1- انتخاب ساختار وعنوان مناسب

 برای قرارداد(انتخاب عنوان قرارداد نقطه آغاز نگارش و تنظیم قرارداد است(  . در واقع قراردادنویس با انتخاب عنوان درست برای قرارداد خود بخش عمده ای از مسیر نگارش آن قرارداد را طی می نماید .

ما با انتخاب عنوان دقیق  باعث می شویم که تمنیات هر دو طرف تامین  و ریسک اجتماعی قرارداد تحت کنترل قرار می گیرد  . (بهنام حبیبی درگاه ، فنون مذاکره  وقرارداد نویسی ،کتاب آوا ، چاپ سوم ، 1399 ، ص  55)

معیارهای انتخاب عنوان

الف : با استفاده از موضوع معامله

ب: با توجه به تعهدات پذیرفته شده

ج:با توجه به حدود تعهدات طرف مقابل

د: با توجه به تعهدات طرفين

 ه: الزامات قانونی و:میزان اهمیت تعهد

2- طرفین قرارداد

طرفین قرارداد بازی گران اصلی قرارداد هستند .بنابراین باید هویت و سمت طرفین محرز شود ولازم آن شناسایی است که با موارد ذیل می توان مشخص کرد :

اشخاص حقیقی: اطلاعات  مورد نیاز: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، شماره ملی، نشانی، کدپستی، شماره تلفن

مدارک: کپی کارت ملی و شناسنامه پیوست قرارداد

اشخاص حقوقی: اطلاعات  مورد نیاز: نام شرکت، نوع شرکت، شناسه ملی، شماره ثبت، صاحبین امضای مجاز، نشانی شرکت و کدپستی، کد اقتصادی(.

مدارک: آگهی تاسیس ، آگهی آخرین تغییرات ، کپی کارت ملی و شناسنامه صاحبین امضا )اختیاری(،

3- موضوع قرارداد

موضوع قرارداد شاکله اصلی هر قرارداد است. برای درک یک قرارداد، اولین ماده ای که مطالعه می شود، ماده مرتبط با موضوع قرارداد است، پس:  لازم است موضوع توافقات طرفین که موجب تشکیل این قرارداد شده است به صورت

- اصل تطبیق موضوع قرارداد با موضوع فعالیت شرکت در اساسنامه

- اصل معلوم بودن: معلوم بودن کالا ، معلوم بودن خدمات با شرح آن

 -اصل معین بودن

 - اصل تفکیک موضوع

 - اصل تعیین متعهد

 - اصل موجز و کامل بودن

- اصل قطعی بودن

-اصل نگارش مستقیم

-اصل ارجاع به مستندات

توضیح لازم دارد

4- مدت قرارداد

قرارداد باید تحدید شده باشد یعنی محدود به تاریخ باشد.امری مسلم است که هر قراردادی نیازمند تعیین دوره اعتبار است . مثلا در قراردادهای خدماتی از عبارت " مدت قرارداد" در عنوان ماده استفاده می شود و در خصوص قراردادهای خرید و فروش از عبارت " مدت زمان تحویل " .در مدت باید شروع و پایان آن مشخص باشد. یک قرارداد اصولی و حقوقی دارای مدت زمان شروع و پایان قرارداد است. بنابراین اصل بر این است که تاریخ شروع و پایان قرارداد برای هر قراردادی بصورت دقیق نوشته شود .

در مدت قرارداد، نحوه تمدید قرارداد هم باید مشخص شود:

الف-  آیا تمدید به صورت خودکار انجام خواهد شد؟  ب- آیا تمدید نیاز به توافق مجدد طرفین را دارد؟ ج- اگر در تمدید توافقات جدیدی ایجاد گردد چه رخ خواهد داد؟  د- اگر بخواهیم بگوییم تمدید فقط با همین شرایط اتفاق خواهد افتاد چه باید انجام دهیم؟

5- مبلغ قرارداد

نگارش مبلغ قرارداد از جمله مفاد بسیار مهم و اساسی در هر قراردادی است. در این ماده به یک سری موضوعاتی پرداخته می شود که بر مبلغ قرارداد و میزان و نحوه پرداخت آن مؤثر است . مانند مالیات ، بیمه یا مالیات بر ارزش افزوده . نگارش ماده مبلغ قرارداد، ارتباط مستقیمی با تعریف و چارچوب موضوع قرارداد دارد . هر چیزی که در موضوع قرارداد درج میگردد باید متناظرا ردیفی در قیمت داشته باشد . یعنی نمیتوان انجام کار یا فعلی را در قرارداد درج نمود و در برابر آن مبلغی درج ننمود یا آن را مجانی دانست مگر آن که در متن قرارداد به مجانی بودن آن کار اشاره شده باشد .

1. مبلغ کل قرارداد
2. مبلغ هر قسط
3. مبلغ پیش پرداخت در صورت وجود
4. نحوه پرداخت ( نقدی، واریز به حساب، از طریق چک و غیره) و همچنین موعدهای پرداخت 5
5. کسور قانونی متعلقه به قرارداد  ( بیمه، مالیات و غیره(
6. -نرخ تسعیر ارز ( در صورتی که مبلغ حاصل تبدیل ارز به ریال است)
7. شرایطی که به موجب آن ممکن است مبلغ قرارداد تغییر کند، مسائلی که ممکن است بر مبلغ تاثیر گذار باشد .
8. خسارات تاخیر در پرداخت وجوه (که در قسمت تعهدات هم نوشته می شود.(

6- تعهدات

 همان طور که از اسمش پیداست یعنی بایدها و نبایدها که طبق این قرارداد بر هر شخصی بار می شود.

7-تعيين خسارت

به نظر می رسد ضمانت اجرا عنوان مناسب تری می باشد .

وجه التزام (تعیین خسارت مقطوع در قرارداد )

8- خاتمه قرارداد

خیلی از قراردادها این ماده را تحت عنوان "فسخ قرارداد" می کنند اما خاتمه قرارداد می تواند شامل موارد بیشتری از فسخ از جمله موارد ذیل باشد:

1. فسخ که می تواند به هر دلیلی و در هر زمانی برای یک طرف یا هر دو طرف باشد یا به دلیل نقض تعهد باشد یا هردو حالت
2.  -اقاله یا تفاسخ هر دو طرف بهم بزنند
3. -انفساخ خارج از اراده طرفین منوط به تحقق یه شرطی خارج از اراده طرفین قرارداد برهم زده شود

1. -اتمام مدت قرارداد یا انجام و اجرای کل تعهدات
2. -و دیگر شرایط و مواردی که منجر به خاتمه قرارداد می شود.

-9قوه قاهره یا فورس ماژور

حوادث قهری و غیر مترقبه ایی وجود دارد که فورس ماژور نیست . دو ماده در قانون مدنی 227 و 229 در مورد فورس ماژور صحبت می کند . این دو ماده به یک عامل از عوامل فورس ماژور دارد اشاره می کند . در قوانین ما تعریف فورس ماژور وجود ندارد . تعریف فورس ماژور را بر اساس ضوابط بین المللی قراردادها را در قراردادها توافقی قراردهیم .

باید تعیین تکلیف نمود که در صورتی که فورس ماژور رخ بدهد ،چاره چیست و باید چه اقداماتی انجام داد؟ آیا فقط طرفین نسبت به هم تعهداتی ندارند؟ یا باید تکلیف قرارداد را هم مشخص کرد؟  صحیح این است که: اول( شرایطی را مشخص نمود که در آن شرایط و ضوابط، اشخاص نسبت به تعلیق و یا تمدید و یا تعدیل قرارداد توافق کنند.د

10 - حل وفصل اختلاف

در صورت بروز اختلاف راجع به :

اعتبار قرارداد، فسخ یا خاتمه ،تفسیر قرارداد یا سایر اختلافات ناشی از آن به داوری مراجعه می کنیم.درصورت بروز اختلاف راجع به اعتبار، فسخ و دیگر اختلافات قراردادی در خصوص داور و مدلش را انتخاب  مي کنیم قانون حاکم شکلی و ماهوی و لازم اجرا بودنش را بايد بنویسیم.

1.  مراجع قضایی
2. داوری

 الف- داور یا هیات داوری مشخص و تعیین شده )در این صورت امضای داور در ذیل قرارداد توصیه می گردد.( ب- داور مرضی الطرفین )که اصلا  درج آن توصیه نمی گردد.( ج- هیات داوری با ترتیبات مشخص د- مراکز، مراجع و سازمان های داوری ه- تعیین داور توسط دادگاه

11- محرمانگی

اجرای تعهدات  برخی قراردادها مستلزم ارائه دانش و اطلاعاتی از سوی یکی از طرفین به طرف دیگر می باشد یا متعهد در جریان اجرای قرارداد ،  داده هایی کسب می نماید که  محرمانه تلقی می شونو و باید ملزم  به رعایت حفظ محرمانگی و عدم افشای اطلاعات  و داده ها باشد .  موضوع محرمانگی در قوانین ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و حسب مورد مجازات های قانونی برای عدم رعایت محرمانگی در نظر گرفته است که به سه صورت شرط در ضمن قررداد ، قرارداد مستقل ، تعهدنامه محرمانگی به پیوست قرارداد ) نگارش می یابد .

(آموزش جامع قرارداد نویسی  احمد متولی ،سمانه کافتری ، مجد ، تهران چاپ چهارم 1399 )

12- سایر شرایط 

عدم انتقال به اشخاص ثالث:

رابطه در حد قرارداد

تعیین اقامتگاه قانونی

معرفی نمایندگان

معرفی ناظر

اصلاح قرارداد

محل انعقاد قرارداد

تفسیر قرارداد

بقا و تفکیک پذیری قرارداد

زبان حاکم

اعلانات و تضمینات

13- پیوست

 در صورتی که در قرارداد پیوست وجود دارد، بهتر است در یک ماه جداگانه پیوست های تفکیک ناپذیر قرارداد مشخص و عناوین آن ها  ماده آخر قرارداد اختصاص دارد به این که تعداد مواد قرارداد و نسخ قرارداد و شرایط مرتبطه در آن ها ذکر گردد.

14-نسخ قرارداد

مواردی که معمولا  در این ماده ذکر می شود: 

1. تعداد مواد و تبصره ها و پیوست ها
2. تعداد نسخ قرارداد و ذکر اینکه کلیه نسخ در حکم واحد هستند.
3. ذکر اینکه قراردادها بدون هرگونه حاشیه نویسی و خط خوردگی مندرج گردیده است
4. زبان حاکم بر قرارداد زمانی که قرارداد به صورت دو زبانه نگارش یافته است. )می تواند در ماده ای جداگانه هم باشد.)

امضا : 

1. اشخاص حقوقی: امضا صاحبین امضا به همراه مهر شرکت در تمامی صفحات
2. اشخاص حقیقی: امضا و اثر انگشت در تمامی صفحات،  شاهدین