مشاوره حقوقی وقف

وقف به معنای هدیه ابدی برای خدمات عمومی می باشد. به عبارتی عین مال حبس و منافع آن تبدیل می شود.  در این مقاله مفهوم وقف، شرایط وقف مال، خرید و فروش مال وقفی، شرایط ابطال مال وقفی و خصوصیات وکیل اوقاف را به زبانی ساده توضیح می‌دهیم.

در فرهنگ لغت، وقف را حبس کردن، نگه‌داشتن، درنگ کردن یا باز ایستادن تعریف کرده‌اند. بنابراین این کلمه در لغت به معنی نگه‌داشتن است. در فقه و حقوق اسلامی، این کلمه به معنی نگه‌داشتن مال کسی می‌باشد که با نیت خیر آن را به فقرا و نیازمندان بخشیده است.

موقوفه بنا بر شرایط مندرج در وقف‌نامه به دو دسته تقسیم می‌شود.

1. خاص: در این شرایط، موقوفه به دسته خاصی از مردم تعلق می‌گیرد؛ به ‌عنوان ‌مثال، تامین لباس دانشجویان بی‌بضاعت دانشگاه تهران.
2. عام: در این نوع، موقوفه و نفع آن شامل همه مردم می‌شود و اما و اگری در آن نیست؛ به عنوان مثال، کمک به مدرسه‌سازی در سراسر ایران.

شرایط وقف مال

• مال موقوفه باید واضح و قابل دیدن باشد، به این معنی که این مال نباید منافع یا دیون محسوب شود.
• مال موقوفه را باید صاحب آن اهدا کند یا کسی که وکیل قانونی او است.

• مال موقوفه باید به گونه‌ای باشد که مقدار زیادی از آن باقی‌مانده باشد، به ‌طوری ‌که بر حسب عرف نگویند که تمام شده است.
• مال موقوفه باید به کسی که متولی آن است، قابل تحویل باشد.

• موقوفه نباید در راه حرام مصرف شود. یکی از شرایط موقوفه این است که باید نفع حلال به مردم برساند.
• برای اینکه شرایط این عمل پسندیده فراهم شود، باید عین مال موقوفه تحویل متولی یا مسئول وقف گردد.

از کجا بفهمیم مالی موقوفه است؟

برای این که اطمینان پیدا کنید ملکی اوقافی است یا خیر، باید سند آن را بررسی کنید. در سند ملک اوقافی نوشته شده که این ملک وقفی است. راه دیگر این می‌باشد که در ملک‌های اوقافی عرصه ملک قابل اجاره است ولی نمی‌توان آن را خرید. فقط می‌توان اعیان را خرید و عرصه را اجاره کرد. پس اگر در سندی مشاهده کردید که ذکر شده، عرصه اجاره داده می‌شود و اعیان قابل‌ فروش است، به‌ احتمال زیاد این ملک اوقافی می‌باشد.

اگر در مورد ملکی شک دارید، بهتر است ضمن بررسی سند، از اداره اوقاف مربوطه نیز استعلام بگیرید. البته شاید متولی و وکیل ملک مربوطه، اداره اوقاف نباشد که در این صورت باید متولی یا واقف ملک را پیدا کنید. در صورت نیاز به هر گونه راهنمایی در این زمینه، می‌توانید از مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان استفاده کنید.

آیا وقف قابل ابطال است؟

طی شرایطی می‌توان قرارداد وقف را باطل کرد. برای ابطال این قرارداد باید به دادگاه‌های عمومی مراجعه نمود. البته در برخی از دادگاه‌ها شعبه امور وقفی دایر است.

برای ابطال این قرارداد شرایطی مانند بیم از بین‌ رفتن مال موقوفه و باطل بودن شرایط وقف لازم می‌باشد. در نتیجه می‌توان با ارائه دادخواستی، وقف‌نامه را ابطال کرد.

خرید و فروش اموال موقوفه

بنا بر شرایطی می‌توان مال موقوفه را فروخت. این شرایط در قانون مدنی ایران مشخص شده‌اند. در غیر این صورت، معامله باطل است و خریدار می‌تواند از فروشنده شکایت کند. پس همان‌طور که گفتیم، ابتدا باید در  مورد مال موقوفه به‌ خوبی تحقیق کنید.

اگر مال موقوفه به‌طوری خراب شود که امکان تعمیر و بازسازی آن نباشد، موقوفه قابل‌فروش است. اگر بین کسانی که متولی وقف یا ذی‌نفعان هستند، اختلاف پیدا شود و این دعوا قابل‌حل نباشد، به‌ طوری ‌که به مال موقوفه آسیب وارد شود، اجازه فروش داده می‌شود. توجه داشته باشید که مال وقفی را نمی‌توان جز در شرایط ذکر شده در بالا خرید. پیشنهاد می‌کنیم در زمینه خرید و فروش اموال موقوفه حتما از مشاوره حقوقی استفاده کنید تا دچار مشکل نشوید.

وکیل اوقاف چه خصوصیاتی دارد؟

در تبصره 3 ماده 4 قانون اوقاف به وکیل اوقاف اشاره شده است. وکیل اوقاف باید توانایی انجام وظایف محوله را داشته باشد. در صورتی که وکیل نتواند کارها را به ‌درستی انجام دهد، سازمان اوقاف وی را عزل می‌کند و به واقف یا متولی 2 ماه فرصت می‌دهد تا وکیل جدیدی انتخاب کند. این فرصت برای کسانی که خارج از ایران هستند، 4 ماه است. بعد از این مدت، سازمان اوقاف در صورت عدم انتخاب وکیل از سوی واقف، خودش وکیل انتخاب می‌کند. البته واقف می‌تواند به انتخاب وکیل از سوی سازمان اوقاف اعتراض کند و در صورت عدم توافق، موضوع را دادگاه‌های عمومی دنبال نماید.

وکیل اوقاف باید صلاحیت رسیدگی به امور مربوط به مال وقفی را داشته باشد. او باید دعواهای مربوط به شکایات مال موقوفه را رسیدگی کند و در صورت نیاز در دادگاه‌های صالحه حاضر شود. به همین دلیل، وی باید به مسائل حقوقی اشراف کامل داشته باشد.

مشاوره تلفنی حقوقی وقف

امروزه به دلیل پیچیدگی‌های زیاد سبک زندگی، هیچ فردی به تنهایی نمی‌تواند به همه مسایل اشراف داشته باشد. در نتیجه، همه امور تخصصی شده‌اند و باید از افراد خبره و کاردان کمک گرفت. مال موقوفه نیز پیچیدگی‌های حقوقی خاص خود را دارد. چه‌بسا بسیاری از افراد بدون مشورت با وکلای زبده، با خریدن اموال موقوفه دچار دردسرهای فراوانی شده‌اند. در صورتی که این افراد می‌توانستند با یک مشاوره ساده، از مشکلات بعدی جلوگیری کنند. در صورت هر گونه سوال یا نیاز به تنظیم لایحه می‌توانید از مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید.