بنـــــام خـــــدا

آیا تاکنون به این اندیشیده اید که مزیت ثبت شرکت چیست؟ چرا بهتر است که فعالیت خود را در قالب یک شخص حقوقی شروع کنید؟
مهم‌ترین مزیت ثبت شرکت ایجاد شخصیت حقوقی مستقل از شرکا است.
 به این معنا که شرکت به‌عنوان یک شخصیت حقوقی می‌تواند طرف قرارداد قرار گیرد، حساب بانکی افتتاح کند، و دسته‌چک داشته باشد، در مناقصه و مزایده شرکت کند، نام و نشان و اقامتگاه مستقل از شرکا داشته باشد، از همه مهم‌تر شرکت دارای دارایی مستقل از شرکا است. بنابراین اولاً بدهی شرکت اصولاً ارتباطی به شرکای شرکت نداره و اموال شرکا مصون از توقیف دربرابر طلبکاران شرکت است.
ثانیاً: اگر شخصی از یکی از شرکا طلب شخصی داشته باشد نمی‌تواند اموال شرکت را توقیف کند چون سهام‌دار مالکیت مستقیمی نسبت‌به اموال و شرکت تجاری ندارد.
حال که به اهمیت ثبت شرکت پی بردیم سوال بعدی که مطرح میشود چیست؟
اگر در فضای تجاری اقتصادی فعال باشید و یا به زودی قصد شروع فعالیت در این فضا را داشته باشید،قطعا تاکنون با این پرسش مواجه شده اید که بهترین قالب برای شروع کسب و کار و ثبت شرکت برای هدفی که شما دارید مناسب تر است؟
همان طور که میدانید در قانون تجارت ما قالب های زیر برای ثبت شرکت پیش بینی شده:
موسسه غیرتجاری، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت سهامی خاص، شرکت سهامی عام، شرکت تعاونی، شرکت تضامنی و شرکت نسبی
در این مقاله کوشیده ایم به این پرسش پاسخ داده و شما را راهنمایی کنیم.
بهتر است در تاسیس شرکت تجاری عجله نکنیم، زیرا تاثیر شرکت معمولاً کار ساده‌ای است ولی به‌محض تاسیس با تکالیف قانونی مواجه می‌شویم که ممکن است تا پیش‌از آن در قالب شخص حقیقی با آن روبرو نبوده‌ایم.
 مضافاً بر این‌که غالب شرکت‌ها احتمال شکست در آغاز راه را دارند و طبیعی است که منحل کردن شرکت تجاری گاه دشوار و زمان‌بر است.
 شرکت تجاری ترجیحاً باید زمانی تاسیس و ثبت شود که: اولاً: آن شرکت محصولی جهت فروش یا ارائه خدمت داشته باشند. ثانیاً: به‌حدی از بلوغ رسیده باشد که بتواند به تکالیف خود در قانون برای اشخاص حقوقی نظیر تکالیف مالیاتی خویش عمل نماید.
این‌که کدام یک از انواع مؤسسات یا شرکت‌های تجاری برای کسب‌وکار شما مناسب‌تر است پاسخ واحدی ندارد، ولی با توجه به نوع و حجم فعالیت و میزان ارتباط شرکت با اشخاص ثالث و اهداف شرکا از تاسیس شرکت متفاوت است.
 ولی برای بدست آوردن یک معیار کلی و سپس انتخاب بهترین قالب برای کسب‌وکار نکاتی را مطرح می‌کنیم. معیار اول:(محدود بودن مسئولیت شرکا)
 اشخاص حقوقی از حیث مسئولیت شرکا به دو دسته کلی با مسئولیت محدود و مسئولیت نامحدود تقسیم می‌شود، که تقریباً قریب‌به‌اتفاق مؤسسات و شرکت‌های ثبت‌شده در اداره ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری در دسته مسئولیت محدود قرار دارند.
 همان‌طور که میدانید یکی از مزایای تاسیس شرکت مصون ماندن اموال و شریک از توقیف دربرابر طلبکاران شرکت است.
معیار دوم:(سهولت تاسیس)
 از میان قالب های موجود به‌ترتیب تأسیس مؤسسه‌ غیرتجاری، شرکت با مسئولیت محدود و شرکت سهامی خاص از هم راحت‌تر بوده و تشریفات کمی دارد ولی در مقابل ، تاسیس شرکت تعاونی مستلزم اخذ اجازه از اداره تعاون و وجود حداقل هفت شریک است.  تاسیس شرکت سهامی عام نیز مستلزم اخذ اجازه از سازمان بورس و طی تشریفات پذیره‌نویسی است.
 به‌همین دلیل دو قالب اخیر برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار تجاری با استقبال چندانی مواجه نمی‌شود. اگرچه ممکن است مؤسسین در برنامه بلندمدت خویش قصد ورود به بورس را داشته باشند که دراین‌صورت می‌تواند، ابتدا شرکت سهامی خاص ثبت نموده سپس با رعایت شرایط مندرج در لایحه اصلاحی قانون تجارت شرکت ثبت‌شده را به سهامی عام تبدیل نمایند.
 بنابراین پس‌از اعمال معیار دوم یعنی سهولت تاسیس سه گزینه برای انتخاب ما باقی می‌ماند.
 معیار سوم:(سهولت اداره)
 با توجه به این‌که مؤسسه غیرتجاری و شرکت با مسئولیت محدود الزامات قانونی کمتری نسبت به شرکت سهامی خاص دارند، اداره این دو نهاد بیشتر تابع اراده مؤسسین و شرکاء بوده و به‌همین دلیل به‌نحو آسان‌تری قابل اداره‌کردن هستند.
 در مقابل شرکت سهامی خاص به دلیل همین الزامات قانونی که عمدتاً در جهت تضمین حقوق اشخاص ثالث است، نزد اشخاص ثالث و فعالان بازار از اعتبار بیشتری برخوردار است.
 بنابراین اگر بخواهیم صرفاً سهولت اداره را ملاک قرار دهیم باید شرکت سهامی خاص را نیز کنار بگذاریم. 
معیار چهارم:(اعتبار شرکت )
همان‌طور که گفتیم شرکت سهامی خاص به دلیل وجود الزامات قانونی از اعتبار بیشتری نسبت‌به شرکت با مسئولیت محدود برخوردار است و در اعتبارسنجی میزان اعتبار بیشتری به این شرکت داده می‌شود همچنین ازآنجایی‌که در این شرکت سرمایه به سهام تقسیم می‌شود، معمولاً از جهت جذب سرمایه و گرفتن شریک جدید شرکت مناسب‌تری محسوب می‌شود.
 مضاف براینکه این نوع شرکت قابلیت تغییر به انواع شرکت‌های دیگر را طبق ماده ۵ لایحه اصلاحی قانون تجارت داراست.
درحالی‌که در روی رویه عملی فعلی اداره ثبت شرکت‌ها امکان تبدیل شرکت با مسئولیت محدود به سایر انواع شرکت‌ها ازجمله سهامی خاص وجود ندارد.
 نتیجه‌گیری
در جمع بندی چنین میتوان نتیجه گرفت که:
 اگر موضوع کسب‌وکار عملیات تجاری نباشد مانند فعالیت حقوقی، حسابرسی، هنری، آموزشی، فرهنگی و غیره،
 ثبت مؤسسه غیرتجاری اصولاً مناسب‌ترین قالب است. زیرا ضمن تناسب نام مؤسسه غیرتجاری با این‌گونه فعالیت‌ها ، مؤسسه غیرتجاری کمترین الزامات حقوقی را در مقایسه با شرکت‌های پیش‌گفته دارد و به‌سادگی قابل ثبت و اداره کردن است و حتی پاره‌ای مقررات مالیاتی نظیر مالیات بر سرمایه یا نقل‌وانتقال سهم هم در آن جریان ندارد.
اما اگر موضوع فعالیت تجاری است و شرکت جنبه خانوادگی داشته یا هدف اصلی از تأسیس صرفاً ایجاد یک شخصیت حقوقی مستقل از شرکا است،
 شرکت با مسئولیت محدود قالب مناسبی برای این هدف است.
در پایان اگر شرکا قصد توسعه فعالیت خویش را دارند و می‌خواهند در مناقصات شرکت کنند از بانک تسهیلات بانکی بگیرند یا به‌دنبال جذب سرمایه‌گذار هستند و یا می‌خواهند پس‌از ایجاد ارزش‌افزوده ناشی از فعالیت در قالب شرکت در آینده سهام خویش را واگذار نمایند، شرکت سهامی خاص قالب مناسب‌تری برای این اهداف است.
در نگاه اول قطعا چنین به نظر میرسد که راه ددست این است که شروع کسب‌وکار بهتر است که اشخاص، شرکت با مسئولیت محدود ثبت کرده و سپس با رشد و بلوغ که پیدا می‌کنند به شرکت سهامی خاص تبدیل شوند منتها به دلیل تقلب و سوء استفاده‌هایی که از تبدیل شرکت با مسئولیت محدود و سهامی خاص و عکس آن صورت گرفت اداره ثبت شرکت‌ها طی بخشنامه‌ای در سال ۹۲، تبدیل شرکت با مسئولیت محدود به سهامی خاص را نپذیرفته و تنها تبدیلی را می‌پذیرد که صراحتاً در قانون پیش‌بینی‌شده است.
براساس قانون صرفاً تبدیل قالب شرکت در چند حالت ممکن است.
 اول: تبدیل شرکت سهامی به سایر انواع شرکت‌ها طبق لایحه اصلاحی قانون تجارت بنابراین تبدیل شرکت سهامی خاص به شرکت با مسئولیت محدود ممکن است ولی عکس آن خیر.
 دوم: تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام طبق لایحه اصلاحی قانون تجارت.
 سوم: تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی طبق ماده صد و سی و پنج قانون تجارت.