ریسک در بیمه و اعلام آن

ریسک د ر بیمه یعنی احتمال وقوع یک حادثه و آن مبنای محاسبه حق بیمه و پوشش بیمه ایست که موضوع تعهدات بیمه گذار و بیمه گر می باشد.

حال این بیمه میتواند خود حادثه را پوشش دهد ,این هم ممکن است که صرفا خسارت را موضوع ریسک قرار داد حتی اگر در وقوع آن شک و تردید داشته باشیم.

این ریسک باید شرایطی داشته باشد

اولین شرط واقعی بودن آن است:ریسک واقعی یعنی موضوع بیمه امکان وقوع داشته باشد پس نمیشود خانه ای را بیمه کرد که هنوز خریداری نشده است یا کارمندی را بیمه کرد که هنوز استخدام نشده است  و همچنین بیمه ی مالی که قبل از انعقاد بیمه دچار جادثه شده باشد و از بین رفته باشد هم باطل است حتی اگر بیمه گذار از آن حادثه آگاه نباشد.برای مثال آقای الف صبح از کارگاه خود به قصد اخذ بیمه حوادث برای تجهیزات خود به سمت دفتر بیمه حرکت میکند قرارداد بیمه منعقد میشود و حق بیمه هم واریز میشود اما فراموش میکند پیش از خروج از کارگاه دستگاهی را خاموش کند و  این اشتباه باعث میشود کارگاه پیش از انعقاد قرارداد بیمه اتش بگیرد و تجهیزات آن همه تلف شوند.در اینجا شرکت بیمه عشر مبلغ را بابت مخارج کسز میکند و ما بقی حق بیمه را به بیمه گذار برمیگرداند و قرار داد بیمه باطل تلقی میشود.

شرط دوم ریسک آن است که باید مشروع باشد پس اقای الف نمیتواند کالاهای قاچاقی که در انبارش نگه میدارد را بیمه کند یا از آن مهم تر نمیتوان از بیمه خاست که مجازات های نقدی در خصوص جرائم عمدی را نیز تحت پوشش بگیرد اما این موضوع در خصوص جرائم غیر عمدی متفاوت است ,پرداخت دیه و خسارت شخص ثالث توسط بیمه در واقع جبران خسارت ناشی از جرم غیر عمدی است نه پوشش ریسک نا مشروع.

اعلام ریسک موضوع بیمه از وظایف بیمه گذار( کسی که بیمه میشود) می باشد.

وی باید صادقانه تمام ریسک های موجود را در اختیار بیمه گر قرار دهد و همچنین در صورت ایجاد تغییراتی حین عقد بیمه باید این تغییرات را به اطلاع شرکت بیمه برساند.

سر فصل این اطلاعات در پرسشنامه تحویلی توسط بیمه گر وجود دارد و فقط پاسخ صحیح و صادقانه آن ها توسط بیمه گذار ملاک است.مثلا راجع به مشخصات مال مورد بیمه:مثال قابل اشتعال بودن کالا ,مصالح به کار رفته در ساختمان,مشخصات فنی اتومبیل

دلیل این اطلاعات آن است که مسلما حق بیمه تعیینی برای بیمه ماشین نفت کش با ماشین سواری عادی بسیار متفاوت است.

یا اطلاعاتی در خصوص خود بیمه گذار که ایا قبلا در ان موضوع بیمه شده است یا خیر.

یک سری اطلاعات هم از طریق معاینه موضوع بیمه توسط خود شرکت بیمه کسب میشود.

اما اعلام تغییرات در حین عقد بیمه نیز از وظایف بیمه گذار است و این تغییرات مسلما شامل مواردی میشود که در واقع خطر مورد بحث را تشدید میسازد.طبیعتا این الزام در ئخصوص بیمه اشخاص و بیمه عمر موضوعیت ندارد و برای مثال شخص بیمه ی عمر شده ای که بیمار میشود لازم نیست مراتب بیماریش را به اطلاع شرکت بیمه بساند که بیمه گر حق بیمه را افزایش دهد ! بلکه در خصوص موضوعاتی غیر از این ها میباشد برای مثال خرید و نصب دستگاهی خطرناک آزمایشگاهی که قبلا مواد شیمیایی دارویی ساده در آن موجود بوده است و هیچ احتمال اشتعالی در آن آزمایشگاه وجود نداشته است.اما با ورود این دستگاه و تداخل در عملکرد آن میتواند تمام ان مواد را به ماده منفجره ی خطرناکی تبدیل کند و مسلما بیمه گر باید از این موضوع آگاهی یابد و در صورت لزوم حق بیمه مربوطه را افزایش دهد.مهلت اعلام تشدید خطر هرچه سریع تر میباشد اما اگر تشدید خطر به واسطه عمل بیمه گذار نیست به وی ده روز مهلت از زمان اطلاع برای اعلام این تغییرات داده شده است و در صورتی که تشریفات مذکور رعایت نگردد و خسارتی به وجود آید و بعدا بیمه گر متجه آن شود میتواند درخواست ما به ازای حق بیمه ند و در صورت عدم پذیرش بیمه گذار هم میتواند قرارداد را فسخ کند هم برای مطالبه ی خساراتش هم زمان به محاکم قضایی به طرفیت بیمه گذار رجوع کند.

اما اگر بیمه ذار عمدا مواردی را به شرکت بیمه اعلام نکند یا اظهاراتی خلاف واقع کند عقد بیمه باطل خواهد شد چرا که اساس قبول بیمه گر بر اساس اطلاعاتش از میزان ریسک موضوع بیمه واقع است.اما اگر اعلام خلاف واقع غیر عمدی باشد مثلا اقای ب واقعا نمیدانسته است که این ماد ازمایشگاهی قابلیت اشتعال دارند و مواد را بی خطر معرفی کرده است در آن صورت دیگر قرار از بدو انعقاد باطل نمیشود بلکه بیمه گر میتواند از بیمه گذار ما به ازای حق بیمه را مطالبه کند یا قرارداد بیمه را فسخ کند که اثر این فسخ از ده روز پس از اعلام مراتب مترتب میشود.

همچنین در خصوص خسارات عمدی وارده توسط بیمه گذار حتی اگر ریسک آن نیز به بیمه گر اعلام شده باشد برای بیمه گر در صورت احراز عمدی بودن خسارت وارد شده تعهدی ایجاد نمیکند

نگارنده :هدیه عرفانیان سمیعی کد  مشاور 7659