_ عنوان مقاله: بررسی خیارغبن در قانون؛ یکی از مهم ترین مشکلات خریداران و فروشندگان در خرید و فروش هایی که می نمایند عدم آگاهی به مفاد مبایعنامه هایی است که نمی خوانند و امضا می کنند و منجر به مشکلات عدیده ای برای دستگاه قضایی و خودشان می گردد.در حالی که تمامی بند های قرارداد ها شامل داده هایی هستند که در صورتی که طرفین قرارداد متحمل ضرر و زیان شوند با استناد بدان ها حقوق هر کدام از آنها بازگردانده می شود.در این مقاله در صدد بررسی خیار غبن به عنوان یکی از خیارهای پرکاربرد در عقد مهم بیع هستیم. _ مفهوم خیار: واژه خیار از مصدر عربی و در معنای اختیار داشتن محسوب می شود.در مباحث حقوق مدنی به اختیاری که افراد برای برهم زدن معامله وجود دارد خیار اطلاق می گردد.به عبارت دیگر در هر قراردادی هر کدام از طرفین بر مبنای مفاد قرارداد اختیاراتی برای فسخ نمودن قرارداد دارند و می توانند توافقات صورت گرفته را با توجه به حق فسخ خویش برهم بزنند و به آن پیان دهند. با توجه به ماده 396 قانون مدنی خیارات مختلفی ذکر گردیده است که بالغ بر 10 نوع می شوند که یکی از مهم ترین آنها خیار غبن است. _ خیارغبن: در حقیقت بدان معنی است که چنانچه یکی از طرفین قرارداد مشاهده نماید که در اثر صورت گرفتن این قرارداد متحمل ضررو زیان شده و این ضرر مصداق فاحش باشد بر اساس قانون مدنی امکان فسخ آن معامله وجود دارد.یکی از پرکاربرد ترین مفاهیمی که در زمان خوانده و مطالعه قراراداد ممکن است هر فردی با آن مواجه گردد عبارت(( اسقاط کافه ی خیارات ولو خیار غبن فاحش)) می باشد. ذکر این بند در واقع حقوق طرفین را در برابر ضررو زیان هایی که در قرارداد منحمل می گردند دربرمی گیرد.برای فهم این عبارت باید معنای دقیق این عبارت را موشکافی نماییم. معنی اسقاط به معنای ساقط شدن است در حقیقت بر اساس اصول زبانی مصدر افعال معنی واژه را از شک به قطعیت تبدیل می کند.بنابراین با امضا نمودن قراردادی که شامل حال این عبارت باشد امکان برگشت از اراده طرفین وجود نخواهد داشت. و معنی عبارت کافه چیست؟ کافه در حقیقت به معنای همگی و همه موارد می باشد که تحت این عبارت می باشد. کافه هم بیشتر بار قطعیت را به دوش می کشد و معنی آن چیزی وسیعتر از همه، تمامی و کل است.و در فرهنگ لغات عمید معنای خیار به مفهوم اختیار برهم زدن یا فسخ قرارداد است. واما مفهوم غبن به زبان ساده عبارتست از ضررو زیان در معامله است.در حقیقت زمانی که اختلاف قیمت و عدم تعادل در زمان معامله وجود داشته باشد به آن غبن می گویند.و منظور از غبن فاحش ضررو زیان بسیار است. به عبارت دیگر اگر عبارت (( اسقاط کافه خیارات ولو خیار غبن فاحش)) در قراردادی ذکرگردد و امضا شود در واقع تمام حق و و حقوق برهم زدن معامله حتی در صورتی که ضرر و زیان فراوان باشد از طرفین قرارداد سلب و ساقط می گردد. در این مورد مثالی که می توان بیان داشت در خصوص املاک و معاملات در ارتباط با آن زمانی که فردی آپارتمان خود را بسیار ارزان می فروشد دارای شرط مذکور خیار غبن است اما در حالتی که عبارت اسقاط کافه خیارات ولوخیار غبن فاحش ذکر شدخ باشد و امضا گردیده باشد. شامل حال شرایط این خیار نمی گردد و در واقع این قرارداد دیگر قابل فسخ از سوی فردی که آپارتمانش را ارزانتر از قیمت واقعی فروخته نمی باشد. همانطور که ذکر کردیم معنای لغوی غبن به معنی ضررو زیاندیدن در معامله و فریب دادن دیگری می باشد.و در اصطلاح حقوقی هم ذکر کردیم که غبن به مفهوم اختلاف و عدم تعادل بین موضوع معامله و ارزش واقعی آن است که با توجه به این موارد یکی از طرفین را متحمل زیان می کند.از طرف دیگر غبن مفهوم کلی را دارد و طبقه بندی در آن صورت نگرفته است. غبن جزئی به اموالی اشاره دارد که ارزشمندی چندانی ندارد برای نمونه ملکی که فاقد ارزشمندی است و به قیمتی پایینتر از 50 درصد از مبلغ واقعی آن فروخته می شود. مقصود از غبن فاحش بر مبنای قانون مدنی ما شروط به خصوصی ندارد اما اگر مالک مالی مدعی فاحش بودن غبنی باشد این ادعا باید به نظر عرف و قضات بررسی گردد و بعد از بررسی قضات می توان حکم به فاحش بودن داد در حقیقت یک مفهوم عرفی است.در واقع برای تشخیص دادن میزان غبن و ضرر و زیان در هر قرارداد باید شرایط هر قراردادی جداگانه بررسی شود.خیارغبن فقط مختص یک طرف نیست و هر دو طرف قرارداد می تواند به آن استناد نمایند. بر مبنای قانون مدنی خیار غبن از امتیازات فوری هر دو طرف در قرارداد می باشد. بر مبنای ماده 419 قانون مدنی شرایط معامله بر تعیین میزان غبن تاثیر دارد. فرد متضرر در قرارداد اعم از فروشنده و خریدار می بایست بعد از اینکه متوجه ضررو زیان در قرارداد شد می بایست در یک مدت زمان عرفی که مغایرت با قوانین و مقررات در قانون و مفاد معامله نباشد نسبت به اعمال خیار غبن اقدام نماید. _ شرایط این خیار و سقوط آن: بر مبنای ماده 420 قانون مدنی خیار غبن در واقع یک خیار فوری می باشد یعنی هر فردی باید پس از باخبر شدن از این خیار سریع و فوری نسبت به اجرای آن اقدام نماید. و هر گونه تاخیر در اعمال این خیار موجب ساقط شدن آن می گردد.و اما شرایط این خیار؟ هر فردی که مدعی مغبون شدن است باید پس از اطلاع از غبن ظرف یه بازه زمانی عرفی و معقول اقدام به اعمال آن نماید گذشت زمان با آگاهی از غبن سبب سقوط آن می گردد. یک موضوع بدیهی این است که چنانچه مغبون قبل از معامله از غبن خود با خبر باشد ادعای وی پس از معامله مورد قبول نیست.همچنین فرد متضرر اگر زمان معامله از قیمت واقعی مورد معامله اطلاع داشته باشد و با این علم اقدام به معامله نماید شرایط این خیار برای وی وجود نخواهد داشت. بر اساس ماده 421 قانون مدنی چنانچه شخصی که طرف معامله ی خود را متضرر کرده است خیار تفاوت قیمت را به شخص متضرر بدهد خیار غبن از بین نمی رود.بر همین اساس اگر شخص مغبون با اخذ مابه التفاوت قیمت رضایت دهد در این زمان خیار غبن ساقط می گردد.