1000 کلمه تالیفی

بسم الله الرحمن الرحیم
"اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی و کیفری"

یکی از دعاوی مهمی که امروزه در رابطه با اموال غیرمنقول در
دادگاه های حقوقی در جریان است، دعوای تصرف عدوانی
حقوقی است.
دعوای تصرف عدوانی درکنار دعوای ممانعت از حق ودعوای
مزاحمت از جمله انواع دعاوی تصرف هستند.
دعوای تصرف عدوانی می تواند به دوشکل تصرف عدوانی
حقوقی و تصرف عدوانی کیفری انجام شود اما این دونوع دعوا
باهم متفاوت اند هرکدام شرایط اقامه و مرجع صالح متفاوتی دارند.
به همین دلیل در این مقاله به بررسی اقامه دعوای تصرف عدوانی
حقوقی و کیفری، تفاوت میان این دو و شرایط اقامه خواهیم پرداخت.
اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقیتصرف عدوانی به این معناست

که شخص مال غیر منقول دیگریرا بدون مجوز قانونی یا اجازه او تصرف کند.

دعوای تصرف عدوانی را می توان به تصرف عدوانی حقوقی و
تصرف عدوانی کیفری تقسیم کرد.
تفاوت این دو نوع دعوا در این است که درصورتی که دعوای
تصرف عدوانی حقوقی اقامه کردیم، دیگر نمی شود دعوای
تصرف عدوانی کیفری را اقامه کرد، اما بالعکس آن امکان پذیر
است.
شرایط اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی
مطابق ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی برای اینکه بتوان
دعوای رفع تصرف عدوانی اقامه نمود، باید شرایطی وجودداشته
باشد.
براین اساس، شرایط اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی را می توان
شامل موارد زیر دانست:
1:دعوای تصرف عدوانی لزوما در مورد اموال غیر منقول مطرح
می شود مانند:خانه و زمین، بنابراین درمورد اموال منقول همچون
خودرو امکان اقامه دعوای تصرف عدوانی وجود ندارد.
2:خواهان دعوا یعنی کسی که می خواهد دعوای تصرف عدوانی
اقامه کند بایستی حتما خودش، قبل از متصرف عدوانی درآن مال
غیر منقول متصرف بوده باشد.
3:تصرف خوانده یعنی کسی که دعوای تصرف عدوانی علیه او
مطرح می کنیم، بایستی بعد از خوانده مال را تصرف کرده باشد.
اگر خود خوانده هم قبل از خواهان متصرف بوده باشد،
دراینصورت خواهان متصرف سابق نیست، پس نمی تواند دعوای
تصرف عدوانی را مطرح کند.
تصرف مذکور در این ماده بایسنی به صورت عدوانی باشد،
درصورتی که تصرف دیگری در مال غیرمنقول دارای جنبه قانونی
داشته باشد وبا رضایت صورت گرفته باشد، نمی توان آن را
تصرف عدوانی دانست.
قانون گذارمفهوم" تصرف عدوانی"را مشخص نکرده است، اما
عبارت" بدون رضایت" به کار برده شده است که تاحدزیادی مفهوم
"عدوانی" را بیان می کند.
بنابراین ارکان دعوای تصرف عدوانی حقوقی به
طور خلاصه عبارتنداز:تصرف سابق خواهان، لاحق بودن تصرف
متصرف و عدوانی بودن تصرف مذکور.
نکته مهم این است که مرجع صالح برای اقامه دعوای تصرف
عدوانی حقوقی، دادگاهی است که مال غیرمنقول در حوزه آن
واقع است.
دعوای تصرف عدوانی کیفری
تصرف عدوانی کیفری عبارت است از اخراج مال غیرمنقول بدون
رضایت مالک یا اجازه از طرف مالک توسط دیگری با علم به
موضوع و از روی عمد. جرم تصرف عدوانی از جمله جرایم علیه
اموال ومالکیت است که موضوع آن مال غیرمنقول متعلق به
دیگری است قانون گذار درماده 690 قانون مجازات اسلامی جرم
تصرف عدوانی را پیش بینی نموده و بیان می دارد درصورت
اجتماع عناصر سه گانه جرم مرتکب به مجازات یک ماه تا یکسال
حبس محکوم می شود.
جرم تصرف عدوانی
عناصر جرم تصرف عدوانی عبارتنداز:
690 - اول:عنصر قانونی جرم تصرف عدوانی:مواد 693
قانون مجازات اسلامی
دوم:عنصر مادی جرم تصرف عدوانی:استیلای عرفی و مادی
مرتکب بر مال غیرمنقول متعلق به دیگری به قصد سواستفاده از
آن به نفع خود.
سوم:عنصر معنوی جرم تصرف عدوانی :قصد اضراربه غیر،
سونیت خاص این جرم نیست.
برای طرح دعوای تصرف عدوانی کیفری دادسرا و دادگاه محل
وقوع مال غیرمنقول صالح می باشد.
نکته:دعاوی مربوط به مال غیر منقول مطابق قانون شوراهای حل
اختلاف قابل طرح در شوراهای حل اختلاف نمی باشد.
تفاوت تصرف عدوانی کیفری با حقوقی
مهم ترین فرق مهمترین فرق بین تصرف عدوانی کیفری با
حقوقی ، وجود یا عدم وجود رکن روانی در متصرف عدوان است
که برای مجرم شناخته شدن شخص مرتکب، باید توسط قاضی
احراز شود که وی میدانسته مال متعلق به غیر است.
-2 در قانون مجازات اسلامی احراز مالکیت ضرورت دارد در حالی
که در قانون آیین دادرسی مدنی نیاز یه احراز مالکیت نیست
همچنین در قانون آیین دادرسی مدنی احراز سبق تصرف خواهان
و لحوق تصرف (تصرف جدید) خوانده ملاک بوده ولی در قانون
مجازات اسلامی نیازی به کشف و احراز سبق تصرف شاکی نمی
باشد.
-3 دعوی تصرف عدوانی با تقدیم دادخواست حقوقی قابل طرح
بوده ولی شکایت کیفری تصرف عدوانی صدور حکم رفع تصرف
نیاز به تقدیم دادخواست حقوقی ندارد و صرف شکایت کیفری
برای تعقیب جزایی متهم و صدور حکم رفع تصرف کفایت می
کند.
نکته : مساله تصرف عدوانی هم از حیث حقوقی و هم از لحاظ
کیفری قابلیت رسیدگی و تعقیب دارد فلذا چنانچه در محکمه
حقوقی دادخواست رفع تصرف تقدیم دادگاه شده باشد در دادگاه
کیفری صرفا باید متهم از حیث جرم تصرف عدوانی موضوع ماده
690 ق.م.ا تحت تعقیب واقع شود و مطالبه رفع تصرف در
شکایت کیفری عملی لغو به نظر می رسد . طرح شکایت کیفری و
تقاضای رفع تصرف عدوانی منوط به احراز مالکیت شاکی است به
همین دلیل از غیر مالک قابلیت استماع ندارد و اقامه دعوی
تصرف عدوانی در صورتی قابلیت استماع دارد که خواهات دارای
سبق تصرف باشد.
مجازات جرم تصرف عدوانی
مجازات جرم تصرف عدوانی طبق ماده 690 قانون مجازات
اسلامي مي گويد هر كس … اقدام به هرگونه … تصرف عدواني يا
ايجاد مزاحمت يا ممانعت از حق در موارد مذكور نمايد به مجازات
1 ماه تا يكسال حبس محكوم مي شود و دادگاه را موظف به رفع
تصرف عدوانی يا رفع مزاحمت يا ممانعت از حق نمايد
سوالی که مطرح می شود این است که دعوای
تصرف عدوانی را ازکدام راه حقوقی یا کیفری
مطرح کنیم؟!
1.اگر خواهان حقوقی باشیم نیاز به اثبات مالکیت
و دلایل مالکیت خود نداریم و صرف اینکه ملکی را
که حداقل یک سال در تصرف داشتیم از تصرف ما
خارج کرده باشند کافی برای اقامه دعوای حقوقی
خواهد بود .
2.به دلایل و اسناد و مدارک خود نگاه می کنیم.اگر
دلایل مالکیت مثل سند مالکیت داشته باشیم بهتر
است دعوای کیفری مطرح کنیم چون داشتن سند
مالکیت در مراجع کیفری مورد توجه قرار می گیرد
ولی در حقوقی به سند توجه نمیشه فقط تصرف
قبلی خواهان اگر محرز باشد کافی است.
3.در اکثر مواقع خواهان صرفا میخواهد به ملک
خود برسد و فقط از دنبال خسارت و آثار مالی و
اجرت المثل ایام تصرف و…می باشد و دنبال
مجازات خوانده از طریق کیفری ازجمله حبس نمی
باشد.
4.معمولا روند دادرسی حقوقی طولانی تر از
کیفری می باشد .
5.در صورت داشتن دلایل مالکیت و اسناد مالکیت
اقامه دعوای کیفری سهل تر می باشد.
6.دعوی مربوط به مال غیر منقول از پیچیدگی و
اهمیت بالا برخوردار می باشد و قانونگذار توجه
ویژه به این مورد داشته است و….
دعوای تصرف عدوانی از جمله دعاوی غیرمالی می باشد که
خواهان باید هزینه ثبت دعاوی غیرمالی را بر اساس تعرفه معینه
که هر ساله از سوی قوه قضائیه تعیین می گردد ابطال نماید.