عنوان مقاله: نحوه مطالبه سفته ؛

یکی از اسناد تجاری مهم و کاربردی در میان تجار و افراد غیر تاجر که بسیار مورد توجه مردم است سفته می باشد که بسیاری در مورد نحوه مطالبه این سفته اطلاعات کافی ندارند بنابراین در این مقاله درصدد بررسی و تحلیل این سند تجاری هستیم.

بر اسا ماده 307 قانون تجارت: " فته طلب (سفته) سندی است که به موجب آن امضا کننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عند المطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید."

سفته در حقیقت نوعی ابزار بدست آوردن اعتبار می باشد به عبارت دیگر به عنوان یک وثیقه استفاده می گردد.

البته در حال حاضر اغلب مردم از سفته به عنوان جایگزین پول یا عوض پچک استفاده نمی کند و غالب موارد موقعی که فردی وام از بانک دریافت می نماید یا از فردی مال یا پولی را قرض می نماید برای تضمین نمودن بازپرداخت از این سند بهره می گیرند.

_ زمان مطالبه سفته:

کلیه سفته ها دارای دو گونه تاریخ هستند:

1_ تاریخ صدور

2_ تاریخ سررسید

در مورد تاریخ سررسید باید متذکر شد که این تاریخ بدین جهت مهم است که در صورتی که صادرکننده به تعهد خودش عمل ننماید دارنده می بایست زمانی سفته را به اجرا بگذارد که ظرف ده روز از تاریخ سررسید سفته آن را واخواست کند و در ظرف یکسال از تاریخ سررسید علیه صادرکننده و دیگر مسئولین سفته طرح دعوا کند.

و در صورتی که صادرکننده به تکلیف خودش عمل ننماید و یا به عبارت دیگر در ظرف این ده روز از تاریه سررسید سفته را واخواست ننماید دیگر امکان استفاده از شرایط تامین خواسته ( توقیف اموال مدیون) بدون پرداخت خسارت احتمالی نیست مگر آنکه حدودا بنابر نظر قاضی پرونده ده تا بیست درصد از مبلغ سفته را بعنوان خسارت احتمالی می بایست به صندوق دادگستری بپردازد.

_ نکته حائز اهمیت این است که چنانچه صادرکننده دارای اموالی نباشد در این حالت ضروری نیست که سفته واخواست شود چرا که می بایست 25/2 درصد از مبلغ خواسته علاوه بر هزینه دادرسی به عنوان هزینه واخواست پرداخت نشود.

_ واخواست:

واخواست سفته در حقیقت اقدامی است که از جانب دارنده سفته در جهت توقیف نمودن اموال صادرکننده انجام می گیرد.واخواست می بایست در فرم های خاصی نوشته شود و مراجع خاصی برای این منظور پیش بینی شده است که این کار را انجام میدهد.در حقیقت واخواست سفته به مانند برگشت نمودن چک می باشد با این تمایز که درصورتی که چکی واخواست نشود نمی توانیم طرح دعوا کنیم اما سفته بدون واخواست نمودن هم قابل مطالبه است.

_ مرجع صالح جهت مطالبه سفته:

در صورتی که مبلغ سفته تا مبلغ 20 میلیون تومان باشد شورای حل اختلاف در محل اقامتگاه خوانده صلاحیت دارد ولی در صورتی که مبلغ آن بیشتر از این مبلغ فوق باشد مرجع صلاحیتدار دادگاه حقوقی محل اقامتگاه خوانده است.

_ نکته مهم این است که در دادگاه هزینه دادرسی 5/3 درصد مبلغ سفته می باشد و در شورای حل اختلاف نصف می شود.

_ خواهان مطالبه وجه سفته هر فردی است که نام وی مقابل عبارت حواله کرد درج گردیده است.

البته نکته دیگر این است که امکان دارد سفته در وجه حامل صادر شده باشدو در اینصورت هم ذینفع و هم وکیل وی برای مطالبه مبلغ آن می تواند در دادگاه یا شورا دادخواست ارائه نماید.

_ مسئول پرداخت وجه سفته:

در سفته محلی برای درج متعهد و متعهدین ایجاد گردیده است که به این مفهوم است که صادرکننده و متعهد سفته در واقع مسئولیت پرداخت مبلغ سفته هستند.

مشخصات صادرکننده و افرادی که متعهد پرداخت مبلغ شفته هستند در قسمت پایینی سفته در کادر مستطیلی درج می گردد دارنده سفته می بایست در آدرس اقامتگاه صادرکننده طرح دعوا کند.

در صورتی که دارنده بخواهد اقدام به انتقال سفته به ثالثی نماید می بایست پشت سفته اسم خود را بنویسد و دو امضا نماید که به این اقدام پشت نویس گویند.

علاوه بر پشت نویسی امکان دارد شخص دیگری با نام "ضامن" پشت سفته را امضا کند که در واقع ضامن پرداخت مبلغ سفته است.

_ مدارک ضروری برای مطالبه سفته:

اولین قدم در راه مطالبه سفته تنظیم نمودن یک دادخواست صحیح و قانونی است که بتواند همه جوانب موضوع دعوی را پوشش دهد.

به منظور مطالبه وجه سفته مدارک و اسناد زیر لازم است:

1_ رونوشت برابر با اصل سفته

2_ رونوشت برابر با اصل واخواست سفته

3_ رونوشت برابر با اصل کارت ملی خواهان

4_ رونوشت برابر با اصل مستنداتی که سفته را دریافت نموده اند

5_ رونوشت وکالتنامه وکیل اگر وکیل در پرونده دخیل باشد.

_ نکته حائز اهمیت این است که چنانچه دارنده ای قصد دارد که اموال مدیون را توقیف نماید می بایست در ستون خواسته درج گردد تقاضای صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ سفته به انضمام صدور قرار تامین خواسته.

در این حالت پس از ارجاع شدن دادخواست به شعبه صالح می بایست فورا به این شعبه مراجعه گردد و طی یک لایحه ای اموال مدیون را تعرفه نماید.در صورتی هم که دارنده ای اموالی از مدیون نمی شناسد می تواند درخواست استعلام از همگی بانک ها، اداره ثبت، راهنمایی رانندگی  نماید تا در صورتی که اموالی شناسایی گردد اقدام به توقیف شود تا قابل انتقال تا خاتمه دادرسی و اجرای حکم گردد.

بعد از ارجاع دادخواست مطالبه مبلغ سفته یک وقت رسیدگی تعیین می گردد که در صورت حاضر شدن طرف های دعوی و احراز بدهکار بودن متعهد وی محکوم به پرداخت مبلغ سفته کی شود و چنانچه بدهی خویش را نپردازد اموال وی توقیف می شود و در صورتی که اموالی دارا نباشد به درخواست طلبکار در اجرای مقررات قانون اجرای محکومیت های مالی بازداشت و حبس می گردند تا بپردازد مگر اینکه بدهکار اقدام به طرح دعوای اعسار نماید که در حالتی که عدم توانایی وی در پرداخت بدهی او احراز شود به پرداخت به صورت اقساط محکوم می شود.

_ نکات مهم:

_ چنانچه کاشف به عمل آید که سند تجاری سفته در ازای تضمین انجام تعهد صادر شده است مطالبه نمودن وجه این سند مستلزم اثبات نمودن عدم انجام تعهد و در حقیقت دارنده باید حقانیت خود را به اثبات برساند.

_ مهلت برای اقامه نمودن دعوی به طرفیت پشت نویس، یکسال از تاریخ اعتراض است و صرف عدم اخذ واخواست در بازه زمانی ده روزه مانع از طرح نمودن دعوا از جانب دارنده سفته به طرفیت پشت نویس آن همدر موعد مقرر یکساله نیست.

_ سفته چنانچه جامع شرایط مقرر در ماده 308 قانون تجارت باشد به عنوان مستند طلب قابل قبول است و می بایست دست کم مبلغ و سررسید ان معلوم باشد و در غیر اینصورت نمی توان حتی صادرکننده را را به پرداخت مبلغ چاپی متناسب با تمبر مالیاتی الصاق شده به سفته محکوم کرد.

_ در صرتی که موعد در سفته درج نگردد دعوی مطالبه آن قابل شنیدن نیست.

_ در این سند علاوه بر امضا، مهر هم می تواند به تنهایی به منظور تحقق مسئولیت در پرداخت کافی باشد و با این تفاسیر اثر انگشت هم این قابلیت را دارد و اگر فرد فقط اثر انگشت خود را در سفته بزند موجب بی اعتباری آن نیست.

_ صادرنمودن سفته به صورت سفید امضا و بعد تکمیل آن از جانب دارنده خلل و خدشه ای بر اعتبار و ارزش آن وارد نمی آورد چرا که در این حالت در حقیقت صادر کننده به دارنده نمایندگی اعطا می نماید تا در هر زمانی که صلاح دید سفته مذکور را تکمیل نماید و اقدام کند.

_  از شرایط اساسی در برات یا سفته درج مبلغ است و ملاک هم مبلغی می باشد که با حروف است.

_ ملاک و مبنای شروع و آغاز محاسبه نمودن خسارت تاخیر تادیه در سفته تاریخ تقدیم دادخواست است.