ادله اثبات زوجیت

چون دعوای اثبات زوجیت به طرفیت ورثه متوفی، دارای آثار مالی مانند مهریه و نفقه است، خواهان باید علاوه بر اقامه بینه، سوگند نيز ياد کند.

نکاح - اثبات زوجیت - ادله اثبات دعوا - شهادت شهود - سوگند

مستندات: مواد 278 و 279 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی

دادنامه: ..................... مورخ: 17/04/1392

خلاصه جریان پرونده:

این است که خانم ز.ت. فرزند ر. دادخواستی به خواسته‌ی اثبات رابطه زوجیت با مورث خواندگان به طرفیت خانم‌ها الف.، الف.، الف. و آقایان الف. و الف. همگی دو خانم ط.ه. تقديم دادگستری شیروان و اظهار داشته که مورث خواندگان او را با حضور چند نفر شاهد و دو میلیون ریال مهریه در تاریخ 3/3/73 به عقد دائم خویش درآورده و متعهد شده که در اسرع وقت به ثبت واقعه ازدواج اقدام کند ولی امتناع کرده تا فوت شده است لذا درخواست صدور حکم به اثبات واقعه ازدواج را دارد.

پرونده به شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی ارجاع و اولین جلسه دادرسی در تاریخ 8/3/91 با حضور خواهان واحد از خواندگان تشکیل شده خوانده اظهار داشته اظهارات شهود را قبول ندارد چون آن‌ها افراد عادی هستند و خواهان نیز تقاضای احضار عاقد و شهود را کرده است که مشارالیهم احضار و تحقیق شده آقایان الف الف 63 ساله اظهار داشته من ذیل عقدنامه را پس از عقد امضا کردم عقد آنان دائم بوده و صیغه را یک نفر عرب خواند که اکنون فوت شده است و آقای ی.ب. 53 ساله اظهار داشت خانم خواهان با خانم من همکارند و در بیمارستان کار می‌کنند و حدود ده سال قبل به منزل ما رفت و آمد داشتند من با مرحوم د.ب. صحبت کردم که اظهار داشت که خانم ز.ت. همسرش می‌باشد البته او همسر دیگری هم داشت و آقای ن.م. ب. 76 ساله می‌گوید که صاحب‌خانه خانم خواهان است و خانم ت. 4 یا 5 سال مستأجرش بوده و با آقای د. در منزل با هم بوده‌اند و آنها زن و شوهر بودندد. روی آمبولانس کار می‌کرد و مریض‌ها را به مشهد می‌برد و حتی دختر مرا نیز که سرطان داشت به مشهد برد.

آقای ر.ق. فرزند ب. 47 ساله اظهار داشتند: در زمانی که در بیمارستان شاغل بودم خانم ت. نیز در بیمارستان شاغل بود د. هم راننده آمبولانس بود د. با ت. ازدواج کرده بود من آنها را کاملاً میشناسم و از موضوع نیز اطلاع دقیق دارم آن‌ها ازدواج دائم کرده بودند آقای الف.د. نیز پس از استماع اظهارات گواه اظهار داشته که اظهارات شاهد را قبول ندارد دادگاه قرار ارجاع امر به کارشناس صادر و خواسته است که کارشناس خط و امضای عقدنامه دائم مورخ 3/3/73 به نمونه خط و امضای مسلم الصدور مرحوم م.ر.د. تطبيق و نظریه‌اش را اعلام نماید که آقای به کارشناس رشته خط و امضا و اثرانگشت نتیجه آن را مثبت اعلام کرده است و به این نظریه خواندگان اعتراض و درخواست ارجاع امر به هیأت کارشناسی کرده‌اند دادگاه نیز با تلقی به قبول آن قرار ارجاع به هیأت کارشناسی صادر و آقایان ن.، د. و ز. انتخاب شده‌اند و از خواهان خواسته‌اند که اصل صیغه نامه را ارائه نماید که مشارالیها اعلام کرده ورقه دارد تاریخ 7/5/91 تحویل دفتر شعبه کرده که به تشخیص هویت ارسال شده و مسترد نگردیده است دفتر شعبه نیز در تاریخ 9/7/91 اعلام کرده که اصل صیغه نامه را اشتباها به آقای الف.د. احد از خواندگان تحویل داده دادگاه ختم رسیدگی اعلام و به استناد شهادت شهود و نظریه کارشناسی حکم به اثبات زوجیت دائم بین خواهان و مرحوم م.ر.د. با مهریه دویست هزار تومان صادر کرده است از این دادنامه تجدیدنظرخواهی شده و مطالب مذکوره در لایحه معترضان چنین است: خواهان بدوی مدعی است در سال 73 با پدر ما ازدواج کرده و در سال 78 نیز پدرمان فوت شده و اکنون 12 سال گذشته چرا اکنون دعوی مطرح کرده؟ و اعتراض ما به نظر کارشناس موردتوجه قرار نگرفت و ادعای مدیر دفتر دادگاه به تحویل سند نکاحيه دست نویس به احد از خواندگان کذب است متن سند نکاحيه نیز حاکی از وعده ازدواج است نه انجام عقد ازدواج «این مطلب حاکی است که سند در دسترس تجدیدنظرخواهان بوده و اینکه شهادت شهوده بایستی از عداد و دلایل خارج می‌شد ضمن اینکه ر.ق. فقط به امضای سند عادی اذعان کرده و اضافه کرده که شاهد عقد نبوده است دادگاه تجدیدنظر نیز با استناد به نظریه کارشناس و شهادت شهود دادنامه بدوی را تأیید کرده است این دادنامه در تاریخ 2/10/91 ابلاغ و فرجام‌خواهان در مهلت قانونی دادخواست فرجامی تقدیم کرده‌اند لايحه فرجام‌خواهان تصویری از لایحه در مرحله فرجام‌خواهی است که عنوان آن از دادگاه تجدیدنظر به دیوان عالی کشور تغییر یافته است فرجام‌خوانده نیز در تبادل لوایح به عدم تحویل سند عادی نکاحيه برای ارائه به هیأت کارشناسی اشاره کرده و مطلب دیگری ندارد لوایح حين‌الشور قرائت می‌شود.

رأی دیوان در خصوص ادله اثبات زوجیت

نظر به اینکه دعوی بر میت بوده و واجد آثار مالی از قبیل مهریه وارث است و ضروری بوده که به مادتين 278 و 279 قانون آیین دادرسی توجه و عمل شود لذا فرجام‌خواهی موجه و وارد تشخیص و با نقض دادنامه فرجام‌خواسته مستنداً به بند پنج ماده 371 و بند الف ماده 401 قانون آیین دادرسی مدنی پرونده به شعبه منشأ دادنامه منقوضه اعاده می‌شود.

مستشاران شعبه 1 دیوان عالی کشور