چک نوشته‌ای است که به موجب آن، تمام یا بخشی از وجوهی که فرد نزد بانک دارد، می‌تواند برداشت شده یا به دیگری واگذار شود؛

درست است که چک پاس نشده قابلیت پیگیری موثر ا خواهد داشت اما باید به این نکته توجه کرد که گیرنده چک انتظار افتادن در پروسه های قانونی وصول مطالبات خود را نداشته است و پس از بازگشت خوردن چک مجبور به ورود در پروسه قضایی و تحمل هزینه های مالی و زمانی آن میشود.و غیر از آن چک سندی عادیست و رسمیت اوراق رسمی را ندارد بنابراین میتوان روی آن ادعای جعل نیز مطرح کرد.

و اگر صادر کننده ی آن موجودی کافی برای نقد کردن آن نداشته باشد،  در آن صورت چک بلامحل محاسبه شده و برگشت می‌خورد؛ بنابراین دریافت‌کننده چک و ذی نفع آن، با مراجعه به بانک چک را برگشت می‌زند.

مدیر کل ریالی بانک مرکزی در رابطه با معضلات فزونی صدور چک بلامحل بیان کرده است که:

به‌رغم وضع مقررات و ابلاغ و الزام بانک‌ها نسبت به اخذ استعلام، متاسفانه وضعیت کارکردی دسته‌چک اگرچه از فرم چک برگشتی فاصله گرفته ولی به دلیل اینکه فرآیند صدور دسته‌چک در بانک، یک فرآیند مجزا است که ارتباطی به اینکه بانک نتواند چک صادر کند، نداشته، این مهم‌ترین معضل در راستای صدور دسته‌چک به‌شمار می‌آید.حتی اگر استعلام هم برای صدور دسته‌چک از سوی بانک‌ها صورت گیرد و تمامی مقررات هم به درستی رعایت شود؛ این استعلام ناکافی است؛ چراکه تنها در زمان صدور دسته‌چک انجام می‌شود و بابت هر برگ که فرد دارنده، تکمیل کرده و آن را خرج می‌کند؛ استعلامی گرفته نمی‌شود

اما طرح جدیدی که برای پیشگیری از صدور چک بلامحل و دریافت آن عنوان شده است قابلیت استعلام صلاحیت صادر کننده چک و همچنین مشخصات خود چک توسط گیرنده است

استعلام چک به شیوه زیر انجام میشود

گیرنده چک قبل از پذیرش با ارسال شماره شناسه استعلام به سامانه استعلام‌های بانک مرکزی که روی هر برگ چک درج شده، مشخصات فرد دارنده دسته‌چک را مشاهده کند. به این معنا که با ارسال این شماره از طریق ارسال پیامک، تماس تلفنی گویا یا پرتال بانک‌مرکزی می‌توان مشخصات دارنده دسته‌چک را دید و شائبه چک سرقتی، مفقودی یا دارای امضای جعلی را از بین برد. همچنین پذیرنده چک می‌تواند پیش از پذیرش نهایی، با ارسال این شماره، سابقه مختصری از عملکرد فرد درخصوص چک‌برگشتی را مشاهده کند. عملا با این کار، فروشنده کالا و خدمت، از مشخصات فرد مطلع شده و مدارک احراز هویت فرد را مشاهده می‌کند و با این کار ریسک مبادله کاهش خواهد یافت

نگارنده: هدیه عرفانیان سمیعی کد مشاور 7659