بنـــام خــــدا

حتما تا‌کنون با واژه معـــافیت مالیاـــتی مواجه شده اید.
اما منظور از این معافیت مالیاتی چیست؟
چه کسانی شامل این معافیت ها میشوند؟
در این بحث تلاش میکنیم که با مفهوم این واژه بهتر و بیشتر آشنا شویم و به طور کامل مصادیق معافیت مالیاتی را معرفی کنیم. 
واژه معافیت در قانون مالیات‌های مستقیم در دو معنا به‌کاررفته:
 الف معافیت به‌معنای خاص، به این معنا که نه‌تنها درآمد حاصل از پرداخت مالیات معاف است، بلکه صاحب درآمد نیازی به داشتن دفاتر و تسلیم اظهارنامه هم ندارد. مهم‌ترین این درآمدها عبارت‌اند از: ۱ درآمد اشخاص حقیقی ناشی از کشاورزی وفق ماده ۸۱
 ۲_ درآمد اشخاص حقیقی ناشی از اجاره املاک مسکونی تا صد و پنجاه متر در تهران و دویست متر در سایر نقاط وفق تبصره ۱۱ ماده ۵۳.
 ۳_ سود و جوایز مربوط به سپرده‌ی بانکی یا اوراق مشارکت اشخاص حقیقی وفق ماده ۱۴۵.
  معافیت در معنای مالیات با نرخ صفر:
 منظور از مالیات با نرخ صفر روشی است که مؤدیان مشمول آن مکلف به تسلیم اظهارنامه دفاتر قانونی اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد برای درآمدهای خود به‌ترتیب مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم و در مواعد مشخص‌شده به سازمان امور مالیاتی می‌باشند. سازمان امور مالیاتی مکلف به بررسی اظهارنامه و تعیین درآمد مشمول مالیات براساس مستندات مدارک و اظهارنامه تسلیمی است و پس‌از تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدیان مالیات،  با نرخ صفر محاسبه می‌شود. وفق بند الف ماده ۱۳۲.
بنابراین تمام درآمدهای مندرج در بند الف مانند کشاورزی و غیره تحصیل شده توسط اشخاص حقوقی هم از پرداخت مالیات معاف است ولی اشخاص حقوقی برای بهره‌مندی از معافیت باید اظهارنامه مالیاتی تنظیم کنند. معافیت‌های مالیاتی اعم از معاف به‌معنای خاص یا با نرخ صفر در مواد صد و سی و دو تا صد و چهل و شش قانون مالیات‌های مستقیم مطرح شده‌است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
 ۱_درآمد حاصل از تعلیم‌وتربیت مدارس آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای و مراکز آموزش عالی آزاد دارای مجوز
 ۲_ درآمد باشگاه‌ها و مؤسسات ورزشی دارای مجوز از وزارت ورزش حاصل از فعالیت‌های منحصراً ورزشی.
 ۳_ درآمد مؤسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی دارای مجوز
 ۴_فعالیت‌های انتشاراتی مطبوعاتی قرآنی فرهنگی و هنری دارای مجوز
۵_ سود سهام که به سهام‌دار پرداخت می‌شود و همچنین سود سپرده‌های بانکی 
۶_ صددرصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات کشاورزی و بیست درصد درآمد حاصل از مواد خام مشمول مالیات به نرخ صفر می‌گردد. ۷_ درآمد ابزار ابزاری ناشی از فعالیت‌های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از طرف وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای آن‌ها پروانه بهره‌برداری صادر و یا قرارداد استخراج منعقد می‌گردد و همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستان‌ها هتل‌ها مراکز گردشگری اشخاص یادشده که از طرف مراجع قانونی ذی‌ربط برای آن‌ها پروانه بهره‌برداری یا مجوز صادر می‌شود از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج یا فعالیت به مدت پنج سال و در مناطق کمترتوسعه‌یافته به مدت ده سال با نرخ صفر مشمول مالیات می‌باشند.
 ماده اخیر شامل مراکزی که مجوز آن‌ها پیش‌از سال ۱۳۹۵صادر شده‌است نمی‌باشد.
 ۸_ درآمد کارگاه‌های فرش دست‌بافت و صنایع دستی و شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی که به امور اخیر اشتغال دارند.
اشخاص فعال در مناطق آزاد از مالیات‌های مستقیم اعم از عملکرد حق تمبر و نقل‌وانتقال معاف هستند.
 لازم به ذکر است صرف ثبت شرکت در منطقه آزاد موجب بهره‌مندی از معافیت مالیاتی نیست ، بلکه درآمد حاصل از فعالیت در منطقه آزاد موجب معافیت می‌گردد. بنابراین اگر شرکت مستقر در منطقه آزاد مانند کیش کالایی را در کیش فروخته و در همان‌جا تحویل دهد، از مالیات معاف است ولی اگر تعهد به تحویل آن به خریدار در تهران نماید از مالیات معاف نیست. البته ثبت شرکت در منطقه آزاد قرینه فعالیت در منطقه آزاد بوده و شرکت ثبت‌شده در منطقه آزاد به‌خودی‌خود از برخی مالیات‌ها نظیر مالیات انتقال سهام یا مالیات بر سرمایه شرکت قطعا و در همه حال معاف است. برخلاف مناطق آزاد تجاری و صنعتی مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی اصولاً دارای معافیت مالیاتی نیستند، مگر در خصوص بنگاه‌های تولیدی موضوع ماده ۱۳۲، که اگر در مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی مستقر باشند معافیت پنج‌ساله آن‌ها به هفت سال افزایش پیدا می‌کند.
به‌طورکلی مناطق ویژه از حمایت‌های کمتری نسبت به مناطق آزاد برخوردارند.
 ازجمله امتیازات مناطق ویژه صدور مجوز ساخت و پایان کار به‌صورت رایگان تبعیت، از قانون کار مناطق آزاد، ورود ماشین‌آلات خط تولید و ابزار اداری بدون پرداخت عوارض گمرکی را گمرکی و معافیت گمرکی است.
مالیات پارک های علم وفناوری:
 مالیات پارک‌های علم و فناوری به این صورت است که، پارک‌های علم و فناوری در خصوص معافیت مالیاتی و قوانین کار در حکم منطقه آزاد هستند، البته در عمل برای استفاده از معافیت لازم است که کارگاه شرکت در پارک مستقر باشد و صرف وجود دفتر در جایی‌که کارگاه خارج از پارک است موجب معافیت نمی‌شود.
مالیات شرکت های دانش بنیان:
 درمورد شرکت‌های دانش بنیان چطور؟
 شرکت‌های دانش بنیان صرفاً در خصوص درآمد ناشی از محصول دانش بنیان آن‌هم به مدت پانزده سال معاف هستند، مگر این‌که در پارک علم و فناوری مستقر باشند که درآمد حاصل در پارک کلاً بیست سال معاف است.
 لازم به ذکر است در کلیه مواردی که مؤدیان مکلف به نگهداری دفاتر قانونی می‌باشند به استناد تبصره ماده ۱۹۳ قانون مالیات‌های مستقیم عدم تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و سود و زیان در دوره معافیت مانع از برخورداری از معافیت مقرر در آن سال خواهد بود.
معافیت مالیاتی کشاورزی:
 مالیات درآمد حاصل از کلیه فعالیت‌های کشاورزی، دام‌پروری، دامداری ، پرورش ماهی، زنبور عسل، پرورش طیور ،صیادی ،ماهیگیری، کرم ابریشم، احیای مراتع و جنگل‌ها ،باغات، اشجار از هر قبیل، از پرداخت مالیات معاف است. (وفق ماده ۸۱)
 پرداخت‌کنندگان حقوق یا همان کارفرمایان مکلف هستند هنگام پرداخت حقوق یا تخصیص آن، مالیات متعلق را کسر و تا پایان ماه بعد به اداره امور مالیاتی محل پرداخت نمایند.
 محاسبه مالیات بر حقوق تابع معافیت سالانه است، که در قانون بودجه به‌صورت سالیانه تصویب می‌شود. زیرا حقوق دریافتی تا آن میزان معاف و مازاد بر مبلغ اخیر تابع نرخ تصاعدی است که سالانه اعلام می‌شود.
 اما خوب است بدانید موارد زیر از پرداخت مالیات بر حقوق معاف اند.(وفق ماده ۹۱)
 الف_ حق ماموریت 
ب_ عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعاً معادل یک دوازدهم معافیت مالیاتی سالیانه
 پ_ مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو  دوازدهم معافیت مالیاتی سالیانه
 ج _حق سنوات 
د_ حقوق ایام مرخصی استفاده‌نشده
در پایان لازم به ذکر است که نسبت‌به مؤدیانی که به‌موجب این قانون و مقررات مربوط به آن مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند در صورت عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر مشمول جریمه‌ای معادل بیست درصد مالیات برای هر یک از موارد مذکور خواهد بود( وفق ماده ۱۹۳ )
اما در مورد قانون مالیات بر ارزش‌افزوده لازم است بدانید که چه فعالیت‌هایی شامل مالیات بر ارزش‌افزوده می‌شوند:
۱_ ارائه خدمات در ایران به دیگری در قبال مابه‌ازا 
۲_ انتقال عین یا منافع کالا در قالب هر نوع معامله اعم از فروش صلح و غیره 
۳_واردات به‌معنای ورود کالا یا خدمت از خارج کشور یا از مناطق آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی به قلمرو گمرکی گمرکی کشور
 ۴_صادرات به معنی صدور کالا یا خدمت به خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی
 خوب است بدانید اشخاصی که مبادرت به صادرات کالا یا خدمت می‌نمایند باید در نظام ارزش‌افزوده ثبت‌نام کنند، ولی مشمول مالیات ارزش‌افزوده نیستند. بدین‌معنا که تکلیف به اخذ ارزش‌افزوده از طرف قرارداد ندارند و در مقابل اگر جهت تهیه کالا یا خدمت صادراتی ارزش افزوده‌ای قبلاً پرداخته باشند می‌توانند آن را از اداره دارایی باز پس بگیرند.