_عنوان مقاله: بررسی مفهوم قاچاق کالا و مجازات های مربوط به آن در قوانین و مقررات:

یکی از جرایم مهم و بسیار درگیر با نهاد هایی مثل گمرک و سایر نهادی های متولی آن جرم قاچاق کالا است که بسیار مفید است تا بدان پرداخته شود و زوایای پنهان این جرم آشکار شود چرا که بسیاری از مردم میهن ما من جمله و به خصوص مردمان مرزنشین به خاطر جبر جغرافیایی که در آن حضور دارند بسیار با آن درگیر هستند.

_ مفهوم قاچاق به زبان ساده:

به زبان ساده اگر بخواهیم قاچاق را تعریف نماییم باید متذکر شویم که هر نقل و انتقالی که در حوزه مرز های کشور انجام گیرد در صورتی که قبل از انجام آن از طرف دولت منع گردیده باشد اصطلاحا ((قاچاق)) می نامند.حال بهتر است از دیدگاه علم اقتصاد هم به این پدیده بنگریم در حقیقت هر کالایی که به طور پنهانی به حوزه ی مرزهای یک کشور وارد شود و یا از آن خارج گردد به عنوان قاچاق کالا نام می گیرد.در این مقاله در صصد هستیم تا به تبیین و توضیح زوایای پنهان و آشکار این جرم بپردازیم.

به طو رکلی قاچاق کالا در دو صورت داخلی و خارجی انجام می گیرد. تعریفی که در ترمینولوژی حقوق آورده شده و ملاک است این است که قاچاق کالا عبارتند از : حمل،نقل و جابه جایی کالا از بخشی به بخش دیگرو اگر این انتقال در داخل کشور باشد قاچاق داخلی و چنانچه قسمتی در داخل کشور و قسمتی نیز در خارج کشور انجام گیرد قاچاق خارجی نام می گیرد.

نکته ای که جالب است ذکر کنیک این است که تفاوت است بین متصدی حمل و نقل و کسی که قاچاقچی کالا نام دارد  بر طبق ماده 377 قانون تجارت اشخاصی که برای نقل و انتقال اشیاء از مکانی به مکان دیگر مزدی دریافت میدارند متصدی حمل و نقل می نامند. در این تعریف قراردادی بین متصدی و آن کسی که ارسال کننده کالا می باشد منعقد می گردد که بر مبنای آن چنین متصدی ای با وکالت یا با مجوز دیگری مکلف است تا آن بار یا کالا را به سلامت به مکانی که مقصد مورد نظر است برساند.

در حالی که لیست کالاهایی که ورود و خروج آنها از نظر قانون منع گردیده است خرید، فروش و یا نگهداری گردد قاچاق محسوب می گردند. و به اشخاصی که مبادرت به این کار می نمایند قاچاقچی می گویند.

_ بررسی قوانین مرتبط با قاچاق کالا:

بر طبق ماده 1 قاون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392 قاچاق یعنی: هر گونه فعل و یا ترک فعلی که موجب نقض قوانین مربوط به واردات و یا صادرات کالا و ارز می شود. طبق قانون با متخلفان برخورد قانونی صورت می گیرد و برای آنها مجازات تعیین گردیده است.

آنچه از این ماده استنباط می گردد قاچاق در صورتی اتفاق می افتد که انتقال و جابه جایی کالا بر طبق مقرراتی نباشد که قانون در نظر گرفته است برای مثال می توان گفت ورود و خروج کالای مجاز بدون اینکه عوارض گمرکی پرداخت شود در گروه قاچاق عوارض گمرکی قرار می گیرد.

حالا در یک تعریف ساده نیز کالا هر گونه جنسی می باشد که از نظر بسیاری از مردم جامعه ارزش اقتصادی داشته است و مردم برای بدست آوردن آن حاضر باشند پول بپردازند.

_ انواع کالاهای قاچاق:

1_ کالاهای ممنوع: بر طبق متر و معیار قانون ورود و خروج این نوع کالا ها ممنوع است و در صورت عدم رعایت این ممنوعیت با  خاطیان برخورد قانونی صورت می پذیرد.

2_ کالاهای مجاز مشروط: برای ورود و خروج این نوع کالا ها باید تشریفات گمرکی متناسب با دستورات انجام شود.و حتما بنا بر  قاون از ارگان های ذیصلاحیت نیز مجوز دریافت گردد.

3_ کالاهای مجاز:  این مدل کالا ها را می بایست با بهره گیری از تشریفات گمرکی و بانکی وارد و خارج نمود و مستلزم کسب مجوز هم نیست.

_ چگونه می توان از این پدیده شوم قاچاق جلوگیری نمود؟

یکی از تمهدیات برای مبارزه و پیشگیری از این پدیده شوم که اقتصاد مملکتی را نیز به خطر می اندازد تخصیص کد رهگیری که برای هر نوع کالایی منحصر به فرد باشد وخارج نمودن کالا از مبادی گمرک با تخصیص گواهی نامه های شناسه کالا.

در این روش تفاوت بارزی بین کالاهایی که اصطلاحا قاچاقی و جعلی هستند با کالاهای مجاز که مطابق با قانون به کشور وارد می گردند ایجاد خواهد گردید.

_ مجازات قاچاق کالا:

با توجه به اینکه قاچاق کالا انواع و اقسام مختلفی دارد مجازات آن هم متفاوت است. با توجه به مواد 18 و22  قانون قاچاق به این موضوع پرداخته شده است.با توجه به همین مواد با افرادی که در قاچاق، حمل و نگهداری این کالاها  اقدام نمایند برخورد قانونی می گردد. همچنین مصادره کالا و محکومیت به پرداخت جزاینقدی از جمله مجازات های قاچاق کالا است.

در فرضی نیز که عین آن کالا وجود نداشته باشد متخلفین مکلف به پرداخت معادل ریالی آن می گردد و در صورتی که مرتکب این جرم نقشی در از میان رفتن کالا نداشته باشد اجرا نمی گردد. مضافا اینکه وجوه حاصل شده از قاچاق کالا و ارز و تمامی ابزاری که در تهیه و ساخت آن کالا از آن استفاده گردیده است از دیگر مجازات قاچاق است.

_ مراجع صلاحیتدار در رسیدگی به این جرم:

در صورتی که قاچاق کالا به صورتی باشد که اصطلاحا حرفه ای و سازمان یافته صورت گرفته باشد به آن رسیدگی می گردد. در صورتی که قاچاق کالا و ارز بوسیله یکی از مامورین و یا کارمندان دولتی صورت گیرد برای مجازات آنان انفصال از خدمت دولتی و یا حبس مدنظر قرار می گیرد.پرونده این گونه افراد برای رسیدگی و بررسی در صلاحیت دادسرا و دادگاه انقلاب می باشد.

به غیر موارد ذکر شده سایر موارد پرونده های قاچاق کالا و ارز می بایست در سازمان تعزیرات حکومتی رسیدگی شود.این سازمان که در اصل عهده دار رسیدگی به تخلفات اقتصادی و صنفی است  به جرایم قاچاق کالا و ارز هم رسیدگی می نماید.در ضمن اگر پرونده قاچاق دارای متهمین متعدد باشد و به اتهام یکی از آنان در مرجع قضایی رسیدگی شود به اتهامات دیگر متهمان هم در همان مرجع رسیدگی و بررسی می شود.