صرف سکونت در ملک مسکونی، مانع خیار غبن نیست
- توسط فاطمه علیزاده
- ۱۳۹۶/۱۰/۲۷ | ۱۱:۸:۲۳
- 19 نظر
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۳۰ | ۱۱:۴۲:۷
خیار غَبن (به فتح غین و سکون باء تلفظ میگردد) یا توانایی برهمزدن دادوستد (اختیار برهم زدن معامله) زیانآور به دلیل غیر متعارف بودن قیمت است. در اصطلاح حقوقی خیار غبن یعنی، زیان ناشی از عدم تعادل بین عوضین در زمان معامله که به زیاندیده بعد از آگاهی به غبن، حق فسخ میدهد.
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۲۱:۲۱:۳۵
در صورت اجتماع کلیه شرایط قانونی سکونت، مانع از اعمال خیار غبن نمی باشد، به این معنی که خریدار ممکن است پس از تصرف و قبض مبیع اطلاع از غبن یافته و به فوریت نیز اعلام نموده باشد.می تواند ب استناد خیار غبن معامله فسخ کند
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۲۱:۱۴:۵۴
با سلام با توجه به قید فوریت در خیار غبن خریدار پس از اطلاع از مغبون شدن میتواند معامله ی انجام شده را فسخ نمایند
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۹:۴۸:۱۹
اطلاعات درست و نادرست زیادی در فضای مجازی موجود است که تشخیص صحیح و ناصحیح آن برای عامه آسان نیست
اما اگر اطلاعات به خصوص در زمینه مسائل حقوقی را از منابع معتبر مثل سایت موسسه شما دنبال شود قطعا میتواند جلوی اشتباهات زیادی گرفته شود
ازتون ممنونم
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۹:۳۴:۱۶
خیارات در قانون مدنی در واقع به اختیاراتی گفته میشود که طرفین معامله جهت برهم زدن و فسخ معامله دارا خواهند بود .
مطابق با ماده ی ۴۱۶ قانون مدنی هر یک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از علم به غبن میتواند معامله را فسخ کند.
غبن در لغت به معنای فریفتن و در اصطلاح حقوقی به معنای برهم خوردن تعادل ارزش اقتصادی عوضین معامله است .
مبنای غبن قاعده ی لاضرر ، یعنی پرهیز از ضرر و زیان و جبران آن است
خیار غبن اصولا مخصوص عقود مغابنه ای است و در معاملات مسامحه ای نظیر صلح و هبه ولو در آن شرط عوض شده باشد راه ندارد .
ولی عهدی یا تملیکی بودن تاثیری ندارد.
ملاک ارزیابی دو عوض ، تاریخ تراضی است ولو عقد معلق یا عینی باشد.
خیار غبن در اقسام مبیع اعم از عین معین و کلی در معین و کلی ، جاری است .
اگر معلوم شود مغبون در هر شرایطی به انجام این بیع تمایل داشته و آن را منعقد می ساخته ، غبن ولو آنکه فاحش باشد ، موجد حق فسخ نیست .
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۵:۳۱:۵۰
منظور از خیار غبن در معامله ملک، آن است تعادل منطقی بین ارزش ملک مورد معامله با هزینه ای که بابت آن پرداخت می شود، وجود نداشته باشد. در این موارد، شخصی که به واسطه عقد دچار ضرر و زیان می گردد، می تواند با استناد به خیار غبن، معامله را فسخ کند. ماده 416 قانون مدنی، در این خصوص بیان می دارد: « هر یک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد ازعلم به غبن می تواند معامله را فسخ کند.»
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۴:۲۲:۵۶
با سلام
با اجتماع کلیه شرایط قانونی سکونت، مانع از اعمال خیار غبن نمی باشد، به این معنی که خریدار ممکن است پس از تصرف و قبض مبیع اطلاع از غبن یافته و به فوریت نیز اعلام نموده باشد.می تواند ب استناد خیار غبن معامله فسخ کند
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۳:۴۸:۷
با اجتماع کلیه شرایط قانونی سکونت، مانع از اعمال خیار غبن نمی باشد، به این معنی که خریدار ممکن است پس از تصرف و قبض مبیع اطلاع از غبن یافته و به فوریت نیز اعلام نموده باشد.می تواند ب استناد خیار غبن معامله فسخ کند
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۲:۴۶:۵۷
مهندس علیرضا عمویی وبلاگ نکات مهمِ خیار غبن فاحش در معاملات ملکی
نکات مهمِ خیار غبن فاحش در معاملات ملکی
دسته بندی : مقالات حقوقی املاک
1399-11-20
Share it
نکات مهمِ خیار غبن فاحش در معاملات ملکی
خیار غبن فاحش یکی از خیاراتی است که به واسطه آن میتوان مبایعه نامه یا اجاره نامه را فسخ کرد. همانطور که میدانید معاملات ملکی جزو عقود لازم هستند و نمیتوان به راحتی و در هر شرایطی آنها را فسخ کرد. بنابراین به چنین خیاراتی برای فسخ معامله نیاز داریم.
خیار غبن فاحش یکی از مواردی است که به موضوع فسخ معامله در صورت ضرر و زیان مالی یکی از طرفین میپردازد. بنابراین به نظر میرسد اطلاع کامل از معنی، کاربرد و شرایط تحقق آن در معاملات ملکی بسیار کاربردی است.
در این مقاله ابتدا با معنی و تلفظ این خیار آشنا شده، در ادامه در خصوص کاربرد آن بیشتر توضیح داده و شرایط تحقق آن را بیان میکنیم. با خواندن این مقاله کاملا متوجه میشوید که چگونه میتوان از خیار غبن فاحش جهت فسخ مبایعه نامه یا اجاره نامه استفاده کرد.
خیار غبن فاحش یعنی چه؟
بسیاری از افراد کلمه غبن را اشتباه تلفظ میکنند. تلفظ صحیح این کلمه، به این صورت است: «غَبْنْ». یعنی باید «غ» را با فتحه و «ب» و «ن» را با سکون بخوانید.
غبن کلمهای عربی است و معنی آن، ضرر و زیان است. فاحش نیز کلمهای عربی است و معانی متفاوتی دارد. اما در این اصطلاح، معنای فاحش معادل، آشکار، واضح و زیاد است. بنابراین غبن فاحش به معنای ضرر و زیان واضح و زیاد است.
خیار غبن فاحش نیز به معنای اختیار فسخ معامله، در شرایطی است که یکی از طرفین معامله (خریدار یا فروشنده) دچار ضرر و زیان واضح و زیادی شده باشند. اما در چه شرایطی میتوانیم از خیار غبن فاحش استفاده کنیم؟
شرایط تحقق خیار غبن فاحش
به طور کلی از لحاظ فقهی و قانونی زمانی میتوانیم از خیار غبن فاحش استفاده کنیم که ۳ شرط زیر برقرار باشد:
معوض بودن قرارداد
عدم تعادل اقتصادی در معامله
جهل مغبون
درباره شرط اول توضیح زیادی نمیدهیم. چرا که انواع معاملات ملکی ذاتا دارای شرط معوض بودن قرارداد هستند. اما شروط ۲ و ۳ را در ادامه بررسی میکنیم.
شرایط تحقق خیار غبن فاحش: عدم تعادل اقتصادی در معامله
شرایط تحقق خیار غبن فاحش: عدم تعادل اقتصادی در معامله
تعادل اقتصادی یعنی اینکه بین ارزش واقعی ملک و قیمتی که برای آن پرداخت میشود، تناسب منطقی وجود داشته باشد.
منظور از تعادل اقتصادی در معامله چیست؟ تعادل اقتصادی در معاملات ملکی یعنی اینکه یک نسبت منطقی بین ارزش ملک مورد معامله با مبلغی که بابت آن پرداخت میشود وجود داشته باشد.
اما نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که هر یک از طرفین معامله تلاش میکنند سود خود را در معامله افزایش دهند. بنابراین میزانی از عدم تعادل اقتصادی در معامله طبیعی است. چرا که هدف انجام هر معاملهای کسب سود است. پس حدی از عدم تعادل اقتصادی جزو ذات معامله است.
در نتیجه در اثبات وقوع خیار غبن نمیتوان صرفا به اینکه یکی از طرفین معامله دچار ضرر و زیان شده است استناد کرد. بلکه زمانی حق استفاده از خیار غبن فاحش ایجاد میشود که نابرابری بین ارزش ملک و ثمن معامله در حدی باشد که علاوه بر از بین رفتن تعادل اقتصادی قرارداد، عرف نیز چنین تفاوتی را نپذیرید.
در چنین شرایطی است که قانون نیز در مقابل این امر مقاومت کرده و امکان استفاده از خیار غبن فاحش را برای خریدار فراهم میکند.
ذکر یک نکته در این جا خالی از فایده نیست. برخی از افراد تصور میکنند خیار غبن و خیار غبن فاحش دو موضوع متفاوت هستند. در حالی که اینطور نیست. در ماده ۴۱۶ قانون مدنی میخوانیم:
هریک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از علم به غبن میتواند معامله را فسخ
کند.
همانطور که میبینید، ملاک تشخیص غبن در قانون، فاحش بودن آن است. بنابراین خیار غبن و خیار غبن فاحش دو موضوع متفاوت نیستند.
اما فاحش بودن ضرر و زیان به چه معناست؟ چطور میتوان ثابت کرد ضرر و زیان شما فاحش است؟ آیا حد مشخصی برای فاحش بودن ضرر و زیان وجود دارد؟ در ادامه به این سوالات پاسخ میدهیم.
ملاک فاحش بودن ضرر و زیان چیست؟
شاید بتوان گفت از خیلی جهات، تعیین حد فاحش بودن ضرر و زیان مهمترین موضوع در خصوص خیار غبن در معاملات ملکی است. چرا که احتمالا هر فردی که احساس کند در معامله دچار ضرر و زیان شده است، تمایل دارد با استفاده از این خیار معامله را فسخ کند.
تا پیش از سال ۶۱ در ماده ۴۱۷ قانون مدنی چنین آمده بود: «اگر غبن به مقدار خمس قیمت یا بیشتر باشد فاحش است.» در پایان این ماده چنین ذکر شده بود: «در کمتر از مقدار مزبور در صورتی فاحش است که عرفا قابل مسامحه نباشد.»
بنابراین تا پیش از سال ۶۱، صرف نظر از ارزش معامله، اگر اختلاف قیمت پرداخت شده و قیمت واقعی ملک یک پنجم یا بیشتر بود، حق استفاده از خیار غبن برای فردی که ضرر کرده ایجاد میشود. اما ایجاد این حق برای اختلاف قیمتی کمتر از یک پنجم، به عهده عرف واگذار شده بود.
ماده ۴۱۷ قانون مدنی در سال ۶۱ به این نحو اصلاح شد: «غبن در صورتی فاحش است که عرفا قابل مسامحه نباشد.»
در واقع تا قبل از سال ۶۱ تا حدی تکلیف در خصوص خیار غبن روشن بود. اما پس از اصلاح این ماده از قانون مدنی، تکلیف حد و حدود فاحش بودن ضرر و زیان در هالهای از ابهام فرو رفته است. بنابراین در حال حاضر، کار اثبات غبن هم برای شاکی و هم برای قاضی، تبدیل به امری پیچیده شده است.
شرط بعدی برای تحقق خیار غبن فاحش، جهل مغبون است که در ادامه به آن میپردازیم.
شرایط تحقق خیار غبن فاحش: جهل مغبون
شرایط تحقق خیار غبن فاحش: جهل مغبون
اثبات جهل برای مغبون بسیار ساده است. اما اثبات غلط بودن ادعای جهل، برای طرف دیگر معامله دشوار است.
جهل مغبون یعنی فردی که دچار ضرر و زیان شده نسبت به قیمت واقعی ملک ناآگاه باشد. این ناآگاهی میتواند در ۲ حالت مختلف بروز کند:
ناآگاهی به علت غفلت و کوتاهی در خصوص بررسی قیمتها
شک و تردید در خصوص ارزش واقعی ملک
از دید قانونگذار، هر دو حالت برای پذیرش جهل مغبون کفایت میکند. یعنی حتی اگر خریدار یا فروشنده بر اثر کوتاهی و غفلت از ارزش واقعی ملک بیاطلاع باشد، باز هم شرایط جهل مغبون برای ایجاد حق استفاده از خیار غبن شامل حال او میشود.
به عبارت دیگر از دید قانونگذار، علم فرد امکان استفاده از خیار غبن را از بین میبرد، نه غفلت یا تردید او. چرا که اگر فرد نسبت به ضرر و زیان خود آگاه باشد و کاری انجام دهد که متضرر شود، مسئولیت آن به عهده خود اوست. در غیر این صورت قانون امکان استفاده از خیار غبن را برای وی فراهم میکند.
در آموزش «کارشناسی ملک و کارشناسی قیمت» با انواع روشهای برآورد ارزش واقعی ملک در تمام نقاط کشور آشنا میشوید.
راه اثبات جهل مغبون (فردی که دچار ضرر و زیان شده)، تقریبا آسان است. چرا که صرفا ادعای مغبون نسبت به اینکه در خصوص ارزش واقعی ملک آگاهی نداشته کفایت میکند.
حتی اگر از ظاهر امر به نظر نرسد که مغبون از قیمت ملک اطلاع نداشته (مثلا فرد مغبون در کار ساخت و ساز باشد)، باز هم اعتراف به جهل به همراه قسم، در دادگاه مورد پذیرش واقع میشود.
بنابراین در خصوص جهل مغبون، شاکی کار دشواری پیش رو ندارد و این کار طرف دیگر معامله است که باید بتواند عدم جهل شاکی را اثبات کند.
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۱:۳۵:۵
سلام؛خیار غبن در معامله ملک فرصتی است تا شخص مغبون با فسخ قرارداد، از متضرر شدن خود جلوگیری نماید. از جمله شرایط اعمال خیار غبن در معامله ملک، عدم آگاهی از تفاوت قیمت می باشد و عدم رعایت این شرط، موجب اسقاط خیار غبن می شود. نحوه اعمال خیار غبن با ارائه اظهارنامه به طرف مقابل مبنی بر فسخ قرارداد، صورت می گیرد.
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۱:۲۳:۸
منظور از غبن، آن است که یکی از دو طرف معامله، از انجام معامله، دچار ضرر و زیان فاحشی شده باشد و در معامله، فریب خورده باشد. در واقع، معامله به شکلی انجام شده که از واقعیت، بسیار دور است و تفاوت فاحشی دارد.و صرف سکونت ،طی شرایطی مانع از اعمال خیار غبن نمی باشد.
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۱۰:۳:۵۹
سلام و عرض ادب
طبق ماده ۴۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص اینکه در مهلت دادن در دادگاه فقط یکبار امکانش هست.
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۹:۵۰:۲۹
با سلام و احترام،
بر اساس قانون، خیار به معنای داشتن اختیار است و در حقوق این همان اختیاری است که فرد برای برهم زدن معامله دارد. خیار انواع مختلفی دارد که در ماده ۳۹۶ قانون مدنی ذکر شده است و ده نوع دارد. یکی از خیارات ذکر شده در این ماده خیار غبن است . غبن به معنی ضرر و زیان و گول زدن و فریب دادن است و به تبع آن، خیار غبن زمانی ایجاد میشد که یکی از طرفین معامله متوجه شود که با انجام معامله دچار ضرر شده و این ضرر هم یک نوع ضرر فاحش و برجسته است. در چنین حالتی برای فرد مغبون امکان فسخ قرارداد وجود دارد. خیار غبن دارای ویژگی هایی در قانون است از جمله : غبن فاحش در صورتی فاحش شناخته میشود که در ابتدا صاحب مال ادعا کند که دچار ضرر فاحش شده است و بعد از بررسی و دادرسی از سوی محکمه نیز مشخص شود که این ضرر فاحش بوده است. یا برای تعیین میزان و اندازه غبن و مقدار ضرر وارد شده در معامله باید به شرایطی توجه کرد که در قرارداد درنظرگرفته شده است. یا اینکه ،خیار غبن محدود به یک طرف معامله و قرارداد نیست و هر دو نفر ممکن است دچار غبن شود پس خیار غبن میتواند برای فروشنده و یا خریدار اختیار فسخ قرارداد را فراهم کند و دیگر اینکه خیارغبن از خیارات فوری است، به عبارت دیگر فورا باید در جهت اجرای آن اقدام کرد. شخص متضرر باید در یک مدت زمان معقول که بر طبق عرف پذیرفته باشد برای این خیار اقدام کند اگر شخص مغبون قبل از معامله از این ضرر آگاه باشد و با این آگاهی وارد معامله شود شرایط خیار غبن برای او وجود ندارد و نمیتواند بعد از معامله با ادعای غبن برای فسخ اقدام کند. و آخر اینکه اگر کسی که موجب ضرر طرف مقابل شده تفاوت قیمت را به متضرر بپردازد بازهم خیار غبن برای متضرر از بین نمیرود اما اگر شخص متضرر با گرفتن مابهالتفاوت قیمت رضایت بدهد دیگر خیار غبن او ساقط میشود. باید دانست صرف سکونت در یک ملک باعث خیار غبن نمی شود و می توان در صوتر رعایت مقرر در قانون از آن استفاده نمود
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۹:۲۵:۵۴
غبن در لغت به معنای خدعه و نیرنگ است و در اصطلاح فقها به معنای تملیک مال به بالاتر از قیمتی که معمول است، میباشد. وجود غبن فاحش و جهل مغبون دو شرط اساسی برای تحقق خیار غبن است.
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۹:۱۸:۳۷
غبن به معنی متضرر شدن از معامله است که به دو نوع تقسیم میشود غبن فاحش و غبن افحش زمانی که اختلاف قیمت مورد معامله و قیمت واقعی ملک اختلاف زیادی داشته باشد خریدار میتواند با ارجاع امر به کارشناس و تعیین قیمت واقعی ملک معامله را فسخ کند.که سکونت مانع از اقدام به فسح نیست
با سلام و احترام
موضوع اعمال خیار غبن در رویه قضایی ایران، موضوعی اختلافی در بین قضلت و دادگاه ها می باشد . چرا که این موضوع با توجه به وسعت جغرافیایی ایران و تنوع منطقه بندی در شهر ها و وجود عوامل دیگر متفاوت است . در مورد اینکه آیا سکونت در محل خریداری شده، ملاکی برای اعمال خیار غبن می باشد یا خیر ؟ باید اینگونه پاسخ داد که ملاک و معیار اصلی برای اعمال خیار غبن، فوریتِ اطلاع آن و اعمال آن از طریق مراجع قانونی، پس از مطلع شدن از مغبون شد می باشد . یعنی به فرض اگر کسی نسبت به خرید یک خانه ای در تاریخ یکم فروردین امسال، اقدام کرده باشد و قیمت واقعیِ آن ملک، پنج میلیارد تومن باشد اما به او مثلا هفت میلیارد تومن فروخته باشند ، ایشان بعد از اینکه متوجه موضوع شدند، باید بلافاصله نسبت به اعمال خیارِ خود از طریق اظهارنامه دادگستری اقدام و سپس نسبت به تقدیم دادخواست به دادگاه ترتیبات لازم را انجام بدهد. در مورد اینکه فوریت، چه زمانی می باشد، تاریخ های مختلفی بین اساتید حقوقی در ایران مطرح شده است. این مدت از سه روز تا یک ماه و تا سه ماه می باشد . نکته مهم آن است که معیارِ مطلع شدن از غبن ، یک شخصِ متعارف. یعنی اینکه اینطور نباشد که فردی در یکم فروردین امسال ، خانه ای را خریده ، اما شش ماه بعد یا یک سال بعد تازه متوجه موضوع می شود که این ملک را گران خریده است . لذا شخصی که عقل معاش و سلیم داشته باشد ، سریعا متوجه ضرری که کرده ، می شود و میتواند خیارِ خود را اعمال کند .
- توسط:
- ۱۴۰۳/۲/۲۹ | ۸:۵۵:۳۹
با سلام سپاس از مطالب مفید و کاربردیتون نکته حایز اهمیتی بود با توجه به فوریت خیار غبن و فسخ بابت تفاوت فاحش قیمت تصرف خریدار مانع اعمال حق فسخ نمی گردد و تصرف دلیل بر اعلام رضایت و تایید معامله نمی باشد
سلام و عرض ادب
جهل مغبون یعنی فردی که دچار ضرر و زیان شده نسبت به قیمت واقعی ملک ناآگاه باشد. این ناآگاهی میتواند در ۲ حالت مختلف بروز کند:
ناآگاهی به علت غفلت و کوتاهی در خصوص بررسی قیمتها
شک و تردید در خصوص ارزش واقعی ملک
از دید قانونگذار، هر دو حالت برای پذیرش جهل مغبون کفایت میکند. یعنی حتی اگر خریدار یا فروشنده بر اثر کوتاهی و غفلت از ارزش واقعی ملک بیاطلاع باشد، باز هم شرایط جهل مغبون برای ایجاد حق استفاده از خیار غبن شامل حال او میشود.
به عبارت دیگر از دید قانونگذار، علم فرد امکان استفاده از خیار غبن را از بین میبرد، نه غفلت یا تردید او. چرا که اگر فرد نسبت به ضرر و زیان خود آگاه باشد و کاری انجام دهد که متضرر شود، مسئولیت آن به عهده خود اوست. در غیر این صورت قانون امکان استفاده از خیار غبن را برای وی فراهم میکند.
چند خیار هستند که در قانون مدنی قید فوریت دارند که یکی از آنها خیار غبن هست مغبون می تواند خیار غبن را اعمال نماید مگر اینکه به پرداخت تفاوت قیمت راضی گردد
نظر شما در مورد این مطلب