با سلام خدمت شما همراهان عزیز وبسایت وکیل تلفنی ، در خدمت شما هستیم با یک مقاله دیگر تحت عنوان " عقد ضمان " . با ما همراه باشید .

عقد ضمان عبارت است از اینکه شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است ، بر عهده بگیرد .

عقد ضمان به ایجاب ضامن قبول مضمون له نیاز دارد و همچنین اثر اصلی عقد ، فقط به عهده گرفتن دین نیست و در نتیجه تراضی «طلب مضمون له» از «مدیون» ساقط میگردد که به آن «نقل ذمه به ذمه» میگویند .

به عهده گرفتن دین دیگری با انتقال دین و برائت مدیون ملازمه ندارد ، چون میشود که همچنان بر ذمه ی مدیون باقی بماند و عهده ضامن نیز ضمیمه آن شود .

اوصاف عقد ضمان

در اوصاف عقد ضمان باید گفت :

1- ضمان عقدی است رضایی و موجب انتقال دین میشود

2- ضمان عقدی است معوض و تعهد ضامن در برابر سقوط طلب مضمون له از ضامن انجام میشود

3- ضمان عقد تبعی است و مبنای آن دین مضمون عنه به طلبکار است

4- ضمان از عقود مسامحه ای استت

5- ضمان عقدی است لازم .

عقد ضمان در نتیجه تراضی بین ضامن و طلبکار واقع میشود و باعث نقل ذمه مدیون به ذمه ضامن میگردد .

ذکر این نکته لازم است که ضمان دینی که هنوز سبب آن ایجاد نشده است ، باطل است . همچنین در صورتی که بطلان دین اصلی به دلیلی اثبات شود ، ضمان نیز باطل است .

علم ضامن به مقدار و اوصاف و شرایط دینی که ضمانت آن را می نماید شرط نیست اما ضمانت از چند دین به محو نردید باطل است و ضامن باید شناخت اجمالی به مضمون له و مضمون عنه داشته باشد .

ضمان ، عقدی است لازم و ضامن یا مضمون له نمیتوانند آن ر افسخ کنند مگر :

1- اعسار ضامن

2- حق فسخ نسبت به دین مضمون به

3- تخبف از مقررات عقد

توجه داشته باشید وجود خیاراتی همچون غبن و تبعض صفقه در ضمان منتفی است .

قبول مضمون له شرط صحت ضمان است و هرگاه چند نفر ضامن شخصی شوند ، ضمانت هر کدام که مضمون له قبول کند صحیح است . اما رضایت مضمون عنه (بدهکار) اثری در عقد ندارد .

ضامن میتواند بدون دخالت بدهکار تعهد به پرداخت دین او کند . اما اگر ضمان به اذن مدیون انجام گیرد ، ضامن میتواند پس از تادیه به او رجوع کند و در صورتی که ماذون نباشد حق رجوع به مدیون را ندارد .

ضامن میتواند به طور صریح و با گفتن عبارت «ضامنم» یا وسیله معرفی دیگر ، دین را بر عهده گیرد و این ضمانت همیشه جنبه تضامنی دارد و ضامن فقط با کسی که از او ضمانت کرده مسوولیت تضامنی دارد .

«منجز بودن» از شرایط صحت عقد ضمان است . پس تعلیق در ضمان موجب بطلان عقد است . بدین معنا که طرفین نمیتوانند انتقال دین از ذمه مدیون را منوط به تحقق شرایطی ، از جمله رجوع طلبکار به او کنند . ( یعنی ضامن قید کند که اگر مدیون نداد من ضامنم ) ولی ضامن میتواند به طور منجز عهده دار پرداخت دین شود و «الترام به تادیه» دین انتقال یافته را معلق به شرایطی سازد .

ضامن باید برای معامله اهلیت داشته باشد ولی در ماده 686 ق.م سخنی از اهلیت مضمون له به میان نیامده است . و اینکه مضمون عنه در قرارداد ضمان دخالت ندارد و اهلیت او از شرایط صحت عقد نیست .

هرگاه ضامن بر مبنای وثیقه ی دین پذیرفته شود یا اثر آن تضامن باشد ، میتوان قبول طلبکار سفیه و صغیر ممیز را برای انعقاد ضمان کافی دانست چون قبول رایگان تعهد در حکم تملک بدون عوض است .

به یاد داشته باشید ضامن شدن از محجور و میت صحیح است .

در ضمان شرط نیست که ضامن تمکن مالی داشته باشد ، لیکن اگر مضمون له در وقت ضمان به عدم تمکن ضامن جاهل بوده باشد میتواند عقد ضمان را فسخ کند ولی اگر ضامن بعد از عقد تمکن مالی خود را از دست بدهد ، مضمون له امکان فسخ را ندارد .

در رابطه با اثر ورشکستگی ضامن در عقد ضمان باید گفت ، مضمون له اگر از ورشکستگی ضامن آگاه نباشد حق دارد ضمان را فسخ کند و به مضمون عنه رجوع کند اما در درستی و نفوذ ضمان نباید تردید کرد ! نکته اینجاست که ورشکستگی مضمون له مانع از انعقاد ضمان و نفوذ اراده اوست.

با همه این احوالات اگر ضمان به عنوان وثیقه شخصی دین واقع شود ، ورشکستگی مضمون له مانعی در راه انعقاد آن ایجاد نمی کند ، زیرا تحصیل وثیقه برای طلب به سود طلبکاران است و زیانی به مجموعه دارایی بدهکار نمیزند .

دین کامل تعهدی است که بر ذمه ی مدیون به وجود آمده و قابل مطالبه باشد ، هرچند که قابل فسخ یا موجل به شمار آید .

هر دینی را ممکن است ضمانت نمود ، اگرچه شرط فسخی در آن موجود باشد . آنچه مسلم است این است که دین آینده را نمیتوان ضمانت کرد و ضمان از دین آینده پیش از ایجاد اسباب آن باطل است .

در ضمان از دین معلق ، انتقال دین بطور منجز انجام میشود و در ضمانت ، تعلیق راه ندارد ، منتها دین مورد انتقال ازاصل معلق است .

گفته شد ضمان دینی که هنوز سبب آن ایجاد نشده باطل است . پس بنابراین ضمان از دینی که سبب آن ایجاد شده درست است .

در ضمان از مال جعاله باید گفت ، در نتیجه عقد ، برای جاعل تعهدی به وجود می آید به موجب آن هرگاه عمل مطلوب انجام داده شود ، جاعل مدیون پاداش میگیرد . ضامن نیز در واقع همین تعهد را بر عهده میگیرد تا در التزام جانشین جاعل شود .

یک نکته خیلی مهم در باب ضمان :

در درستی ضمان نسبت به نفقه گذشته تردیدی وجود ندارد اما در مورد نفقه ی آینده هرگاه زن از تمکین امتناع کند حقی بر نفقه ندارد . تعهد بر انفاق در اثر نکاح به وجود می آید و همین تعهد است که با تمام اوصاف خود موضوع ضمان قرار میگیرد و به ذمه ی ضامن انتقال میابد .

از آنجایی که شرح کامل مبحث گسترده ای مثل عقد ضمان در یک مقاله نمی گنجد ، پس سعی میشود مابقی بحث عقد ضمان را در مقاله ای دیگر ارائه کرد .

لطفا در صورت تمایل ، نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید .