای آنها مزد تعیین شده است. در واقع زوجه می تواند اجرت کارهایی را که در طول دوران زندگی مشترک چه برای همسر خود و چه فرزندان، انجام داده است را دریافت کند. در این صورت زوج مکلف است که اجرت المثل ایام زوجیت را به همسر خود پرداخت نماید.
برای پرداخت اجرت المثل در قانون، شرایط خاصی عنوان شده است و زوجه باید برای مطالبه آن، شرایط مربوطه را رعایت نموده باشد. مواردی مانند عدم قصد تبرع به عنوان یکی از شرایطی اصلی مطالبه اجرت المثل به شمار می رود. با فرض احراز شرایط قانونی اجرت المثل ایام زوجیت، در صورت مطالبه زوجه، باید اقدامات لازم جهت پرداخت آن از طرف شوهر انجام شود. در صورت خودداری شوهر از پرداخت نمودن اجرت المثل، زوجه می تواند دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت را تقدیم دادگاه نماید. بنابراین دادگاه به درخواست وجه مبنی برای پرداخت اجرت المثل رسیدگی می نماید و در صورتی که ثابت شود، انجام اموری مانند نظافت منزل، آشپزی و سایر اموری که از طرف خواهان انجام شده است، با هدف دریافت مزد بوده است، دادگاه زوج را محکوم به پرداخت اجرت المثل می نماید.
چنانچه قصد طرح دعوی علیه شوهر خود به دلیل نپرداختن اجرت المثل و به تبع آن نگارش دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت را دارید، میتوانید از طریق شماره 09212242670 اقدام کنید. برای مشاوره حقوقی انلاین و رایگان به وبسایت موسسه مراجعه نمایید.
اجرت کارهایی که زوجه در دوران رابطه مشترک انجام داده است، تحت عنوان اجرت المثل ایام زوجیت شاخته می شود. نه در شرع و نه در قانون، انجام دادن امور منزل برای زن تعیین نشده است اما عرفا زوجه به کار هایی نظیر آشپزی و نظافت خانه می پردازد. در این صورت به واسطه انجام چنین کار هایی در قانون برای خانم های متاهل، اجرت و مزد مشخصی تعیین شده است.
امور مرتبط با دوران رابطه زوجیت، برای آن ها اجرا تعیین شده است که زوجه می تواند تحت شرایطی خاص اقدام به مطالبه اجرت امور انجام شده نماید. صرف این که زوجه برخی اموری را در منزل طی چند سال انجام داده است، نمی تواند دلیل موجهی برای پرداخت اجرت المثل از طرف شوهر باشد. بلکه در این زمینه شرایطی در قانون عنوان شده است که به واسطه آنها، زن مستحق دریافت اجرت المثل خواهد بود.
بله، مطابق تبصره الحاقی ماده 336 قانون مدنی که مقرر می دارد:
- "چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً بر عهده ی وی نبوده و و عرفاً برای آن کار اجرت المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود؛ دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می نماید."
زوجه با وجود شرایطی که در ادامه در پاسخ به پرسش های دیگر آمده، مستحق اجرت المثل و بالتبع آن احقاق حق خواهد بود؛ شایان ذکر است که این اعمال نباید انجام تکلالیف زناشویی و تمکین عام و خاص که از اقتضائات عقد نکاح است، باشد؛ بلکه می تواند اعمالی مانند: نگهداری از فرزند، شیر دادن، نظافت منزل و پخت و پز باشد که ذاتا جزء وظایف زن نبوده و متعاقباً از اقتضائات عقد نکاح نیست و بدین سبب برای زن حق دریافت دستمزد و اجرت المثل می نماید.
با توجه به نص صریح مقررات راجع به طلاق با تصویب قانون حمایت خانواده که در آن تصریح شده بود به این موضوع، باید گفت با رعایت شرایط ذیل می توان در دعوای مطالبه ی اجرت المثل ایام زناشویی احقاق حق کرد:
باید بین عامل (زوجه) و طرف مقابل (زوج)، رابطه ی زوجیت وجود داشته باشد، اما استمرار این رابطه در زمان شرط نمی باشد؛ به عبارت دیگر انقطاع و یا عدم انقطاع رابطه ی زوجیت موثر در دعوا نیست و صرف ایجاد رابطه ی زوجیت (بدون اهمیت این موضوع که آیا در زمان طرح دعوی زندگی مشترک در حال ادامه دارد یا با طلاق به پایان رسیده است)، کفایت می کند و در مورد فوت هم باید این نکته را گفت که اگر زوج فوت کند، اجرت المثل قابل مطالبه است؛ ولی در مورد فوت زوجه نظرات متفاوت است.
زوجه کارهایی را انحام دهد که شرعاً و قانوناً بر عهده ی وی نبوده است (از تمکین خاص و عام و انجام تکالیف زناشویی مقتضی عقد نکاح نباشد).
برای این اعمال و فعالیت های عرفاً و عادتاً اجرت و دستمزدی باشد و انجام اعمال شخصی خودش نباشد.
حسب دستور زوج این اعمال انجام شده باشد نه به رای و خواسته ی خود زوجه.
این اعمال و اقدامات به قصد تبرع و مجانی نباشد.
در این باب 2 دیدگاه وجود دارد:
دیدگاه اول: چون مطالبه ی اجرت المثل کارهای انجام شده در ایام زوجیت نیاز به اثبات دستور زوج و نیز تبرعی نبودن اقدامات زوجه دارد که همگی این مقدمات قائم به شخص زوج بوده و با فوت اصیل این دعوی امکان احراز این مقدمات برای دادگاه وجود ندارد یا وراث زوجه نمی توانند بر خلاف مهریه که یک حق ثابت بر ذمه زوج است، اجرت المثل را مطالبه کنند (مستفاد از رای اصداری شعبه 26 دادگاه تجدید نظر استان تهران به شماره 9109970222601092).
دیدگاه دوم: استمرار رابطه ی زوجیت و انقطاع و یا عدم انقطاع آن موثر بر دعوا نبوده و صرف ایجاد رابطه ی زوجیت و انجام اقدامات و عملیاتی که زوجه را مستحق اجرت المثل می کند، کفایت می کند و البته نه صرف وقوع عقد نکاح که در اینصورت بحث نحله مطرح می شود و تعیین آن با قاضی است نه کارشناس رسمی دادگستری.
کپی مصدق سند نکاحیه - کپی گواهی فوت - کپی گواهی حصر وراثت - حسب مورد کپی مصدق سند طلاق - شماره دادنامه استنادی - کپی مصدق اسناد هویتی - ارجاع امر به کارشناسی - عنداللزوم شهادت شهود و سایر دلایل و مستندات.
اگر چه مطابق ماده 29 قانون حمایت خانواده، ثبت واقعه طلاق موکول به تادیه کلیه حقوق مالی زوجه است (در طلاق توافقی ودر طلاق به درخواست زوج)؛ اما در ادامه همین ماده اشعار می دارد که:
- هرگاه زن بدون دریافت حقوق مذکور، از جمله اجرت المثل ایام زوجیت به ثبت طلاق رضایت دهد، می تواند پس از ثبت طلاق برای دریافت این حقوق از طریق اجرای احکام دادگستری مطابق مقررات مربوط اقدام کند؛ مگر اینکه بطور رسمی و قانونی در دفتر خانه اسناد رسمی ذمه زوج را از پرداخت این حقوق بری کرده باشد؛ در طلاق به در خواست زوجه هم بنظر می رسد به اقتضای ذات این طلاق ها (خلع و مبارات) که بائن است، زوجه بر علیه خود اقدام کرده و حق رجوع به این حقوق را نداشته باشد، البته اگر تا زمان اتمام مدت عده رجوع کند که در اینصورت طلاق از بائن به رجعی تبدیل خواهد شد.
با عرض سلام و ادب، احتراماً بدینوسیله به استحضار می رساند: اینجانب (خواهان -زوجه): ... بموجب سند نکاحیه به شماره: ... مورخ: ... در دفتر رسمی ازدواج شماره ... به عقد دائم آقای (خوانده-زوج ) ... درآمده ام. نظر به اینکه از بدو زندگی مشترک با ایشان که تاکنون ... سال گذشته است به دستور (خوانده-زوج) کلیه کارهای منزل (اعم از حفظ و نگهداری از منزل مشترک، نظافت و پخت پز، سر و سامان دادن به امور منزل، نگهداری و مراقبت از فرزندان مشترک که خارج از وظایف و تکالیف قانونی و شرعی ام بوده است را بدون قصد تبرع و مجانی، انجام داده ام و بابت آن تاکنون وجهی از نامبرده دریافت ننموده ام. حالیه با توجه به مراتب فوق الذکر، با استناد به تبصره الحاقی ماده 336 قانون مدنی و نیز ماده 198 و 515 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی، انقلاب در امور مدنی و نیز ماده، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به شرح مندرج در ستون خواسته را دارم.
باتشکر امضاء (خواهان -زوجه) |
نکته: طبق شق دوم ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی زوج تا 30 روز از پس از ابلاغ اجرائیه، ضمن ارائه صورت کلیه اموال تا یکسال اخیر خود، دعوای اعسار خود را در دادگاه نخستین صادرکننده حکم با تقدیم دادخواست اقامه کند؛ لازم به ذکر است اگر در این دعوا بار اثبات اعسار برعهده ی مدیون باشد و نیز در مواردی که سابقه ی ملائت مدیون اثبات شده باشد، وی بخواهد ادعای خودرا با شهادت شهود اثبات کند، باید شهادت نامه کتبی اعسار از پرداخت اجرت المثل که به امضاء 2 شاهد واجد الشرایط این قانون با رعایت شرایط شکلی شهادتنامه این قانون ارائه دهد؛ در ادامه، دادگاه فوراً به این دعوا رسیدگی می کند و در صورت قبول اعسار وی، دین زوج نسبت به پرداخت اجرت المثل را تقسیط یا تعدیل می نماید.