ما در اینجا تصمیم داریم به کمک شما مخاطبان عزیز ، هرهفته به یک مبحث حقوقی روز و مبتلا به در جامعه بپردازیم . موضوع این هفته " وکالت در طلاق  " است و بنابراین ادامتا به ذکر نکاتی در این باره خواهیم پرداخت .

حتما عبارت " حق طلاق " را شنیده اید اما واقعیت آن است که آنچه که به زوجه در ضمن عقد نکاح و یا حتی بعد از آن اعطا می شود وکالت در طلاق است و نه حق طلاق  . اما این پرسش مطرح خواهد شد که فرق بین این دو چیست ؟

حق به  لحاظ حقوقی سلطه و اختیاری است که به اشخاص به  منظور حفظ منافع شخصی آنها اعطا می گردد .

و از سه مولفه ی اساسی برخوردار است که مشخصا یکی از این ویژگی ها قابلیت اسقاط نمودن آن است . بنابراین با این مقدمه باید گفت : در سند نکاح آنچه به زوجه اعطا می شود حق طلاق نیست چرا که زوج همچنان از این حق برخوردار است و اسقاط حقی اتفاق نیوفتاده است بلکه صرفا  به زوجه وکالت در مطلقه نمودن خویش اعطا شده است .

اما اعطای وکالت در طلاق می تواند به نحو مطلق باشد یا مشروط به شرایط مقرر بین طرفین . توضیح بیشتر اینکه در حال نخست زوجه می تواند بدون دلیل خاصی و صرفا به استناد وکالت داده شده به وی و مراجعه به دادگاه و رعایت تشریفات مقرر خود را مطلقه نماید که معمولا به شرح ذیل در سند نکاح می تواند قید شود :

زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می‌دهد تا زوجه در هر زمانی که بخواهد از جانب زوج اقدام به متارکه کرده و از قید زوجیت خود را رها کند، به هر طریق اعم از اخذ یا بذل مهریه

اما در حالت دوم وکالت در طلاق مشروط به تحقق شرایطی می گردد که زوجه در صورت اثبات تحقق آن در دادگاه می تواند مبادرت به مطلقه نمودن خود بکند .

این شروط غالبا همان شروط 12 گانه مندرج در سند نکاح است که به صورت پیش فرض در سند ازدواج قید شده است که البته به خودی خود و به صرف اینکه در سند نکاح درج شده است برای طرفین الزام آور نیست و زمانی لازم الاجرا می گردد که به امضای زوجین برسد و در دادگاه تحقق این شروط اثبات و احراز گردد که در این صورت زوجه می تواند  وکالت در طلاق خود را اعمال کند .

که این شروط 12 گانه عبارتند از :

۱- استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تائید نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت شش ماه وفا نکند و اجبارا ایفا هم ممکن نباشد.

۲- سوء رفتار و یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید.

۳- ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.

۴- جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.

۵- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.

۶- محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثرعجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر باز داشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.

۷- ابتلاء زوج به هر گونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.

۸- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند.تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید.

۹- محکومیت قطعی زوج در اثرارتکاب جرم و انجام هر گونه مجازات اعم از حد وتعزیر در اثرارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی وشئون زوجه باشد .تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت وشئون خانوادگی  است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف وموازین دیگر با دادگاه است.

۱۰-  در صورتیکه پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر زوج صاحب فرزند نشود.

۱۱- در صورتیکه زوج مفقودالاثر شود وظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.

۱۲- زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.

در واقع زوج به موجب این شروط 12 گانه در ضمن عقد نکاح ، به زوجه وکالت در طلاق می دهد  تا زوجه بتواند با مراجعه با دادگاه و  و اثبات تحقق این شروط  و نهایتا اخذ مجوز از آن مرجع  خود را مطلقه نماید .

این شروط حصری نمی باشد و بنابراین علاوه براین شروط دوازده گانه ، طرفین می توانند با توافق یکدیگر شروط دیگری را درج نمایند .

نکته آخر اینکه  اعطای وکالت در طلاق می تواند به نحو مستقل و در ضمن سند دیگری و با مراجعه به دفتر اسناد رسمی صورت بگیرد  ؛ اما از انجایی که وکالت عقد جایزی است بدین معنا که قابل فسخ از سوی طرفین است بهتر است اعطا این حق در ضمن عقد خارج لازمی اعطا گردد تا تبدیل به عقد لازم گردد و به راحتی قابل فسخ نباشد .