مرجع رسیدگی به دعوای اصلاح سند سجلی از حیث مشخصات والدین

اصلاح اسناد سجلی از حیث مشخصات پدر و مادر ولو اینکه اشتباه ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع محسوب گردد مستلزم اثبات نسب، که امری ترافعی است، بوده و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی است.

صلاحیت ذاتی - اثبات نسب - دادگاه عمومی حقوقی - اداره ثبت احوال

مستندات: بند 2 ماده 3 قانون ثبت احوال

دادنامه: .................... مورخ: 09/06/1392

خلاصه جریان پرونده:

در تاریخ 18/9/91 خانم س.خ. به طرفیت اداره ثبت احوال و شش نفر به اسامی مقید در ذيل دادخواست به عنوان فرزندان، دادخواستی به خواسته صدور حکم بر اثبات نسب مادری خود نسبت به مرحوم خ.ت. و اصلاح نام خود از پ. به س. در سند سجلی مرحوم مذکور به شماره 1903 تقدیم و در متن دادخواست و توضیحات بعدی در جلسه اول دادرسی چنین توضیح داده که نام وی س. بوده که بعداً واژه خانم از نام وی حذف و شناسنامه‌اش در این قسمت اصلاح گردیده است و چون شناسنامه فرزندش مرحوم ياد شده که مجرد بوده و به رحمت خدا رفته و همچنین در گواهی فوت ایشان نام وی به عنوان مادر به اشتباه بجای س.، پ. قید گردیده و به لحاظ همین اشتباه در اخذ گواهی حصر وراثت فرزندش مواجه با مشکل گردیده است، بدین لحاظ تقاضای اثبات نسب و اصلاح و تکمیل مشخصات خود در سند سجلی مرحوم پسرم و سند فوت ایشان را دارم، دادخواست مطروحه در شعبه چهارم دادگاه حقوقی ملایر ثبت و با تعیین وقت از طرفین دعوت به رسیدگی به عمل آمد، در جلسه دادرسی مورخ 28/11/91 که با حضور خواهان و نماینده اداره خوانده و سایر خواندگان تشکیل گردیده خواهان مطالب و خواسته مندرج در دادخواست را تکرار نموده و خوانندگان ردیف دوم الی هفتم به اتفاق اظهار داشتند كل اظهارات مادرمان خواهان دعوی را تأیید و تصدیق می‌کنیم و تقاضا داریم که سند سجلی و گواهی فوت مرحوم برادرمان خ. از حيث موارد فوق اصلاح و تکمیل گردد، نماینده قضایی اداره خوانده اظهار داشت چنانچه مراتب ادعایی خواهان مورد پذیرش دادگاه قرار گیرد این اداره تقاضای صدور رأی شایسته را دارد خاطرنشان می‌گردد که در بحث اصلاح مشخصات والدین رویه جاری سازمان ثبت احوال به این صورت می‌باشد که چنانچه ارتباط سجلی بین شخص و والدین برقرار باشد و فقط نام والدین دچار اشتباه گردیده باشد مراتب از طریق هیأت حل اختلاف نیز مستقر در اداره ثبت احوال قابل پیگیری می‌باشد. دادگاه پس از یک سلسله اقدامات و استعلام از اداره ثبت احوال و وصول پاسخ استعلامات سرانجام با اعلام ختم دادرسی به موجب دادنامه شماره 106-92 مورخ 10/2/92 و با استدلال مفصل منعکس در آن به لحاظ این که خوانده ردیف اول صراحتاً اعلام نکرده که موضوع اشتباه مطروحه از ناحيه خواهان ناشی از تحریر ضمن ثبت واقعه ولادت مرحوم خ.ت. نبوده و مأمور تنظیم کننده سند سجلی مرحوم یاد شده ضمن ثبت واقعه ولادت دچار اشتباه شده و رفع اشتباه مذکور در حیطه صلاحیت ذاتی هیأت حل اختلاف مزبور می‌باشد و اصلاح و تکمیل مشخصات خواهان در سند سجلی و سند فوت آن مرحوم باید توسط حوزه و بر مبنای نظر هیأت فوق‌الذکر صورت گیرد و محاکم دادگستری صلاحیت صدور حکم در این مورد را ندارند لذا مستند به بند 2 ماده 3 قانون ثبت احوال و مواد 26 و 28 قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم صلاحیت خود را به اعتبار صلاحیت اداره ثبت احوال شهرستان ملایر (هیأت حل اختلاف مستقر در آن اداره) صادر و متعاقب آن خواهان در تاریخ 19/2/92 با تقدیم لایحه‌ای دعوی و دادخواست خود را مسترد و تقاضای مختومه شدن پرونده را نموده است، سپس پرونده در اجرای ماده 28 قانون آیین دادرسی مدنی جهت حل اختلاف و تشخیص صلاحیت به دیوان عالی کشور ارسال و پس از وصول جهت حل اختلاف به این شعبه ارجاع گردیده است.

رأی دیوان در خصوص مرجع رسیدگی به دعوای اصلاح سند سجلی از حیث مشخصات والدین

با توجه به جامع اوراق پرونده نظر به این‌که خواهان به شرح دادخواست و توضیحات بعدی در جلسه دادرسی به ادعای این که مرحوم خ.ت. فرزندش بوده و در سند سجلی و نیز گواهی فوت ایشان نام وی به عنوان مادرش بجای س. به اشتباه پ. قید گردیده لذا تقاضای صدور حکم بر اثبات نسب خود نسبت به مرحوم یاد شده به عنوان مادر و فرزند و نیز اصلاح سند سجلی و گواهی فوت مرحوم مزبور را از حیث نام مادر از پ. به س. نموده است و نظر به این‌که اصلاح سند سجلی و گواهی فوت متوفی از حیث مشخصات مادر ولو این که اشتباه ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع (ولادت) محسوب گردد، قانوناً در صورتی ممکن و میسر خواهد بود که نسب خواهان به عنوان مادر نسبت به متوفی ثابت و مدلل بوده باشد که در پرونده امر این ادعای خواهان مفروغ عنه محسوب نمی‌گردد و دعوی نسب هم از امور ترافعی محسوب و دارای ماهیت قضایی بوده و رسیدگی به آن در صلاحیت ذاتی دادگستری می‌باشد و به علاوه حسب اظهار خواهان، مرحوم یاد شده در زمان فوتش هنوز مجرد و فاقد اولاد بوده است و از این رو والدین وی از طبقه اول ارث قانوناً وراث ایشان خواهند بود و خواندگان ردیف دوم الى هفتم که به عنوان برادران و خواهر متوفی تعرفه شده‌اند چون در طبقه دوم ارث قرار دارند و وراثت آنان نسبت به متوفی و ذی‌نفع بودن آنان در دعوی مطروحه امری قطعی و مسلم نبوده لذا به اتکای اظهارات آنان در جلسه اول دادرسی که صحت ادعای خواهان را مورد تایید قرار داده‌اند ادعای نسب خواهان امری ثابت شده و مفروغ عنه محسوب نبوده تا به لحاظ انتفاء و تحصيل حاصل بودن آن ادعای خواهان در پرونده حاضر صرفاً اشتباه ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع موضوع بند 2 ماده 3 قانون ثبت احوال محسوب و رفع این اشتباه در صلاحیت ذاتی هیأت حل اختلاف موضوع ماده مزبور بوده باشد. بنا به مراتب اشعاری رسیدگی به دعوی مطروحه که امری ترافعی و دارای ماهیت قضایی بوده و مستلزم رسیدگی قضایی می‌باشد در صلاحیت ذاتی مرجع قضایی بوده فلذا رأی شماره 106 - 92 مورخ 10/2/92 شعبه چهارم دادگاه حقوقی شهرستان ملایر که به موجب آن دعوی مطروحه را صرفاً اشتباهات ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع (ولادت) تلقی و رسیدگی به آن را در صلاحیت هیأت حل اختلاف مستقر در الف. تشخیص و به اعتبار آن از خود نفی صلاحیت نموده به لحاظ عدم انطباق آن با موازین قانونی قابلیت تأیید را ندارد، مستند به ماده 28 قانون آیین دادرسی مدنی ضمن نقض دادنامه مزبور و تأیید صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ملایر در رسیدگی به دعوی مطروحه پرونده امر جهت ادامه اقدامات قانونی و رسیدگی لازم به دادگاه مرقوم اعاده می‌گردد مقرر می‌دارد پرونده از موجودی کسر و به مرجع ذی‌ربط ارسال شود.

رئیس شعبه 8 دیوان عالی کشور - مستشار - عضو معاون