مسولیت حقوقی متصدی حمل و نقل اعم از زمینی و هوایی در ارسال محموله

عدم رعایت نکات ایمنی و فنی که موجب فساد محموله شود از سوی متصدی حرفه‌ای حمل و نقل هوایی که شرایط نگهداری کالا به اطلاع او رسیده است، تقصیر در حکم عمد می‌باشد و موجب مسئولیت وی است.

مسئولیت مدنی - متصدی حمل و نقل - تقصیر سنگین

رأی دادگاه

شرکت ن. م. با وکالت آقایان (ع. ر) و (س. ق.) به طرفیت شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی و شرکت د.ا.گ. ف. دعوی مطالبه مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۱۵۰ تومان و خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه را اقامه نمود، دادگاه اظهارات وکلای محترم متداعیین دعوا را استماع نمود و به دلایل و مدارک و لوایح تقدیمی آنان توجه کرد، اولا؛ دعوا توجهی به خوانده ردیف دوم ندارد؛ زیرا خوانده ردیف دوم فورواردر است که به نمایندگی از متصدی حمل عمل نموده است و به استناد ماده ۸۹ ناظر به بند ۴ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوی خواهان نسبت به خوانده ردیف دوم صادر و اعلام می‌نماید. ثانية؛ نسبت به خوانده ردیف اول که متصدی حمل است [طبق] مقررات کنوانسیون ورشو و اصلاحات ناظر بر آن [که] حاکم بر روابط حمل و نقل هوایی است دعوا وارد می‌باشد؛ زیرا ایرادات واردشده به استناد ماده ۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی مردود اعلام شده است و با ارجاع امر به کارشناس خبره، به لحاظ عدم وجود کارشناس رسمی دادگستری، محرز شد که کالای مورد خسارت در دمای ۱۲ درجه سانتیگراد نگهداری شده است که عامل و مبنای ورود خسارت می‌باشد و برای حمل چنین کالایی رعایت نکات فنی و ایمنی به نحوی که برای حمل این نوع از کالاها لازم است جزء شروط بنایی و الاینفک حمل آن برای هر حمل کننده متعارف و معقول است و عدم رعایت آن در حکم ورود خسارت عمدی به کالای مورد حمل است هرچند اقدام عملی و مستقیم از سوی متصدی حمل جهت از بین بردن کالا طبق نظر کارشناس احراز نشد؛ زیرا در صورت اخیر و با اتلاف عمدی مال غیر یا تخریب آن جنبه کیفری موضوع حاکم می‌شود و هر رفتار غیر متعارف و غیر معقول یا هر تلاش متعارضی که لازمه محل مناسب کالا است انجام نشود، در حکم عمد است لذا به استناد بند ۱ ماده ۲۵ کنوانسیون ورشو و به استناد مواد ۱۹۸، ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی و اینکه در نتیجه برابری خسارت ارزی وارد شده به خواهان با مبلغ ریالی آن مبلغی بیش از خواسته خواهان حاصل می‌شود؛ دادگاه دعوی خواهان را محمول بر صحت و متکی بردلیل تشخیص میدهد و حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ (۰۰۰/۰۰۰/۱۵۰) تومان به عنوان اصل خواسته و مبلغ (۰۰۰/۹۵۲/۳۴) ریال و حق الوکاله وکیل خواهان طبق تعرفه و پرداخت خسارت تأخیر تأدیه طبق شاخص تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی از تاریخ ۲۵/۲/۸۷ تا روز پرداخت اصل وجه مذکور در حق خواهان صادر و اعلام می‌نماید. حکم صادر شده حضوری است و ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان است.

رأی دادگاه تجدیدنظر مسولیت حقوقی متصدی حمل و نقل اعم از زمینی و هوایی در ارسال محموله 

شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به طرفیت شرکت (ن. م.) با وکالت آقایان (ع. ر.) و (س. ق.) نسبت به دادنامه شماره ۰۱۶۷- ۳۱/۲/۹۰ شعبه ۲۷ دادگاه عمومی حقوقی تهران تجدیدنظر خواهی کرده است. بر اساس دادنامه موصوف، دعوی تجدیدنظر خوانده به خواسته مطالبه مبلغ (۰۰۰/۰۰۰/۱۵۰) تومان بابت خسارات وارده به کالا در اثر حمل، اجمالا با این استدلال که چون شرکت تجدید نظرخواه در حمل کالاهای موضوع دعوی رعایت نکات فنی و ایمنی را نکرده و عدم رعایت آن در حکم ورود خسارت عمدی است با تمسک به بند ۱ ماده ۲۵ کنوانسیون ورشو، مورد پذیرش قرار گرفته، حکم بر محکومیت شرکت تجدیدنظر خواه به پرداخت مبلغ (۰۰۰/۰۰۰/۱۵۰) تومان بابت اصل خواسته به انضمام خسارت دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ ۲۵/۲/۸۷ تا روز پرداخت در حق تجدید نظرخوانده صادر شده است. دادگاه دلايل و جهات ذیل را در انشای رأی مورد توجه قرار می‌دهد: ۱- محموله مبحوث عنه که داروی بیهوشی بوده، از سوی تجدید نظر خواه به عنوان متصدی حمل و نقل از کشور هلند به ایران حمل گردیده است، ۲- متصدی حمل و نقل از شرایط نگهداری محموله آگاهی داشته و می‌دانسته که محموله می‌بایست در درجه حرارت ۲ تا ۸ درجه نگهداری شود، ۳باتوجه به اطلاعات مندرج در دستگاه ثبت دما (logger data) که به طور اتفاقی در کارتن‌ها از سوی شرکت تولید کننده داروها جاسازی گردید در تاریخ ۸/۱۱/۸۶ شرایط نگهداری محموله نامطلوب بوده و در آن تاریخ دچار یخ زدگی و فساد شده است و با توجه به اهمیت سلامت کامل داروها برای بیماران و عوارض جبران ناپذیر استفاده از داروهای بیهوشی فاسد، هیچ کدام از محموله‌ها قابل استفاده نبوده است. ۴ - مستندات مضبوط در پرونده حکایت از آن دارد که یخ زدگی محموله در زمان نگهداری آن صورت گرفته و تاریخ اعلام به تجدیدنظرخوانده جهت تحویل کالا یک روز بعد از آن یعنی در مورخ ۹/۱۱/۸۶ بوده است. ۵- باتوجه به اینکه تجدیدنظرخواه به عنوان متصدی حمل و نقل از شرایط نگهداری محموله آگاهی کامل داشته عدم رعایت آن که ممکن است مستند به قصور یا تقصیر باشد از موجبات ایجاد ضمان برای آن شرکت و تحقق مسئولیت مدنی برای جبران خسارات وارده می‌باشد. ۶- مهلت چهارده روزه مندرج در کنوانسیون ورشو برای صاحب کالا در مورد خسارات وارده به کالا ناظر به عیوب و خساراتی است که عرفا امکان کشف آن وجود داشته و در مانحن فیه که در زمان ترخیص کالا و حتی بعد از آن و تا قبل از اعلام شرکت تولید کننده که پس از بررسی محموله محتوی دستگاه ثبت دما صورت گرفته امکان احراز سلامت یا فساد محموله وجود نداشته، انقضای مدت چهارده روز مسقط حق مطالبه خسارت نمی‌باشد. ۷- [در] حمل ونقل بین المللی بارنامه در حکم قرارداد فی مابین می‌باشد و رعایت شرایط مندرج در بارنامه برای طرفین ضروری بوده و مفاد آن برای آنان لازم الاتباع است. به موجب مفاد ظهر بارنامه محموله متنازع فیه، چنانچه فروشنده از قبل ارزش بیشتری برای محموله اظهار نکند محدودیت مسئولیت برای متصدی حمل و نقل، (۲۵۰) فرانک طلای فرانسه برای هر کیلوگرم تقریبا معادل (۲۰) دلار آمریکا در هر کیلوگرم بر اساس (۲۲/۴۲) دلار برای هر اونس طلاست و چون در مانحن فیه، در بارنامه، ارزش کالا درج نگردیده مسئولیت متصدی حمل و نقل به ازای هر کیلوگرم بیست دلار در مجموع بابت ۳۱۴۰ کیلوگرم (وزن محموله) (۸۰۰/۶۲) دلار می‌باشد اینک با بررسی مجموع محتویات پرونده و مطالعه لوایح تقدیمی وکلای طرفین و استماع اظهارات آنان در جلسه دادرسی اولا؛ در این مرحله ایراد موجه و مدللی که مؤثر در نقض و بی اعتباری اساس دادنامه معترض عنه باشد اقامه نگردیده است، ثانية؛ رأی دادگاه بدوی من حیث المجموع موافق مقررات قانونی و مستندات پرونده صادر شده لیکن میزان محکوم به باتوجه به توضیحات فوق الاشعار (بند ۷) مستلزم اصلاح می‌باشد. بنابه مراتب مذکور به تجویز ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی و با رعایت ماده ۳۵۱ قانون مرقوم، ضمن رد اعتراض و اصلاح مبلغ مورد حکم به معادل ریالی (۸۰۰/۶۲) دلار آمریکا که در زمان اجرای حکم قابل محاسبه است. دادنامه تجدید نظر خواسته با اصلاحیه مذکور و به اعتبار نتیجه تأیید و استوار می‌گردد. این رأی قطعی است.