اختلاس در لغت یعنی ربودن، جداکردن، برداشتن چیزی از روی چیز دیگری؛ اختلاس به معنای ساده یعنی برداشتن مال دولت به وسیله ی نامشروع، به عبارت دیگر یعنی این برداشتن از راه مشروع صورت نگرفته است، از نظر حقوقی جرم اختلاس در قانون مجازات اسلامی در قانون تشدید ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری تعریف شده است.
افراد اختلاص گر در سال 99
فردی که جرم اختلاس را انجام می دهد باید کارمند یکی از سازمان ها، ادارات و یا موسسه های دولتی باشد، شرط دیگر تحقق اختلاس این است که فرد باید وجوه یا اسناد و اموال متعلق به دولت را که به خاطر وظیفه اش به او سپرده شده برای خود یا برای دیگری برداشت کند. جرم اختلاس نوع خاصی از خیانت در امانت است که قانون برای آن مجازات تعیین کرده است. هر جرمی دارای سه عنصر برای تحقق پیدا کردن است:
عنصر مادی (مرتکب باید مال را اخذ کند).
عنصر قانونی.
عنصر معنوی (مرتکب باید قصد و سوء نیت عام و خاص داشته باشد).
نکته: عنصر قانونی اختلاس این است که مرتکب کارمند دولت باشد و به نفع خود یا شخص دیگری از اموال دولت که به حسب وظیفه به او سپرده شده است برداشت کند. اصل بر عمدی بودن این جرم است. اگر کارمند دولت به غیر کارمند اموال را بدهد اختلاس است، غیر کارمند اگر مال را تحصیل کرده باشد در حکم معاون جرم اختلاس است.
نکته: این جرم وقتی تحقق پیدا می کند که فرد رابطه ی استخدامی با دولت داشته باشد از هر نوعی باشد فرقی نمی کند، اعم از فرد قراردادی و رسمی می شود.
موارد مورد نیاز اختلاس
جرم اختلاس به تنهایی شامل غیر منقول نمی شود و اموال منقول مد نظر است؛ اما چون مواد قانونی خیانت در امانت اموال غیر منقول را هم شامل می شود برای این جرم اختلاس اموال غیر منقول نیز در نظر گرفته شده است. (اموال منقول قابل حمل و نقل از جایی به جای دیگر هستند، اموال غیر منقول قابل حمل و نقل نیستند، مثل خانه و زمین).
هر اختلاسی جزئی از جرم خیانت در امانت است؛ ولی هر جرم خیانت در امانتی عمدتاً اختلاس نیست. از نظر برخی از حقوقدان ها دلیلی برای محدود کردن کلمه ی اموال به منقول نیست، می توان اینگونه استنباط کرد که واژه ی اموال در ماده هم به منقول هم به غیر منقول اشاره دارد، دلیل آنکه کمتر کسی می داند که جرم اختلاس برای اموال غیر منقول هم وجود دارد این است که اختلاس اموال غیر منقول سخت است و برای مجرمان راحت تر است تا اموال منقول را برداشت کنند؛ برای این جرم مرتکب حتماً باید در برداشت عامد باشد، یعنی از عمد و قصد به اختلاس بپردازد، براساس بی دقتی و اهمال این اتفاق نیفتد، اگر فردی به خاطر بی دقتی وجهی را برداشت کند فقط مسئول جبران آن است.
نکته: در تشکیل شبکه برای جرم اختلاس یکی از اعضا باید شاغل در دولت باشد.
هرگاه افراد شبکه ای برای جرم اختلاس تشکیل بدهند، یکی از اعضا دارای سمت دولتی باشد (ماده ی پنج از قانون ارتشاء و کلاهبرداری)، حتی اگر برخی از اعضا از سمت دولتی برخوردار نباشند؛ اما از عمل انجام شده آگاه باشند و جرم اتفاق بیفتد، اختلاس محقق می شود؛ در قانون برای جرم شروع به اختلاس هم مجازات در نظر گرفته شده است، برای اطلاعات بیشتر می توانید با وکیل متخصص در امر اختلاس تماس تلفنی برقرار کنید.
جرم اختلاس اگر با جعل همراه باشد، طبق قانون اگر مقدار اختلاس تا 50 هزار ریال باشد، مختلس به 2 تا 5 سال حبس، 1 تا 5 سال انفصال موقت محکوم می گردد.
اگر اختلاس مرتکب بیش از 50 هزار ریال باشد، به 7 تا 10 سال حبس و انفصال دائم از کار دولتی محکوم می شود.
نکته: در هر دو مورد از جرم اختلاس مجرم به مجازاتِ پرداختِ جزای نقدی دو برابر وجه برداشت کرده محکوم می گردد. اختلاس با جعل مشمول تشدید می شود؛ میزان حبس در جرم اختلاس بستگی به مقبل اختلاس شده دارد.
اگر در جرم اختلاس میزان اختلاس 50 هزار ریال یا کمتر از آن باشد مرتکب به 6 ماه تا 3 سال حبس و یا انفصال موقت محکوم خواهد شد.
در صورتی که اختلاس بیش از 50 هزار ریال باشد، مجازات فرد خاطی، 2 تا 10 سال حبس و انفصال دائم از کار دولتی و خواهد بود و باید 2 برابر مال اختلاس شده را به عنوان جزای نقدی بپردازد. اگر مرتکب مدیرکل یا هم رتبه ی مدیریت باشد، به انفصال دائم از کار دولتی و چنانچه پایین تر از مرتبه ی مدیر کل باشد، به 6 ماه تا 3 سال انفصال موقت محکوم می شود.
گزارش ناشناس فرد اختلاس گر در شرکت ها
فردی که کارمند دولت است اموال دولت یا اموال کسی که به او سپرده شده است را از روی عمد کلاً یا جزئی از مال را تلف یا از بین ببرد و باعث ضرر شود، عمل او نیز جرم اختلاس به حساب می آید. نکته ی دیگری که در جرم اختلاس حائز اهمیت می باشد این است که این جرم غیر قابل گذشت می باشد، در قانون قابل گذشت بودن یا غیر قابل گذشت بودن جرایم ذکر شده است، اگر جرمی قابل گذشت باشد شاکی خصوصی می تواند از آن گذشت کند؛ اما در جرایم غیر قابل گذشت حتی اگر شاکی خصوصی ای هم مجرم داشته باشد با گذشت آن شاکی مجازات او به اتمام نمی رسد. جرایم غیر قابل گذشت جنبه ی عمومی دارند، پس با گذشت شاکی و متضرر تعقیب و کیفر متهم متوقف نخواهد شددر نهایت اگر در جرم اختلاس میزان مال اختلاس شده 100 هزار ریال یا بیشتر باشد، در قانون قرار موقت بازداشت به مدت 1 ماه پیش بینی شده است.
اختلاس یکی از فروض خاص جرم خیانت در امانت است اما تفاوت این دو جرم با یکدیگر این است که در جرم اختلاس فرد مجرم باید کارمند دولت باشد تا این جرم محقق شود اما در جرم خیانت در امانت کارمند دولت بودن یا نبودن مجرم حائز اهمیت نیست، اموالی که در اختلاس دخیل است باید مال دولت یا اموال سپرده شده به حسب شغل مجرم باشد.
احضار در جرم اختلاس با دیگر جرایم متفاوت نیست و بازپرس بدون دلیل کافی نباید متهم را احضار کند؛ در احضاریه علت احضار متهم نیز ذکر می شود مگر مقام قضایی صلاح ببیند از ذکر دلیل خودداری گردد، در این حالت برای بررسی اتهام در جرم اختلاس احضاریه ای در 2 نسخه به متهم ابلاغ می شود، یکی پس از امضا شدن باید به مامور برگردانده شود تا محرز باشد که متهم ابلاغ را دریافت کرده است. فاصله ی بین ابلاغ تا حضور در دادگاه 5 روز است. با تولید سامانه های جدید توسط قوه قضائیه احضار و تمام مراحل پرونده در سامانه اطلاع رسانی می شود.
برای بهتر آگاه شدن از کم و کیف جرم اختلاس می توانید با افرادی آگاه نسبت به این جرم مشورت کنید؛ در تمام مسائل حقوقی بهتر است با بهترین وکلا و مشاورانِ آن زمینه صحبت و مشورت کنید تا از تمام مراحل رسیدگی و شیوه ی دفاع و... آگاهی پیدا کنید.
یکی از بهترین شیوه ها برای دسترسی به بهترین وکلا و مشاوران مشاوره ی حقوقی تلفنی است، می توانید با صرف وقت کمتر و هزینه ای معقول تر از مشاوره ی تلفنی استفاده کنید و کاملا آگاه نسبت به موضوعات حقوقی و اساسی جرائم گردید.