_ عنوان مقاله: بررسی قواعد و مقررات حضانت در قانون مدنی: یکی از بی دفاع ترین و مظلوم ترین و ساده ترین افراد جامعه کودکان هستند که به منظور رشد وترقی نیازمند توجهات و مراقبت ها و مواظبت های خاصی می باشند تا در جامعه افراد مفید و موثر واقع شوند همچنین ترقی و رشد شخصیتی و اجتماعی و عقلانی هر طفلی در سایه سار مامنی و پناهگاهی همچون خانواده امکانپذیر است با توجه به این تفاسیر و اینکه اطفال از جمله حساسترین و بی دفاع ترین اشخاص جامعه هستند قوانین برای آنان موادی را در قالب بحث حضانت فرزند پیش بینی کرده اند. این موضوع به اندازه ای مهم بوده است که در مواد ۴۰ الی ۴۷ از قانون حمایت خانواده و مواد ۱۱۶۸الی ۱۱۷۹ قانون مدنی بدان اشاره شده است.در این مقاله درصدد تبیین و بررسی بحث مهم و کاربردی حضانت هستیم که در ادامه به آن می پردازیم. _ تعریف حضانت: حضانت به معنای نگهداری و مراقبت از اطفال است که همنگونه که ذکر کردیم در قانون جدید حمایت خانواده و نیز در قانون مدنی به این موضوع مهم و کاربردی پرداخته شده است. همچنین از لحاظ قانونی بحث حضانت بیشتر به موارد رسیدگی و پروراندن جسم کودک پرداخته شده است و خیلی در مورد موارد پرورشی و تربیتی اخلاق کودک نپرداخته اند. _ ملاک سن حضانت: با توجه به قوانین کشور ما ایران ورود به سن بلوغ اطفال ملاک خروج از سن حضانت است.و قبل از طلاق زوجین به طور کلی حضانت فرزند بر عهده هم مادر و هم پدر است الا اینکه یکی از این دو نفر فوت نمایند و یا از پذیرش مسئولیت خودداری نمایند.بر اساس قانون برای پسران سن ۱۵ سالگی و برای دختران ۹ سالگی تمام قمری به عنوان سن حضانت تلقی می گردد.در این بازه زمانی هر کدام از والدین طفل که حضانت را قبول نموده است قادر نخواهند بود که از تکالیف و مسئولیت های خویش در برابر فرزند شانه خالی نمایند. در حالت کلی حضانت اطفال بر عهده پدر و مادر ایشان است مگر در اوضاع و احوال خاصی که عدم صلاحیت یکی از آنان و یا هر دو تن آنان برای شرایط حضانت طفل به طور قانونی تائید گردد. _ حضانت اطفال بعد از طلاق: در صورتی که اختلافات والدین به حدی برسد که از یکدیگر جدا شوند در این صورت اولویت حضانت کودکان تا سن ۷ سالگی اعم از پسر و دختر با مادرشان است. و بعد از گذشت از سن ۷ سالگی حضانت آنان با پدر شان خواهد بود. و در صورتی که والدین طفل در این خصوص به توافق نرسند اتخاذ تصمیم در این صورت با دادگاه خانواده است. همچنین نکته مهم این موضوع است که در صورتی که پدر یا مادر به اعتیاد دچار باشند با توجه به عدم صلاحیت اخلاقی ایشان حضانت بعد از سن ۷ سالگی مجددا به مادر بر می گردد و اگر مادر معتاد به مواد مخدر باشد در زمان حضانت مادر حتی حضانت با پدر خواهد بود ولو سن طفل کمتر از ۷ سال باشد.و بعد از رسیدن سن اطفال به سن بلوغ خودشان می توانند یکی از پدر و مادر را برای ادامه زندگی برگزینند البته در موردی که حضانت با مادر است تمامی نفقه و مخارج زندگی کودک با پدر است. _ نحوه حضانت اطفال پس از طلاق توافقی: براساس ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده دادگاه می بایست در مورد حضانت اطفال در خصوص هر طلاق اتخاذ تصمیم نماید. در صورتی که زن و شوهر تصمیم به طلاق توافقی بگیرند و دارای فرزند دختر کمتر از ۹ سال باشند و دارای فرزند پسری کمتر از ۱۵ سال باشند می بایست طرفین در خصوص حق حضانت اطفالشان همچنین در مورد چگونگی ملاقات فرزندان و نیز میزان آن و همچنین پرداخت نمودن نفقه آنان و میزان آن به توافق برسند.البته نکته قابل توجه این است که محکمه می بایست در تعیین و مشخص نمودن حضانت اطفال پس از جدایی زوجین مصلحت آنان را در نظر بگیرند. در قوانین و مقررات مدنی کشور ما تا قبل از تصویب قانون حمایت خانواده با ازدواج مادر طبق ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی حضانت با پدر بود اما تحولی که رخ داد پس از تصویب قانون حمایت خانواده بود که سخنی از ازدواج مجدد مادر و سلب حضانت وی ننموده است و در ماده ۴۵ این قانون کلیه تصمیمات دادگاه را با رعایت غبطه و مصلحت اطفال در نظر گرفته اند که بحث الزامی هست. _ نحوه حضانت اطفال پس از فوت والدین: بر اساس قانون ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی در صورتی که یکی از والدین طفل فوت نمایند حضانت در این صورت با شخصی است که زنده است به عبارت دیگر با فوت پدر می بایست مادر حضانت فرزند را بر عهده بگیرد البته در صورتی که ولی قهری دادخواست بدهد و مادر را برای حضانت صالح نداند و بتواند ثابت کند حضانت در این صورت از مادر سلب می گردد.و در حالتی که هم مادر و هم پدر اطفال از بین رفته باشند در این صورت تکلیف حضانت بر عهده جد پدری است اگر جد پدری هم نباشد بر عهده خویشان نزدیک بر طبق طبقات ارث خواهد بود. _ مقررات جدید در حوزه حضانت: مطابق با ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی مصوب ۱۳۱۴ شمسی در رابطه با سن حضانت بچه پسر مادر تا سن ۲ سالگی صالح به حضانت بود که با تحولاتی که صورت گرفت و در سال ۱۳۸۲ قوانین اصلاح شد این محدوده سن حضانت اطفال دختر و پسر به سن ۷ سال افزایش یافت. _ موارد سلب حضانت والدین: ممکن است با بروز شرایطی حق حضانت والدین که هم حق است و هم تکلیف برای زوجین بنا بر این شرایط از آنان سلب شود.در این خصوص قانون مدنی عنوان میدارد که: هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدریا مادری که طفل تحت حضانت او است، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یه به تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند اتخاذ کند.موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است: ۱_ اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار. ۲_ اشتهار به فساد اخلاق و فحشا. ۳_ ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی. ۴_ سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا تکدی گری و قاچاق ۵_ تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف. در صورتی که هر کدام از زن و شوهر که ادعای عدم صلاحیت طرف دیگر است می بایست دادخواست سلب شدن حضانت را با توجه به یکی از موارد فوق به محکمه ارائه نماید. البته صرفا ادعا کافی نمی باشد و باید با دلایل و مدارک اثبات نماید و نیز ممکن است محکمه موارد دیگری را هم در مورد موارد سلب حضانت احراز نماید که این امر تشخیص با دادگاه است.