حدود اعتبار حقوقی اقدامات قضایی مرجع فاقد صلاحیت محلی

اقدامات قضایی دادگاهی که فاقد صلاحیت محلی بوده فاقد اعتبار است و آثاری بر آن مترتب نیست.

صلاحیت محلی - اقدامات قضایی - مرجع فاقد صلاحیت

دادنامه: ........................ مورخ: 23/06/1392

خلاصه جریان پرونده:

خانم م.ر. فرزند ع. دادخواستی به طرفیت آقای رن. فرزند غ. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش برای طلاق به علت اعتیاد خوانده به انواع مواد مخدر به دادگاه عمومی شهرستان بهاباد تقدیم داشته و به تاریخ 18/10/1390 ثبت گردیده است. خواهان اجمالاً توضیح داده است که به استناد سند ازدواج شماره 4828-5/7/1382 به عقد دایمی و شرعی خوانده درآمده و در مدت زندگی 8 ساله، مرتب مواد مخدر مصرف می‌کرد و اخیرا هم شیشه و هروئین می‌کشید به این علت درخواست رسیدگی و صدور حکم عدم امکان سازش نموده است. دادگاه به لحاظ عدم ذكر ادله و دلیل مبنی بر اعتیاد خوانده به خواهان اخطار رفع نقص کرده و خواهان

طي لايحه اعلام کرده همسرش پرونده‌ای در دادگاه انقلاب بافق در مورد مواد مخدر دارد و درخواست استعلام از آن مرجع کرده و چند نفر شاهد نیز در ذیل لایحه معرفی نموده است، سپس دادستان عمومی و انقلاب بافق طی شرحی به شماره 10125-29/11/1390 اعلام کرده، سابقه از آقای ر.ن. (خوانده) وجود ندارد، سپس همان مرجع به شرح شماره 1386-20/12/1390 اعلام کرده نامبرده به شرح شماره 86/576-24/4/1386 صادر از شعبه سوم دادگاه انقلاب اسلامی یزد به اتهام استعمال تریاک و نگهداری 5/4 گرم تریاک و سوخته و شیره آن به پرداخت یک میلیون و دویست هزار ریال جزای نقدی محکوم گردیده است، سپس دادگاه با تعیین وقت دادرسی و دعوت از طرفین به تاریخ 25/2/1391 در وقت مقرر جلسه دادگاه را تشکیل، خواهان حضور دارد، خوانده حضور ندارد، خواهان اظهار داشت خواسته به شرح دادخواست تقدیمی است، شوهرم از تاریخ 27/7/1390 منزل را ترک کرده و به منزل پدرش در راور رفته است و تاکنون مخارج زندگی را پرداخت نکرده است. ضمناً یک فرزند مشترک 6 ساله به نام ر. داریم، سپس دادگاه جهت استماع شهادت شهود وقت رسیدگی مجددی تعیین و به تاریخ 18/4/1391 در وقت مقرر جلسه دادگاه را با حضور خواهان و خوانده تشکیل داده و اظهارات طرفین مورد استماع دادگاه قرار گرفت، خوانده در دفاع گفت بنده تریاک مصرف می‌کردم و ترک کرده‌ام و در کمپ راور بستری شده بودم و حاضر به طلاق نمی‌باشم. سپس دادگاه از شهود معرفی شده به نام‌های آقای ح.ص. وب... تحقیقات لازم انجام داده و اظهارات آنان در پرونده منعکس می‌باشد و دادگاه پس از استماع شهادت شهود قرار ارجاع امر به داوری صادر و تذکر داده در مهلت مقرر داوران خودشان را معرفی نمایند و خوانده طی مدارک پیوست پرونده دلیل ترک اعتیاد خود را به دادگاه اعلام کرده است، سپس آقای ع.ر. به عنوان داور زوجه و حن. داور زوج معرفی و به تاریخ 5/6/1391 وظایف داوری از ناحيه دادگاه به نامبردگان تفهیم شد، داور زوجه نظریه خود را تقدیم و پیوست پرونده می‌باشد. دادگاه پس از طی مراحل ختم رسیدگی اعلام و به شرح دادنامه شماره 193-10/4/1392 مبادرت به صدور قرار عدم صلاحیت می‌نماید، دادگاه استدلال کرده است: نظر به این‌که خواهان محل اقامت خوانده را شهرستان راور اعلام نموده لذا مستند به مواد 11 و 27 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی قرار عدم صلاحیت به شایستگی و صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی شهرستان راور صادر و اعلام می‌نماید، سپس پرونده را جهت رسیدگی به مرجع یاد شده ارسال نموده است، شعبه اول دادگاه راور پس از وصول پرونده به تاریخ 30/4/1392 در وقت فوق‌العاده جلسه دادگاه را تشکیل و پس از بررسی با استدلال به این که با عنایت به قانون جدید حمایت خانواده موضوع ماده 12 اشعار می‌دارد در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه می‌تواند در دادگاه محل اقامت خوانده و یا محل سکونت خود اقامه دعوی نماید، این دادگاه خود را صالح به رسیدگی ندانسته و با توجه به اختلاف پیش آمده و در راستای اعمال تبصره ذیل ماده 27 قانون آیین دادرسی مدنی پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده است.

رأی دیوان در خصوص حدود اعتبار حقوقی اقدامات قضایی مرجع فاقد صلاحیت محلی

بر اساس دادخواست تقدیمی، خواهان محل اقامت خوانده را راور... تعیین نموده است با توجه به موضوع خواسته، دادگاه عمومی بهاباد در ابتدا تکلیف داشته است به موجب ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379 مبادرت به صدور قرار عدم صلاحیت می‌نمود ولی دادگاه یادشده بنا به مندرجات پرونده با تعیین وقت دادرسی به موضوع رسیدگی مبادرت به صدور قرار ارجاع امر به داوری و تحقیق از گواهان می‌نماید اما در تاریخ 10/4/1392 طی رأی شماره 193 00 با توجه به محل اقامت خوانده قرار عدم صلاحیت خود را به شایستگی دادگاه عمومی حقوقی راور صادر می‌نماید. اقدامات قضایی دادگاه عمومی بهاباد به لحاظ این که از ابتدا به لحاظ محل اقامت خوانده که در حوزه قضایی راور بوده صالح به رسیدگی نبوده لذا آثاری بر آن مترتب نیست و چون در زمان صدور قرار عدم صلاحیت (10/4/1392) قانون حمایت خانواده مصوب 1/12/1391 مجلس شورای اسلامی حاکمیت داشته و خواهان در محل اقامت خود مبادرت به طرح دعوی نموده است لذا با پذیرش استدلال دادگاه عمومی حقوقی راور و بلااثر بودن رسیدگی سابق دادگاه عمومی بهاباد با توجه به موضوع خواسته دادگاه صالح برای رسیدگی، دادگاه محل اقامت خواهان یعنی دادگاه عمومی بهاباد می‌باشد و با تأیید قرار عدم صلاحیت مورخ 30/4/1392 شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی راور حل اختلاف می‌گردد.

رییس شعبه 12 دیوان عالی کشور - مستشار