نمونه دعوای تصرف عدوانی در نظریه های مشورتی 

عدم لزوم تبعیت دادیار از نظر دادستان در دعوای تصرف عدوانی

پرسش: آیا تصمیم دادیار در مورد دعاوی موضوع قانون تصرف عدوانی باید در ملاحظه دادستان نیز واقع شود یا نه؟ در صورتی که لازم است دادستان تصمیم دادیار را ملاحظه نماید، آیا می­تواند با رأی صادر شده مخالفت کند یا نه؟

پاسخ و نظر مشورتی اداره حقوقی به پرسش فوق که در تاریخ 25/4/54 برحسب سابقه اظهارنظر کمیسیون مربوط، اعلام شده از این قرار است:

در دعوای تصرف عدوانی موضوع ماده 2 قانون اصلاح قانون جلوگیری از تصرف عدوانی، دادیار پس از ارجاع قضیه، مستقلاً به منزله دادرس رسیدگی نموده حکم به رفع تصرف عدوانی یا رد دعوای می­دهد و ملزم به تبعیت از نظر دادستان نیست. دادستان همچنین بعد از صدور حکم، حق تغییر آن را ندارد، این حکم فقط قابل پژوهش خواهد بود

نمونه دعوای تصرف عدوانی در نظریه های مشورتی 

"در جدول زیر چارت های اقتصادی ویژه شرایط کرونا برای ملاقات تلفنی با وکیل در اختیار شما عزیزان قرار گرفته است تا به جای مراجعه به وکیل با او تماس بگیرید و به علت کرونا از احقاق حقوق خود باز نمانید"

 

درخواست مشاوره حقوقی (خط ویژه شش رقمی)	۰۲۱-۴۷۶۲۵۹
برای اتصال به درگاه پرداخت آنلاین و دریافت ارزان ترین مشاوره تلفنی فوری و 24 ساعته با سرشناس ترین وکلای متخصص در ایران، تصویرک زیر را لمس نمایید.
چارت های اقتصادیِ هزینه ی مشاوره حقوقی تلفنی با برترین وکلای دادگستری
مدت زمان مشاوره حقوقی	اجرت (تومان)
۵ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل	15.000 هزار تومان
۱۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل	25.000 هزار تومان
۱۵ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل	35.000 هزار تومان
۲۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل	45.000 هزار تومان
۳۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل	60.000 هزار تومان
۱ ساعت مشاوره حقوقی با وکیل	100.000 هزار تومان
پرداخت آنلاین و رزرو مشاوره حقوقی تلفنی فوری
*توجه* لطفاً پس از پرداخت، لوگوی واتساپ زیر را لمس نموده و تصویر فیش واریزی را به آن ارسال نمایید تا وکیل در کمتر از 5 دقیقه با شما تماس بگیرد.
روش پرداخت بعدی به این صورت می باشد که یکی از مبالغ فوق را به شماره کارت ۶۰۳۷۹۹۷۳۸۲۲۸۴۵۳۸ به نام هادی توکلی واریز کنید و سپس اطلاعات واریز را به شماره ۰۹۲۱۲۲۴۲۶۷۰ پیامک یا واتساپ نمایید تا وکیل در کمتر از ۵ دقیقه به خط شما تماس حاصل می کند.
مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان کلیک کنید

۹. نقش کارگشا در دعوای تصرف عدوانی

پرسش: در موردی که دادگاه بخش مستقل به قائم­مقامی دادستان به شکایت تصرف عدوانی رسیدگی می‌نماید، آیا کارگشا می­تواند به عنوان وکیل یکی از طرفین دعوای دخالت کند؟

در مورد پرسش فوق کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی اداره حقوقی در جلسه مورخ 11/6/1344 چنین اظهارنظر کرده است:

اینکه دادگاه بخش مستقل به موجب قانون می­تواند در موارد معین به قائم­مقامی دادستان اقدام کند صلاحیت کارگشایان را توسعه نمی­دهد و موجب این اختیار برای آنان نیست که در امور مربوط به دادسرا به عنوان وکیل دخالت کنند؛ بنابراین، دخالت کارگشایان به عنوان وکیل در رسیدگی به شکایات تصرف عدوانی و رفع مزاحمت توسط دادگاه بخش مستقل به قائم­مقامی دادستان ممکن به نظر نمی‌رسد.

۱۰. نقش کارگشا در دادگاه بخش مستقل

پرسش: آیا کارگشا می‌تواند در کلیه امور راجع به دادگاه مستقل دخالت نماید؟

در مورد پرسش فوق کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی اداره حقوقی در جلسه مورخ 23/1/1345 چنین اظهارنظر کرده است:

دخالت کارگشا در پرونده­های دادگاه بخش منحصراً مربوط به اموری است که رسیدگی آن­ها در صلاحیت اختصاصی دادگاه مذکور است ولی اگر دادگاه بخش به جانشینی دادسرا به دعوای تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت رسیدگی نماید و هم­چنین در امور جنحه که به قائم­مقامی دادگاه جنحه رسیدگی می­شود، دخالت کارگشا مجوزی نخواهد داشت.

۱۱. دعوای تصرف عدوانی علیه مستأجر و امین

پرسش: در مواردی درباره یک مرتع برای دو نفر، در مورد هریک برای نیمی از سال به طور تناوب، دو پروانه چرای دام صادر می‌گردد به این نحو که یکی از پروانه­ها مربوط به فاصله بین اول فروردین تا پایان شهریورماه و دیگری مربوط به فاصله بین اول مهرماه تا پایان اسفندماه است.

هرگاه یکی از دو نفر دارندگان پروانه، پس از انقضای مدت، مرتع را تخلیه و تحویل دیگری ننماید قضیه به عنوان تصرف عدوانی قابل طرح و رسیدگی است یا نه؟

کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی اداره حقوقی در جلسه مورخ 3/3/1345 چنین اظهارنظر کرده است: به موجب ماده ۷ قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مستأجر پس از انقضاء مدت اجاره و هر امین دیگری در صورت مطالبه مالک یا قائم­مقام یا مأذون از طرف او اگر عین مستاجره یا مال امانتی را به تصرف کسی که حق مطالبه دارد ندهد تصرف عدوانی محسوب است و در مورد پرسش که پروانه چرای دام و تعلیف زمستانی به نام کسی صادر گردیده، ولی دارنده پروانه چرای دام زمستانی با انقضاء موعد حاضر به تخلیه و تحویل مرتع نباشد تصرف مزبور بدون اذن مالک یا قائم­مقام او تصرف عدوانی محسوب است و دارنده پروانه چرای تابستانی که مأذون به تصرف از طرف مالک است می­تواند بر طبق مقررات ماده ۷ قانون جلوگیری از تصرف عدوانی شکایت نماید و احکامی که به استناد قانون جلوگیری از تصرف عدوانی صادر گردیده بر طبق ذیل ماده ۲ قانون مزبور قابل اجرا است و با فوریت امر متناسب است.

۱۲. هزینه دادرسی در مرحله پژوهشی دعاوی غیرمالی

پرسش: به دادخواست پژوهش از حکم غیرمالی چه مبلغ تمبر هزینه دادرسی باید الصاق و ابطال کرد؟

با توجه به ماده ۶۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی که در ذیل درج می­گردد:

ماده ۶۸۴- در صورتی که خواسته مالی نباشد و هم­چنین در دعوای تصرف عدوانی و رفع مزاحمت و ممانعت و افراز و تقسیم و حقوق ارتفاقی هزینه دادرسی در دادگاه­های بخش یکصد ریال و در سایر دادگاه­ها دویست ریال است.

در مورد پرسش فوق کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی اداره حقوقی در جلسه مورخ 4//6/1349 چنین اظهارنظر کرده است:

هزینه احکام در دعاوی غیرمالی به صراحت ماده ۶۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی در دادگاه بخش یکصد ریال و در سایر محاکم دویست ریال است و قسمت اخیر ماده نامبرده شامل دادگاه شهرستان و استان است اعم از اینکه رسیدگی دادگاه شهرستان به عنوان بدوی یا استینافی باشد.

۱۳. عدم رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی، در خصوص تبادل لایحه در دعوای تصرف عدوانی

پرسش: چون در ماده ۱۵ قانون اصلاح قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوب 1352 مقرر شده، رسیدگی پژوهشی به آرای صادره از طرف دادسرای شهرستان یا دادگاه بخش مستقل یا دادگاه سیار بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی به عمل می‌آید، آیا این عدم رعایت تشریفات شامل جریان تبادل لوایح نیز می‌شود یا نه؟ و اجرای مفاد ماده ۴۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی که راجع به ترتیب رسیدگی پژوهشی است چگونه خواهد بود؟

اداره حقوقی برحسب سابقه اظهار کمیسیون مشورتی مربوط، پاسخ پرسش بالا را در تاریخ 9/7/1354 چنین اعلام داشته است:

با تصریح مقنن در ماده ۱۵ قانون جدید جلوگیری از تصرف عدوانی به اینکه رسیدگی پژوهشی خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی به عمل خواهد آمد نیازی با دادخواست چاپی نیست و تبادل لوایح انجام نمی‌شود و درخواست پژوهش ذیل رأی مورد شکایت بلااشکال است و هزینه دادرسی تعلق نمی‌گیرد و اگر دادگاه تعیین وقت دادرسی و دعوت اصحاب دعوا را لازم بداند با تعیین وقت خارج از نوبت در حدود ماده ۱۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی عمل خواهد کرد.

۱۴. دعاوی غیرمالی و نحوه تقویم در دعاوی تصرف عدوانی

پرسش: آیا دعوای برائت وجه الكفاله غیرمالی است؟

در مورد پرسش فوق کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی اداره حقوقی در جلسه مورخ 24/9/1350 چنین اظهارنظر کرده است:

دعوای مدنی غیرمالی به مستفاد از ذیل ماده ۱۶ قانون آیین دادرسی عبارت است از دعوائی که خواسته آن قابل ارزیابی به پول نباشد مثل تولیت و نسبت وصایت یا دعاوی تصرف عدوانی و رفع مزاحمت و امثال آن ولی در موردی که دستور وصول مبلغی بابت وجه­الكفاله از کفیل داده شده و کفیل بخواهد بطلان این دستور را به جهتی از جهات که قانون معین کرده ثابت نماید و در دادگاه مدنی اقامه دعوای کند نتیجه رسیدگی دادگاه و تشخیص صحت و سقم دستور وصول وجه­الكفاله است و چون مبلغ وجه­الكفاله معلوم و معین است لذا چنین دعوایی مالی محسوب و به مأخذ مقرر در قانون باید تمبرالصاق شود.

نظریه مشورتی مورخ 14/9/1350 اداره کل حقوقی قوه قضائیه

۱۵. طرح دعوای رفع تصرف عدوانی به طور همزمان در دادسرا و دادگاه

پرسش: شخصی پس از طرح دعوای تصرف عدوانی در دادسرا همان دعوای را در دادگاه مطرح ساخته و دعوای وی منتهی به صدور رأی گردیده است با این ترتیب تکلیف دعوای مطروحه چیست؟

اداره حقوقی بر مبنای نظر کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی که در تاریخ 27/2/1351 تشکیل یافته چنین پاسخ داده است: اگر کسی شکایت رفع تصرف عدوانی به دادسرا تسلیم کرده و پس از آن، دعوای رفع تصرف عدوانی در دادگاه بخش اقامه کند و از دادگاه بخش حکم رفع تصرف عدوانی به نفع او صادر و حکم مزبور در جریان رسیدگی دادسرا ارائه شد، دیگر رسیدگی دادسرا به شکایت رفع تصرف عدوانی مورد نخواهد داشت، زیرا رسیدگی دادسرا به شکایت رفع تصرف عدوانی، برای حفظ نظم عمومی و جلوگیری از اعمال قدرت شخصی است و حکم رفع تصرف عدوانی، صادر از دادگاه، این نظر قانون­گذار را تأیید می‌نماید، بعلاوه مراجعه شاکی دادگاه بخش و اقامه دعوای و تحصیل حکم به نفع خود، حاکی از انصراف او از رسیدگی دادسرا بوده و اصولاً رسیدگی به یک موضوع، در دو مرجع قضائی، برخلاف اصول دادرسی است و دادسرا باید در چنین موردی، موضوع شکایت را مختومه به حکم دادگاه اعلام نماید.

۱۶. شیوه اجرای دستور رفع تصرف در مورد مستحدثات

پرسش: چنانچه شخصی با احداث دیوار جلو در ورودی خانه کسی موجبات مزاحمت وی را فراهم و صاحب‌خانه مبادرت به شکایت کرده و حکم رفع مزاحمت از طرف دادسرا صادر شده باشد، با توجه به اینکه اجرای حکم رفع مزاحمت جز از طریق تخریب دیوار جلوی در ورودی امکان­پذیر نیست، آیا تخریب به دستور دادسرا و در مقام اجرای حکم صورت قانونی دارد یا نه؟

نظر اداره حقوقی که با نظر تأییدی کمیسیون مشورتی حقوق مدنی تلفیق و در تاریخ 9/7/1354 اعلام شده از این قرار است:

با توجه به ماده ۲ قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوب ۱۳۵۲ و ماده ۳۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی هرگاه با تحقق مزاحمت در حدود ماده ۲ قانون جلوگیری از تصرف عدوانی رفع مزاحمت جز با تخریب دیواری که موجب مزاحمت شده است ممکن نباشد، خراب کردن دیوار نه تنها بلااشکال است بلکه اجتناب­ناپذیر خواهد بود.

۱۷. تکلیف مستحدثات در ملک مورد حکم رفع تصرف عدوانی

پرسش: آیا حکم رفع تصرف عدوانی از زمینی که در آن به وسیله مشتکی­عنه دیوار کشیده شده برای برداشتن دیوار کافی است یا باید شاکی دادخواست قلع بنا دهد و اگر پس از صدور حکم رفع تصرف عدوانی و تا روز اجرای حکم، دیوار دیگری روی آن نهاده شود، آیا حکم قبلی نسبت به دیوار جدید هم قابل اجرا است یا نه؟

اداره حقوقی پاسخ پرسش بالا را برمبنای سابقه اظهارنظر کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی در تاریخ  22/8/1353 چنین اعلام داشته است:

بقاء دیواری که در ملک مورد تصرف عدوانی از تاریخ شروع تصرف تا تاریخ اجرای حكم رفع تصرف احداث شده منوط است به آنکه متصرف عدوانی مدعی مالکیت مورد حكم تصرف عدوانی باشد و بر طبق ماده ۳۳۳ قانون آیین دادرسی مدنی در ظرف مدت یک ماه از تاریخ اجرای حکم، در باب مالکیت خود دادخواست به دادگاه صالح تقدیم کند، در غیر این صورت چنانچه در ظرف یک ماه مذکور در فوق، در باب مالکیت اقامه دعوای نشود، قلع دیواری که در ملک مورد تصرف عدوانی احداث شده بدون اینکه نیازی به اقامه دعوای قلع بنا باشد، بلااشکال است.

۱۸. بررسی انقضاء مدت عقد مزارعه نسبت به تصرف عدوانی

پرسش: در صورتی که مدت مزارعه تمام شود و زارع از زمین رفع ید ننماید آیا مورد مشمول قانون رفع تصرف عدوانی و ماده ۱۳۴ قانون تعزیرات است یا خیر؟

با التفات به مقررات مبحث اول در فصل پنجم از باب سوم قانون مدنی با انقضاء مدت عقد مزارعه موجبی برای بقاء ملک در ید عامل نبوده و مزارع می‌تواند با استفاده از مقررات ماده ۱۰ قانون تصرف عدوانی و ارسال اظهارنامه تقاضای رفع ید نماید و به هر حال مورد مشمول ماده ۱۳۴ قانون تعزیرات نبوده و جنبه کیفری ندارد.

۱۹. خشک شدن زمین زراعی در ید متصرف عدوانی

پرسش: اگر متوقف نمودن اقدام متجاوز موجب خشک شدن زراعت او در مورد تجاوز شود آیا باید از آن خودداری کرد یا نه؟

تبصره ذیل ماده 134 قانون تعزیرات شامل مواردی هم که متصرف عدوانی اقدام به کشت و زرع نموده است، می­شود و خشک شدن زراعت مانع اجرای قانون نمی‌گردد.

20. صلاحیت دادگاه حقوقی در صدور حکم به قلع و قمع و بنا

پرسش: در صورتی که در زمین مورد تصرف عدوانی بنا احداث شده باشد و با صدور حکم به رفع تصرف عدوانی و محکومیت به جزای نقدی آیا صدور حکم به قلع و قمع بنا وظیفه دادگاه کیفری ۲ است یا خیر؟

طبق ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی تعیین مجازات و رفع تصرف یا تجاوز با دادگاه کیفری ۲ می‌باشد با دادگاه حقوقی است و بالنتیجه نیاز به تهیه دادخواست حقوقی دارد.

۲۱. صدور حکم مبنی بر قلع و قمع بناء

پرسش: اگر حکمی بر رفع تصرف عدوانی صادر شود، آیا به استناد آن حکم قلع بناء سایر مستحدثات در زمین هم می‌شود یا نه؟

در صورت صدور حکم به رفع تصرف، قلع بناء مستحدث در موارد زیر ممکن است:

1. در صورتی که مدعی خصوصی دادخواست قلع بناء داده و دادگاه نیز حکم به قلع بناء داده باشد.

2. در صورتی که اجراء حکم ملازمه با قلع و قمع بناء داشته باشد.

22. شیوه اجرای حکم رفع تصرف عدوانی در املاک مشجر و احداثی توسط متصرف عدوانی

پرسش: چنانچه در ملک مورد تصرف عدوانی، متصرف اقدام به احداث بنا و یا غرس اشجار نموده باشد، برای اجرای حکم رفع تصرف عدوانی بنا قلع و اشجار قطع می‌گردد یا محکوم­له برای قلع بنا و قطع اشجار مکلف به تقدیم دادخواست است؟

با توجه به ماده ۳۳۳ قانون آیین دادرسی مدنی که در ذیل درج می‌گردد:

ماده ۳۳۳- هرگاه در ملک مورد تصرف عدوانی متصرف پس از تصرف عدوانی غرس اشجار یا احداث بنا کرده باشد، اشجار و بنا در صورتی باقی می‌ماند که متصرف عدوانی مدعی مالکیت مورد حكم تصرف عدوانی باشد و در ظرف یک ماه از تاریخ اجرای حکم در باب مالکیت به دادگاه صلاحیت­دار دادخواست بدهد.

در مورد پرسش فوق کمیسیون مشورتی آیین دادرسی مدنی اداره حقوقی در جلسه مورخ 11/8/1345 چنین اظهارنظر کرده است:

چنانچه محكوم­علیه رفع تصرف عدوانی در زمان تصرف خود اقدام به احداث بنا یا غرس اشجار نموده باشد، پس از قطعیت حکم رفع تصرف عدوانی و اجرای آن بنا و اشجار مزبور هم قلع و زایل می‌شود و این اقدام که در تعقیب اجرای حکم انجام می‌گیرد به منظور تکمیل اجرای حکم و تحویل مورد تصرف عدوانی به محکوم‌له به صورتی است که قبل از تصرف عدوانی وجود داشته است.

استثناء بر این قاعده به صراحت ذیل ماده ۳۳۳ قانون آیین دادرسی مدنی در موردی است که محکوم­علیه حکم رفع تصرف عدوانی مدعی مالکیت باشد و در ظرف یک ماه از تاریخ اجرای حکم رفع تصرف عدوانی به دادگاه صلاحیت­دار دادخواست بدهد که در این صورت از قلع بنا و قطع اشجار خودداری خواهد شد با این ترتیب اگر محكوم­علیه حكم رفع تصرف عدوانی مدعی مالکیت شده ولی دادخواست خود را به دادگاه صلاحیت‌دار تقدیم ندارد و یا اصلاً مدعی مالکیت مورد تصرف عدوانی نباشد قلع و ازاله بنا یا قطع اشجار بدون تقدیم دادخواست به وسیله دایره اجرا انجام خواهد گرفت.