شرط داوری در قراردادهای مشمول اصل 139 قانون اساسی

درج شرط داوری در قراردادهای مشمول اصل 139 قانون اساسی فاقد منع قانونی بوده لیکن ارجاع دعاوی مسبوق به اخذ مصوبه هیأت وزیران و سایر شرایط است و هنگامی که علی­رغم درخواست خواهان طرف دولتی در جهت اخذ مصوبه اقدامی نکند، باعنایت به حاکمیت مراجع قضایی بر اختلاف، دادگاه عمومی حقوقی صالح به رسیدگی است.

داوری- دعاوی راجع به اموال عمومی- دعاوی راجع به اموال دولتی- دادگاه عمومی حقوقی

مستندات: اصل 139 قانون اساسی- ماده 457 قانون آیین دادرسی دادگاه­های عمومی و انقلاب در امور مدنی

دادنامه: 9209970221501625 مورخ: 03/12/1392

رزرو مشاوره حقوقی تلفنی فوری با وکیل دادگستری

رأی دادگاه

درخصوص دادخواست تقدیمی خواهان­ها شرکت­های الف. با مدیریت آقایان ن.خ. و پ.خ. و شرکت الف. به مدیریت آقایان ع.ب. و م.الف. باوکالت بعدی آقایان ن.ق. و م.ش. به طریفت خواندگان به اسامی 1-شرکت ت. و شرکت راه­آهن شهری تهران و حومه (مترو) به خواسته مطالبه طلب مقوم به مبلغ 147468118089 ریال و خسارت تأخیر تأدیه و خسارات دادرسی، به این­شرح که خواهان­ها اعلام داشته­اند که خوانده ردیف اول پیمانکار اصلی خوانده ردیف دوم در طراحی و احداث پروژه خط 3 متروی تهران بوده که به­موجب قرارداد شماره 03/ ای­پی­سی/ 88/ 700 مورخ 13/5/88 طراحی و اجرای عملیات ساختمانی فاز 4 آن­را با اجازه خوانده ردیف دوم به کنسرسیوم متشکل از شرکت خواهان­ها واگذار و خواهان­ها براساس ماده 1-14 شرایط خصوصی پیمان ضمن پذیرش مسئولیت انفرادی و تضامنی نسبت به تعهدات ناشی از پیمان قرارداد مشارکت داخلی سه­جانبه مورخ 15/2/88 را بین خود تنظیم نموده­اند. پس از انعقاد قرارداد و شروع عملیات اجرایی پروژه به­دلیل تغییر احجام کار متمم قرارداد 03/ای­پی­سی/88/700 بین خوانده ردیف اول و کانسرسیوم مبلغ اولیه پیمان به 440/152/916/299/1 ریال افزایش یافته است و سپس تعهدات مالی ناشی از قرارداد فوق بین خواندگان، به خوانده ردیف دوم که کارفرمای اصلی پروژه خط 3 متروی تهران بوده انتقال داده شده است سپس الحاقیه شماره 38/10090 مورخ 28/12/90 با کنسرسیوم تنظیم و مبادله می­شود که علاوه­بر تعدیل مقادیر کار، تغییر کارفرما نیز مورد تأیید قرار گرفته و قیدشده مطالبات کنسرسیوم تا تاریخ 30/9/90 به­عهده خوانده ردیف اول و پس از آن با خوانده ردیف دوم است. ولی علی­رغم گذشت بیش از 12 ماه از تاریخ تأیید صورت­وضعیت قطعی و علی­رغم گذشت بیش از 12 ماه از تاریخ تأیید صورت­وضعیت قطعی و نیز صورت­وضعیت کارهای اضافی، خواندگان از پرداخت وجوهات و ایفاء تعهدات استنکاف نموده­اند و هریک از خواندگان مسئولیت پرداخت را متوجه دیگری می­داند، لذا تقاضای صدور حکم به شرح ستون خواسته را دارد. نماینده حقوقی ردیف دوم علی­رغم ابلاغ قانونی اخطاریه در دادگاه حاضر نشده و لایحه­ای ارسال نکرده است. وکیل خوانده ردیف اول دفاعاً اعلام داشته که بند 6-20 قرارداد اشاره به شرط داوری دارد و دوم اینکه شرکت خواهان­ها مستقیماً با خوانده ردیف دوم مراوده داشته و پرداخت­ها براساس درخواست مستقیماً توسط کارفرمای اصلی انجام شده و تا مقاطعی پرداخت به خواهان­ها به صورت مستقیم انجام شده است و در مقطع آخر مبلغ 000/000/000/77 ریال را خوانده ردیف دوم به خواهان­ها پرداخت نمی­کند. لذا با عنایت به مجموع اوراق و محتویات پرونده و نظر به اینکه خواهان­ها با انعقاد قرارداد الحاقی دوم به شماره 358/10090 در سال 90 و توشیح خواندگان، مبادرت به تبدیل تعهد نموده­اند و تعهدات اولیه با کلیه توابع و تضمینات آن به قرارداد دوم منتقل گردیده و اینکه مطابق بند 6-20 قرارداد مارالذکر طرفین توافق نموده­اند که اختلاف خود را با رجوع به داوری حل و فصل نمایند و نظر به اینکه اصل 139 قانون اساسی و ماده 457 قانون آیین دادرسی ارجاع دعاوی راجع به دعاوی عمومی و دولتی را به داوری به شرایطی محدود نموده است و اینکه دلیل و مدرکی دال بر عمومی و دولتی­بودن موضوع قراردادهای فوق­الذکر ارائه نشده و بنابراین موضوع از شمول اصلی 139 قانون اساسی و ماده مارالذکر خارج بوده و نظر به اینکه منع موجود در اصل 139 قانون اساسی مبتنی بر نگارانی قانون­گذار از تعیین تکلیف اموال دولتی و ملی از سوی نهادهای غیردولتی بوده که این حکمت و مبنا در داوری­های موضوع شرایط عمومی پیمان مفقود می­باشد و ازطرفی نظر به اینکه پس از احراز لزوم و ضرورت رجوع به داوری، طرف خواهان نسبت به رعایت تشریفات مقرره در مادتین 459 و 460 ق.آ.د.م حسب مورد اقدام نکرده و از این­رو مسئولیت رجوع به داوری مطابق شرط ضمن عقد کماکان به قوت و اعتبار خود باقی مانده است، و نظر به اینکه قبل از رجوع به داوری و عمل به مفاد شرط مذکور، رجوع ارتجالی به دادگاه برحلاف مقررات قانون آیین دادرسی مدنی و تعهدات قراردادی و قاعده لزوم رعایت مفاد و مدلول قراردادها می­باشد و از این­رو رسیدگی به دعوی حاضر به هیئت موصوف مقدور نبوده قرار عدم استماع آن­را صادر و اعلام می­نماید. قرار صادره ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان تهران می­باشد.