درخواست طلاق زوجه به دلیل محکومیت کیفری زوج

صرف یک بار محکومیت کیفری زوج به اتهام توهین و فحاشی نمیتواند مصداق سوء رفتار مستمر زوج و اثبات‌کننده عسر و حرج زوجه در تداوم زوجیت باشد.

طلاق - عسر و حرج - محکومیت کیفری - سوء رفتار زوج

دادنامه: ..................... مورخ: 21/12/1392

خلاصه جریان پرونده:

گزارش پرونده قبلاً به عنوان مقدمه دادنامه شماره 319 مورخ 13/3/92 این شعبه مشعر بر نقض دادنامه شماره 2203 مورخ 30/11/91 شعبه 30 دادگاه تجدیدنظر استان تهران درج گردیده و نیازی به تکرار نیست. خلاصه اینکه خانم ن.ع. در تاریخ 15/12/90 دادخواستی به طرفیت همسرش آقای س.خ. به خواسته طلاق تقدیم نموده و طی آن توضیح داده که در تاریخ 19/12/86 با صداقیه 313 سکه بهار آزادی به عقد دائمی و رسمی خوانده در آمده‌ام. زوج نفقه نمی‌پردازد. منزل مستقلی تهیه نکرده و مدت هاست در منزل پدرم زندگی می‌نمایم و هزینه هایم را پدرم تأمین می‌نماید. زوج سوء رفتار دارد. زمانی که در منزل پدر زوج زندگی می‌کردم با توهین و فحاشی و ایراد ضرب و جرح عمدی نامبرده مواجه بودم. بسیاری از جهیزیه‌ام را تخریب نمود وکيل زوجه نیز اعلام نموده که زوج از بهمن 89 به دلایل واهی از جمله اینکه فاقد شغل و درآمد است زوجه را از منزل اخراج کرد و تاکنون اقدامی در جهت بازگشت زوجه انجام نداده است. بارها زوجه توسط زوج و پدر زوج مورد تهدید و فحاشی قرار گرفته است. آراء صادره در این مورد و نفقه معوقه زوجه موجود است. زوجه به لحاظ عسر و حرج خواستار طلاق است. وکیل زوج در مقام دفاع اعلام نموده زوجه دلیلی برای عسر و حرج ندارد. حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه هنوز قطعی نشده است. زوجه طی دادنامه مورخ 30/5/90 محکوم به تمکین شده ولی حاضر به بازگشت نیست. در مور تهدید و فحاشی، زوج و زوجه و پدر زوج در حق یکدیگر محکوم به پرداخت جزای نقدی شده‌اند. شعبه هفتم دادگاه عمومی شهرری به موضوع رسیدگی و پس از تشکیل جلسه دادرسی و استماع اظهارات و مدافعات طرفین و ملاحظه دادنامه‌های استنادی با این استدلال که خواهان دلیلی که مثبت عدم امکان وصول نفقه به مدت 6 ماه باشد ارائه ننموده فلذا ادعای خواهان را وارد ندانسته و طی دادنامه شماره 1453 مورخ 1/6/91 حکم به بطلان دعوی زوجه صادر می‌نماید. زوجه نسبت به این رأی تجدیدنظرخواهی نموده که پس از انجام تشریفات قانونی، شعبه 30 دادگاه تجدیدنظر استان تهران به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره 2203 مورخ 30/11/91 رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است.

وکلای زوجه نسبت به رأی اخیر فرجام‌خواهی نموده که پس از وصول پرونده به دیوان عالی کشور و ارجاع آن به این شعبه، هیأت شعبه به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره 319 مورخ 13/3/92 بنا به علل و جهات منعکس در آن، رأی فرجام‌خواسته را به علت نقص تحقیقات و رسیدگی نقض و رسیدگی مجدد را به همان دادگاه صادرکننده رأي منقوض محول نموده است. در این رأی توضیح داده شده که اولاً: ارجاع امر به داوری صورت نگرفته و نظر داوران اخذ نشده ثانیاً: زوج به همراه پدرش به اتهام توهین و افترا نسبت به زوجه محکومیت کیفری حاصل نموده‌اند. ثالثاً: صدور حکم تمکین در سال 90 موجب کاهش اختلافات نگردیده است در این مرحله شعبه 30 دادگاه تجدیدنظر استان تهران وارد رسیدگی مجدد شده و پس از تکمیل تحقیقات موردنظر از جمله ارجاع امر به داوری و استماع توضیحات طرفین در جلسه رسیدگی مورخ 23/6/92 و مطالبه پرونده‌های استنادی و ارجاع موضوع به واحد مددکاری اجتماعی ختم دادرسی را اعلام و تجدیدنظرخواهی وکیل زوجه نسبت به دادنامه شماره 1453 مورخ 1/6/91 شعبه هفتم دادگاه خانواده شهرری را وارد ندانسته و توضیح داده از طریق واحد مددکاری تحقیق و بررسی در خصوص موضوع نموده که نتیجه واصله طی شماره 92/177/ت/م مورخ 9/6/92 حاکی از آن است که اهالی اظهار بی‌اطلاعی از سوء رفتار زوج نموده و ترک منزل از ناحیه زوجه بوده و شهود تعرفه شده اکثراً شنیده‌های خود را بازگو نموده‌اند با ارجاع امر به داوری، داور زوج اعلام داشته علی‌رغم تلاش برای اعاده زندگی مشترک نتیجه مثبتی حاصل نگردیده و گزارش نسبتا مفصلی را ارائه نموده است. داور زوجه در پایان گزارش خود اعلام نموده راهی برای آشتی و بازگشت باقی نمانده است. جهت تدقیق بیشتر دادگاه در جلسه رسیدگی مورخ 23/6/92 به طور متصل راجع به دلایل زوجه تحقيق نمود که ایشان ضمن تأکید بر عسر و حرج خود اظهار داشته حاضر است نیمی از مهریه‌اش را در قبال طلاق بذل نماید و موضوع مخاطره جانی را در ادامه زندگی مشترک مطرح نموده ولی هیچ دلیلی در این مورد ارائه ننموده لذا با عدم احراز عسر و حرج زوجه طی دادنامه شماره 1180 مورخ 21/7/92 رأي تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است. این رأی در تاریخ 9/8/92 به وکلای زوجه ابلاغ گردیده و نامبردگان ظرف مهلت مقرر قانونی اعتراض و دادخواست فرجامی خود را نسبت به دادنامه اخیر تقدیم نموده که پس از ثبت و تبادل لوایح جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است. گزارش پرونده و لايحه فرجامی هنگام شور قرائت می‌شود.

هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای مسعود کریم پور نطنزی عضو مميز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد

رأی دیوان در خصوص درخواست طلاق زوجه به دلیل محکومیت کیفری زوج

فرجام‌خواهی خانم ن.ع. با وکالت آقایان م.ک. و م.ف. نسبت به دادنامه شماره 1180 مورخ 21/7/92 شعبه 30 دادگاه تجدیدنظر استان تهران که در مقام تأیید دادنامه شماره 1453 مورخ 1/6/91 شعبه هفتم دادگاه خانواده شهرری اصدار گردیده و متضمن حكم بر بطلان دعوی زوجه فرجام‌خواه به خواسته طلاق است، وارد و موجه به نظر نمی‌رسد. زیرا زوجه و وکلای وی در دادخواست تقدیمی و مراحل دادرسی و لوایح ارائه شده با اشاره به سوء رفتار زوج و عدم احساس مسئولیت نسبت به زندگی مشترک و عدم پرداخت نفقه و اینکه در سال 89 زوجه را به منزل پدر زوجه برده و مدعی گردیده توان تأمین هزینه وی را ندارد و طی این مدت نه نفقه‌ای پرداخته و نه اقدامی در جهت بازگرداندن زوجه نموده و از طرفی زوج فاقد شغل و درآمد است و وی و پدرش به اتهام توهین و فحاشی نسبت به زوجه محکومیت کیفری حاصل نموده و زوج شکایت کیفری علیه پدر زوجه دایر بر جعل در مورد لیست جهیزیه نموده مدعی عسر و حرج زوجه در تداوم زوجیت گردیده و دادگاه بدوی با توجه به محتویات پرونده و اظهارات و مدافعات طرفین، بدون اخذ نظریه داوران با این استدلال که زوجه خود نیز در پرونده استنادی محکومیت حاصل نموده و دلیلی مبنی بر عدم امکان وصول نفقه ارائه ننموده و ادعای وی مبنی بر عسر و حرج متکی به دلیل و بینه‌ای نیست حکم بر بطلان دعوی زوجه صادر نموده است و شعبه 30 دادگاه تجدیدنظر استان تهران نیز طی دادنامه شماره 2203 مورخ 30/11/91 رأی بدوی را تأیید نموده است. متعاقب فرجام‌خواهی وکلای زوجه نسبت به رأی اخیر و ارجاع پرونده به این شعبه، هیأت شعبه به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره 319 مورخ 13/3/92 بنا به علل و جهات منعکس در آن، رأى فرجام‌خواسته را به علت نقص تحقیقات و رسیدگی مخدوش تشخیص و ضمن نقض آن، رسیدگی مجدد را به همان دادگاه صادرکننده رأي منقوض محول نموده است. در این مرحله شعبه 30 دادگاه تجدیدنظر استان تهران وارد رسیدگی مجدد شده و پس از تکمیل تحقیقات موردنظر دیوان از جمله ارجاع امر به داوری و اخذ توضیحات طرفین و ارجاع موضوع به واحد مددکاری اجتماعی و مطالبه پرونده‌های استنادی، ختم دادرسی را اعلام و تجدیدنظرخواهی وکلای زوجه نسبت به دادنامه شماره 1453 مورخ 1/6/91 شعبه هفتم دادگاه خانواده شهرری را وارد ندانسته و طی دادنامه شماره 1180 مورخ 21/7/92 رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است که بر این تشخیص و استنباط دادگاه خدشه و خللی وارد نگردیده است. کما اینکه برخلاف ادعای زوجه که زوج هیچ اقدامی در جهت بازگشت وی معمول نداشته علاوه بر ارسال چند اظهارنامه، زوجه طی دادنامه شماره قطعی شماره 1763 مورخ 11/10/90 شعبه 26 دادگاه تجدیدنظر استان تهران محکوم به تمکین شده و زوج تقاضای صدور اجرائیه نموده است و از طرفی مبادرت به تهیه منزل مستقل جهت بازگشت زوجه نموده است. ضمن اینکه مطلعين زوجه حسب گزارش واحد مددکاری اجتماعی مطالبی که در جهت تأیید ادعای زوجه و سوء رفتار زوج باشد بیان ننموده‌اند و صرف یک بار محکومیت کیفری زوج به اتهام توهین و فحاشی نمی‌تواند مصداق سوء رفتار مستمر زوج و اثبات کننده عسر و حرج زوجه در تداوم زوجیت باشد. بنابراین دادنامه فرجام‌خواسته در حدود اعتراضات مطروحه از ناحیه فرجام‌خواه، فاقد ایراد و اشکال مستوجب نقض بوده و مستنداً به ماده 370 قانون آیین دادرسی مدنی، رأى فرجام‌خواسته ابرام می‌گردد. -

رئیس شعبه .................... دیوان عالی کشور - مستشار - عضو معاون