تقاضای طلاق زوجه به دلیل مخاطرات بارداری

بیماری جنین در مواقع بارداری و یا فوت جنین و احتمال خطر در بارداری‌های بعدی، از مصادیق عسر و حرج زوجه محسوب نیست و نمی‌تواند بر اساس این مورد درخواست طلاق نماید.

طلاق - عسر و حرج - بارداری

مستندات: ماده 1130 قانون مدنی

دادنامه: .................... مورخ: 06/06/1392

خلاصه جریان پرونده:

در تاریخ 25/11/89 خانم الف.ر. با وکالت ت.ی. دادخواستی به طرفیت آقای الف.ر. به خواسته طلاق تقدیم دادگستری همدان نموده و وکیل خواهان توضیح داده است که موكله همسر شرعی و دایمی خوانده می‌باشد، پس از گذشت ده سال از زندگی مشترک به دلیل رابطه نسبی که بین موكله و خوانده وجود دارد صاحب فرزند نمی‌شوند و تمامی مشکلات آنان همین مسئله می‌باشد. البته زوج فرد هتاک و تندخوی و دارای سوء معاشرت نیز است اما تنها نکته‌ای که برای موكله غير قابل تحمل است همین مسئله فرزنددار نشدن است لذا درخواست رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش را دارد. رسیدگی به شعبه هشتم دادگاه عمومی (ویژه خانواده) محول می‌گردد. جلسه دادگاه در تاریخ 28/1/90 در وقت مقرر با حضور طرفین و وکیل خواهان تشکیل می‌گردد. وکیل خواهان بیان می‌دارد موکله مدت ده سال است که با خوانده ازدواج کرده، حدود یک سال و نیم بعد از ازدواج صاحب فرزندی شده‌اند اما از آنجایی که دارای رابطه خویشاوندی نزدیک هستند فرزند آنها ناقص به دنیا می‌آید، پرونده پزشکی آنان در بیمارستان موجود می‌باشد. در آن پرونده چندین بیماری قید شده است که تقریبا همگی منشأ ژنتیکی و ارثی داشته و بعد از گذشت این مدت زوجین بارها تصمیم به بارداری و فرزنددار شدن نمودند که بارداری صورت نپذیرفته، زوج از انجام آزمایشات ژنتیکی امتناع می‌کند. همین مسئله موجب بروز اختلافات شدید بین زوجین و سوء رفتار زوج شده است و حدود یکسال و نیم است که موكله منزل را ترک کرده و مهریه خود را نیز به صورت قسطی دریافت می‌کند..، استدعای رسیدگی و صدور رأی به عدم امکان سازش دارد. خوانده اظهار می‌دارد بنده حاضر به طلاق نیستم و هیچ موقع از انجام آزمایش سر باز نزده‌ام و هر موقع دادگاه لازم بداند حاضر به هرگونه همکاری در این خصوص می‌باشم، ناگفته نماند که در مورد اثبات این که از نظر ژنتیکی مشکل داریم قبلاً هیچ‌گونه آزمایش انجام نشد و هیچ مدرک پزشکی دال بر این ادعا وجود ندارد. دادگاه پس از استماع اظهارات طرفین قرار ارجاع امر به داوری صادر می‌کند. داوران موفق به صلح و سازش فی‌مابین نمی‌شوند، در خلال دادرسی م.م. به عنوان وکیل زوجه و آقای م.م. به عنوان وکیل زوج انتخاب و معرفی می‌شوند و در پرونده دخالت می‌نمایند. دادگاه با معرفی نمودن زوجین علت فرزنددار نشدن و یا ناقص الخلقه شدن فرزند آنان را از پزشکی قانونی و مراکز قانونی استعلام می‌نماید و پس از وصول نظریه نهایی در تاریخ 24/5/91 در وقت فوق‌العاده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه شماره 800689-31/5/90 با این استدلال که حسب نامه شماره 40-120/910/22/9/90 دپارتمان ژنتیک بالینی تهران، نوازدی که از طرفین متولد شده مبتلا به ناهنجاری‌های جدا شکمی به نام گاسترو وسکینرس بوده و اصولاً این نوزاد قادر به ادامه زندگی نبوده و خیلی سریع فوت می‌کند و به همین لحاظ نوزاد فوت کرده است و نیز حسب نامه مورخ 16/3/91 همین مرکز خطر تکرار در هر بارداری 25% می‌باشد بنابراین و به لحاظ این که در صورتی که زوجین دارای فرزند شوند احتمال ابتلا به بیماری مذکور وجود دارد و بدون فرزند زندگی برای زوجه مشقت بار بوده به نحوی که حاضر است مابقی مهریه در قبال طلاق بذل نماید. عسر و حرج زوجه را محرز عنوان و مستند به ماده 1130 قانون مدنی گواهی عدم امکان سازش بین زوجین صادر و به زوجه اجازه می‌دهد با شرایط ذیل خود را مطلقه کند 1- زوجه در مورد مهریه جداگانه اقدام کرده است و آنچه که از مهریه باقی مانده در قبال طلاق بذل می‌کند. 2- زوجه در مورد نفقه معوقه و جهیزیه ادعایی ندارد و حسب نامه پزشکی قانونی حامله نمی‌باشد و نوع طلاق خلعی است. زوج با وکالت آقایان م.الف. و م.م. نسبت به رأی صادره تجدیدنظرخواهی به عمل می‌آورد و وکلای نامبرده در لایحه اعتراضیه اجمالاً اعلام می‌دارد ادعای تجدیدنظرخوانده با قانون و مقررات مغایرت آشکار دارد چه آن که زوجین عقیم نبوده و می‌توانند فرزنددار شوند منتهی باید با توجه به نظریه پزشکان متخصص و گواهی‌های صادره در سلامتی نوزاد تلاش نموده و با نظر پزشک فرزند را مداوا و بزرگ نمایند... ضمن این که چنانچه بیماری ژنتیکی باشد تنها منتسب به زوج نمی‌باشد و اصلا تاکنون چنین آزمایشی انجام نگرفته است. از طرفی تجدیدنظرخوانده به تمکین نیز محکوم گردیده و از بازگشت به منزل مشترک امتناع می‌کند...، علی‌ایحال مورد از مصادیق عسر و حرج نبوده و ادعای تجدیدنظرخوانده فاقد هر گونه دلیل و مدرک است و نقض رأی بدوی مورد استدعا است. رسیدگی در مرحله تجدیدنظر به شعبه ششم دادگاه تجدیدنظر استان همدان محول می‌گردد و این دادگاه پس از پاره‌ای اقدامات ختم رسیدگی را اعلام و به موجب دادنامه شماره 101044-25/10/91 با این استدلال که بیماری جنین در مواقع بارداری و یا فوت جنین از مصادیق عسر و حرج زوجه محسوب نیست و ماده 1130 قانون مدنی منصرف از این مورد است و در نامه پزشکی آمده است در صورتی که بارداری زوجه تحت نظارت پزشک باشد هفتاد و پنج درصد احتمال سلامت نوزاد وجود دارد. تجدیدنظرخواهی را وارد و رأی تجدیدنظر خواسته را نقض و حکم به بطلان دعوی زوجه صادر می‌کند. وکیل زوجه از این حکم فرجام‌خواهی می‌کند و پرونده پس از انجام تبادل لوایح به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع می‌گردد که به هنگام شور مشروح لايحه اعتراضیه وکیل فرجام‌خواه و لایحه جوابیه فرجام‌خوانده قرائت خواهد شد.

رأی دیوان در خصوص تقاضای طلاق زوجه به دلیل مخاطرات بارداری

اعتراض موجه و مؤثری که نقض رأي فرجام‌خواسته را ایجاب نماید از ناحیه فرجام‌خواه به عمل نیامده است و از حیث رعایت اصول و قواعد دادرسی نیز اشکال عمده‌ای که نقض را موجب گردد مشهود نیست علی‌هذا دادنامه مورد تقاضای رسیدگی فرجامی به شماره 01044-25/10/91 صادره از شعبه ششم دادگاه تجدیدنظر استان همدان فاقد اشکال مؤثر تشخیص و ابرام می‌گردد.

رئیس شعبه 23 دیوان عالی کشور - مستشار