مهریه

مهریه مالی است که به‌محض وقوع عقد توسط مرد به زن تعلق می‌گیردومهریه در لغت به معنای جنسی است که در موقع نکاح بر عهدۀ شوهر قرار می گیرد ودر اصطلاح عبارت است از مالی که به مناسبت عقد نکاح مرد ناگزیر به دادن آن به زن می شودکه این مهریه می‌تواند مال یا یک فعالیت و کلا چیزی باشد که مالیت داشته باشد یکی از حقوق مالی زن، مهریه است که با ازدواج با او، زن، مالک مهریه می شودپس عملاً اون مال (مهریه)به ملکیت زن به‌محض وقوع عقد دائم و موقت درمیاید و زن می‌تواند در هر زمانی‌که بخواهد آن را مطالبه کند .مهریه از زمان قدیم در برخی از کشورها به‌ویژه کشورهای اسلامی این مهریه وجود داشته‌است که با فوت یا طلاق معمولاً زن مهریه را دریافت می‌کرده ولی درهرحال زن می‌تواند به‌غیرازاین دو مورد هم در هر شرایطی مهریه خودش را دریافت کند .

مهریه می‌تواند به دو صورت عندالمطالبه ( حال ) وعند الاستطاعه بین زوجین به توافق برسد.

 مهریه عندالمطالبه یعنی به محض انعقاد عقد نکاح زوجه مالک مهریه می شود. و زن هر زمان و درهرحال می‌تواند آن را مطالبه کند وهر موقع زن اراده کند و مهر خود را از همسرش مطالبه بنماید، مرد مکلف است که آنرا بطور کامل بپردازد، مگر آنکه بتواند عدم استطاعت و عدم توانایی مالی خود را به اثبات برساند که در این صورت دادگاه با توجه به توانایی های مالی و درآمد مرد، مهریه را تقسیط می نمایدولی درصورتی‌که این مهریه عندالاستطاعه باشد منوط به توانایی مرد در پرداخت مهریه می‌باشد این تکلیف بر عهده زوجه است که ثابت کند مرد از دارایی و اموال کافی جهت پرداخت مهریه بهره مند است و بر عکس مرد در اینجا نیازی ندارد که برای دادگاه دلیل بیاورد که قادر به پرداخت مهریه نمی باشدبه‌طورکلی درمهریه عندالمطالبه اگر مرد بتواند اعسار خودش را در دادگاه به اثبات برساند تقسیط و این مهریه اقساطی می‌گردد ولی در مهریه عند الاستطاعه زن باید توانایی مالی مرد را به دادگاه اثبات برساند تا بتواند مهریه خودش را دریافت کند و درصورتی‌که مرد توانایی مالی نداشته باشد ملزم به پرداخت مهریه نمی‌باشدودر این نوع مهریه این امتیاز برای مرد در نظر گرفته شده تا زن نتواند تحت هر شرایطی و هر زمانی که اراده کند با توسل به مهریه او را تحت فشار قرار دهد.

مقدارمهریه

در نوع مهریه نیز محدودیتی وجود ندارد و هر چیزی که ارزش اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، میتواند مهریه قرار گیرد؛ مثل طلا، نقره،ماشین" املاک، پول های رایج، لوازم زندگی و حتی آموزش قرآن یا آموزش مهارتی متواند بعنوان مهریه مورد توافق واقع شود. در صدر اسلام مهریه از بخشی از اموال موجود مرد یا نزدیکان او مثل پدر مرد پرداخت می شد.

انواع مهریه

بنابراین مهریه را می‌توان به چهاردسته تقسیم‌بندی کرد:

1_ مهر المسمی2_ مهر المثل 3_ مهرالمتعه 4_مهر السنه

 مهرالمسمی:

مَهر المسمی مهری است که زن و شوهر پیش از انعقاد عقد نسبت به مقدار و میزان آن توافق کرده و آنرا در عقد ذکر می کنند یا بعد از عقد بر روی مقدار معینی توافق می کنند. مهریه باید بین دو طرف تا حدی که رفع جهالت آن ها بشود معلوم باشد نه این که چیز گنگ و مبهمی باشد.

مهرالمثل:

اگر در حین انعقاد عقد دائم راجع به مهریه توافق نشده یا این که مهریه تعیین شده باطل باشد ولی عمل زناشوئی بین زوجین صورت گرفته باشدو با یکدیگر نزدیکی داشته باشند دراین صورت کارشناس دادگاه شرایط فردی و خانوادگی .تحصیلی .شغلی و اجتماعی زن را بررسی و موردنظر می‌گیرد و با توجه به مهریه نزدیکان او مهریه زن را تعیین و مشخص می‌کند .

مهرالمتعه:

هر زمان در عقد نکاح مهریه ذکر نشده باشد و شوهر پیش از نزدیکی و تعیین مهریه، زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهر المتعه است و اگر بعد از نزدیکی باشد که گفتیم مستحق مهرالمثل می‌شود و  وضعیت اقتصادی مرد مورد توجه کارشناس است و براساس دارایی و اموال و شغل مردکارشناس درمورد مهریه زن تصمیم می گیرد و وضعیت و شخصیت زن ملاک کار کارشناس نمی‌باشد.

مهرالسنه:

 برای تعریف و فهم بیشتر آن ما باید به تعاریف فقهی توجه و رجوع کنیم که مهرالسنه همون مهریه حضرت فاطمه زهرا دختر پیامبر (ص )بوده که میزان آن 500 درهم می‌باشد که این‌مورد زمانی اتفاق می‌افتد که در سند ازدواج مهرالسنه قید گردد دراین‌صورت در زمان دریافت مهریه به نرخ روز محاسبه می‌گرددوبه زوجه تعلق میگیرد.

بیشتر بدانیم

1-باید توجه داشت برخلاف عقد موقت که مهریه شرط لازم برای عقد می‌باشد در عقد دائم مهریه ضروری نیست و می‌تواند بعد از ازدواج درمورد مهریه توافق کردوبه هیچ عنوان حداقل و حداکثری در میزان مهریه وجود ندارد، عنوان کرد: تعیین مهریه در صحت ازدواج دائم شرط نیست و بدون مهریه هم می‌توان صیغه عقد دائم را جاری کرد اما مهریه یکی از شروط لازم برای ازدواج موقت بوده و بدون تعیین مهریه عقد منقطع باطل است.

2-حد حمایت قانونی از مطالبه مهریه تا میزان 110 سکه مندرج در قانون حمایت از خانواده است در بین آحاد مردم ذهنیت و برداشت غلطی از این قانون به دست آمده چراکه عده ای فکر می‌کنند مهریه نباید بالاتر از 110 سکه باشد و مهریه‌های بیشتر از ۱۱۰ سکه باطل بوده و نمی‌توان مطالبه کرد، در حالی که این قانون به معنی آن است که مجازات حبس در مورد مهریه فقط تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن اجرا خواهد شد و نسبت به مازاد، قانونگذار، اثبات توانایی پرداخت و وجود اموال زوج را شرط مطالبه مهریه از سوی زوجه قرار داده است.

3-چنانچه مردتوانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد وزوج قادر به پرداخت اقساط مهریه شناخته شود، دادگاه متناسب با وضعیت مالی وی "حکم به تقسیط محکوم به" را صادر خواهد کرد.

4-خیانت ورابطه نامشروع زوجه هیچ‌گونه تأثیری در استحقاق زوجه برای دریافت مهریه ندارد و حتی اگر رابطه نامشروع و خیانت زوجه هم ثابت شود باز هم مستحق دریافت مهریه زوجه است و مهریه به وی تعلق می‌گیرد.

5-مهریه به ارث می‌رسدو وارث زوجه می‌توانند به نسبت سهم‌الارث خود مهریه را مطالبه کنند.

6-در قسمت مهریه توسط سردفتر ازدواج و با اخذ امضا از ضامن (مثلا پدرشوهر) نوشته می‎شود که پرداخت مهریه توسط چه کسی ضمانت شده است. ضمانت پرداخت مهریه حتی می‎تواند به صورت تضامنی نيز باشد

7-طبق قانون، مهریه وجه نقد به نرخ روز محاسبه می‎شود و زوج مکلف به پرداخت است. اگر زوج فوت کند، صرفا تا تاریخ فوت شوهر مهریه به نرخ روز محاسبه می‎شود، همچنين ملاک، نرخ روز پرداخت مهریه توسط شوهر است و نه تاریخ اقامه دعوی و تقدیم دادخواست توسط زوجه. مهریه وجه نقد هم از دادگاه و هم از اداره اجرای ثبت قابل مطالبه است.

نکته پایانی:

مهریه‌های سنگین، یکی از بحران‌های بزرگ اجتماعی بوده و در جامعه ما، نهاد خانواده را نشانه گرفته است، تا جایی که برخی حقوق‌دانان به دلیل آن‌که از ابتدا قصد پرداخت مهریه‌های هنگفت وجود ندارد، آن‌ها را باطل دانسته‌اند.