طرح دعوای اعسار زمانی مطرح میشود که شخص ناتواان از پرداخت وجه میباشد اعسار به دو جهت صورت میگیرد 

1. اعسار از پرداخت محکوم به
2. اعسار از پرداخنت هزینه دادرسیی

اعسار از پرداخن محکوم به

بدین معنا است که شخصی که به تادیه وجه یا مالی محکوم شده ادعا کند که از تادیه ان وجه یا مال عاجز است و تقاضای مهلت یا تقسیط کند

اعسار از هزینه دادرسی

بدین معنا است که شخص دادخواست دهنده ادعا کند که از تادیه هزینه دادرسی که طرح کرده است عاجز است این دادخواست ممکن است بدوی واخواهی تجدید نظر یا... باشد

اعسار قائم یه شخص است وبه وراث تسرس پیدا نمیکند واگر وراث مدعی اعسار باشند باید ادعای خود را ثابت کنند

اعسار یه صورت موقتی میباشد اگر مدعی اعسار محکوم له واقع شود و محکوم به وصول شود هزینه دادرسی از او وصول میشود شیوه دربافت هزینه دادرسی بدین نحو است که دادورز قیل از پرداخت محکوم به وی هزینه دادرسی را از ان کسر میکند یا اگر محکوم له وجه نقد نباشد هزینه دادرسی بدون رسیدگی قضائی وصدور اجراییه از اموال محکوم به وصول میشود

دعوای اعسار دعوای غیر مالی میباشد و شخص مدعی بایستی هزینه دادرسی دعوای غیر مالی را پرداخت کند

رسیدگی به دعوای اعسار خارج از نوبت صورت میگیرد یعنی خارج از ترتیب اوقات دادگاه مورد رسیگی قرار میگیرد

ارا صادر دردعوای اعسار از پرداخت محکوم به همیشه حضوری است بنابراین قابل واخواهی نمیباشد ولی چون دعوای اعسار غیر مالی میباشد قابل تجدید نظر است همچمنین قابل فرجام خواهی نمیباشد 

خوانده دعوای اعسار همان شخصی است که دعوا به طرفیت ائ مطرح شده است

دلیل اثبات در دعوای اعسار

محدود به شهادت شهود نیست و میتوان از سایر ادله مانند فیش حقوقی وقبوض تنادیه دیون و مخارج و دیون نیز بهره برد ولی اگر دلیل مورد استناد مدعی شهادت شهود باشد دو شاهد نیاز است البته برخی محاکم شهادت 4 شهاهد را نیاز میدانند برخلاف سایر دعوی در اعسار ضمیمه کردن اشستهادیه ضروری است که باید شرایط شکلی خاصی رعایت شده باشد

اثار اعسار از هزینه دادرسی

1. از پرداخت هزینه دادرسی معاف است
2. میتوانداز وکیل معاضدتی بهره مند شود
3. از پرداخت هزینه نشر اگهی برای ابلاغ به خوانده مجهول المکان معاف است
4. شخص معسر ممکن است از پرداخت حق الزحمه کارشناس به تشخیص دادگاه یه صورت کلی یا جزئی معاف شود
5. شخص معسر از تودیع خسارت احتمالی برای تامینخواسته یا دستور موقت و همچنین سپردن تامین دعوای واهی یا تامین دعوای اتباع بیگانه معاف نیست

تاثیر اعسار از هزینه دادرسی یک دعوی در سایر دعاوی

حکم اعسار از هزینه دادرسی یک دعوی در دعوای دیگر تاثیر ندارد مگر انکه دو شرط وجود داشته باشد

1. خوانده دودعوا یکی باشد
2. این دو دعوا هم زمان طرح شده باشد چه به موجب یک دادخواست چه به موجب دادخواست های جدا گانه باشد

• اگر شخصی اعسار از هزینه دادرسی کند و سپس افزایش خواسته کند نسبت به هزینه دادرسی افزایش خواسته معسر تلقی خواهدشد
• اگر شخص معسر از هزینه دادرسی دعوای طاری مطرح کند نه به هزینه دادرسی دعاوی طاری معسر تلقی نخواهد شد اعم وروئ ثالت جلب ثالث دعوای تقابل 
• رسیدگی به دعوای اعسار از پرداخت محکوم به در دادگاه بدوی صورت میگیرد حتی اگر پرونده در دادگاه تجدید نظر مطرح شده باشد رسیدگی به ان در دادگاه نخستین صورت میگیرد
• در رویه مشاهده شده که طرف مقابل دعوای اعسار با ارائه دلایلی همچوم معرفی اموالی از مدعی اعسار یا حتی شماره خط تلفن 912 یا حتی مشاهده زیور الاتی دعوای اعسار او را رد کرده است
• اعسار از هزینه دادرسی از تاجر پذیرفته نیست مگر کسبه جزئ همچنین از اشخاص حقوقی(شرکت های تجاری و چه سایر اشخاص حقوقی) ادعای اعسار مسموع نیست
• نسبت به تاجر و اشخاص حقوقی ورشکستگی جاری است ورشکستگی جایگزین اعسار است الیبته کسبه جزه هم می توانند درخواست صدور حکم ورشکستگی کنند
• ملاک اعسار عدم کفایت دارایی برای پرداخت مبلغ(هزینه دادرسی یا محکوم به)یا عدم دسترسی یه اموال است بدیهی است که در بررسی عدم کفایت دارایی مستثنیات دین لحاظ نمیشود زیرا قرار نیست که شخص مبلغ هزینه دادرسی یا محکومبه را از محل اموال ضروری زندگی (مستثنیات دین) بپردازد
• رای اعسار یا عدم اعسار در زمان های اتی از اعتبار امر مختوم بها برخوردار نیست چرا که اگر شرایط مالی اشخاص راز جهت اعسار یا تمکن مالی امری است که  در هر زمانی ممکن است دچار تغییر شود اگر سابقا ادعای اعسار شخصی رد شده باشد هیچ مانعی وجود ندارد که ادعای اغسار در سایر دعوی مجددا مطرح شود همچنین در بحث مهریه در صورت تغییر فاحش نرخ شاخص تورم و یا ناتوانی شخص از پرداخت پیش پرداخت مهریه میتتواند مجددا درخواست تعدیل کند
• در صورتی که فرد محکوم علیه به دلیل عدم پرداخت  محکوم به تحت بازداشت باشد میتواند با حکم اعسار مجددا ازادی خود را بدست اورد همچنین در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی شخص محکوم ظرف ده روز بایستی محکوم به را تادیه کند یا دادخواست اعسار دهد