اعسار چیست و چه شرایطی دارد؟

همانطور که میدانید شروع پروسه ی دادرسی و بررسی تقاضای شما هزینه ای دارد که این هزینه در پرونده های حقوقی از آنجا که درصدی از ارزش مورد تقاضا را شامل میشود بسیار بالاتر است_ در رابطه با هزینه های دادرسی بعدها ب صورت جداگانه خواهیم پرداخت_.گاه شخصی برای وصول چند برگه چک مطالبه ی دادرسی میکند و هزینه دادرسی که پیش از دادرسی پرداخت میشود در دادگاه بدوی نزدیک به یک میلیون تومان میباشد اما درحال حاضر توان پرداخت این مبلغ را ندارد. اما این به معنای اسقاط حق شخص از مطالبه طلب خود نیست.در اصل 34 قانون اساسی نیز تصریح شده است که : دادخواهی حق مسلم هر فرد است و هر کس می‌تواند به منظور دادخواهی به دادگاه‏های صالح  و حق دادخواهی رجوع نماید. همه افراد ملت حق دارند این گونه دادگاه‏ها را در دسترس داشته باشند
و هیچ‌کس را نمی‌توان از دادگاهی که به موجب قانون حق مراجعه به آن را دارد منع کرد

در راستای اجرای این اصل اقدامات فراوانی شده است و یکی از این اقدامات پیش بینی شرایط اعسار برای متقاضی حقی است که توانایی پرداخت هزینه دادرسی را ندارد.پس با درخواست اعسار خود را _موقتا_ از پرداخت هزینه دادرسی معاف میکند.

ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی: معسر از هزینه دادرسی کسی است که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود به طور موقت قادر به تادیه آن نیست

این تقاضا را به دو صورت میتوان اراه داد اول آنکه حین تقدیم دادخواست و مطالبه حق, صدور حکم اعسار را در قالب درخواست از دادگاه تقاضا نماییم یا آنکه دادخواستی جداگانه برای آن صادر کنیم در هر صورت یکی از این دو پیش از تمام مراحل باید انجام شود چون هر مرحله اعم از رسیدگی بدوی یا تجدید نظر یا فرجام خواهی هزینه دادرسی جداگانه دارد.البته بنا بر شرایطی این مورد هم میتواند الزامی نباشد و شخص در تمام مراحل از معافیتش استفاده کند.یا آنکه اگر دعاوی متعددی علیه یک شخص به صورت اقامه کند

ماده 509 : درمورد دعاوی متعددی که مدعی اعسار بر یک نفر همزمان اقامه می نماید حکم اعساری که نسبت به یکی از دعاوی صادر شود نسبت به بقیه دعاوی نیز موثر خواهد بود

ماده 505 قانون آیین دادرسی مدنی: ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ضمن درخواست نخستین یا تجدیدنظر یا فرجام مطرح خواهد شد. طرح این ادعا به موجب دادخواست جداگانه نیز ممکن است. اظهار نظر در مورد اعسار از هزینه تجدید نظرخواهی و یا فرجام خواهی با دادگاهی می باشد که رای مورد درخواست تجدید نظر و یا فرجام را صادر نموده است.
تبصره (الحاقی ۱۳۹۴/۱۲/۱۸) - افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و مددجویان مستمری بگیر سازمان بهزیستی کشور با ارائه کارت مددجویان و تاییدیه رسمی مراجع مزبور از پرداخت هزینه دادرسی معاف می‌باشند.

اعسار و عدم تمکن شخص متقاضی میبایست به همان طریقه اثبات دعوی ثابت شود و متعارف ترین طریقه اثبات اعسار ششهادت است دو نفر میبایست در مواردی داخل صحن دادگاه حاضر شوند و با اعلام آگاهی از اوضاع مالی متقاضی به عدم توانایی وی در پرداخت هزینه دادرسی شهادت دهند و البته از آن ها سوالاتی خواهد شد _در پرونده ای قاضی از یکی از شهود پرسید هزینه دادرسی چقدر است؟ شاهد اعلام عدم اطلاع کرد و قاضی در جواب گفت چطور به عدم توانایی شخص در پرداخت مبلغی که نمیدانی شهادت میدهی؟_ البته این مثال یک پرونده بود و عموما زیاد قضات در این حوزه سخت گیری نمیکنند چرا که در اخر این هزینه توسط یکی از طرفین  پرداخت خواهد شد.اما این شهادت باید به صورت کتبی نیز تقدیم شود.

ماده 506: در صورتی که دلیل اعسار شهادت شهود باشد، باید شهادت کتبی حداقل دونفر از اشخاصی که از وضعیت مالی و زندگانی او مطلع می باشند به دادخواست ضمیمه شود. در شهادتنامه، مشخصات و شغل و وسیله امرار معاش مدعی اعسار و عدم تمکن مالی او برای تادیه هزینه دادرسی با تعیین مبلغ آن باید تصریح شده و شهود منشا اطلاعات و مشخصات کامل و اقامتگاه خود را به طور روشن ذکر نمایند.

گفتیم این معافیت از پرداخت تمام یا جزئی از هزینه دادرسی به صورت موقت است و در آخر از یکی از طرفین گرفته مییشود اصل بر آنست که مبلغ از خود متقاضی و شروع کننده دعوی اخذ شود چرا که اگر حکم به نفع این شخص صادر شود وی از اعسار خارج میگردد.

ماده 511: هرگاه مدعی اعسار در دعوای اصلی محکوم له واقع شود و از اعسار خارج گردد، هزینه دادرسی از او دریافت خواهد شد

اما میتواند حین تقدیم دادخواست در آخر درقالب درخواست , پرداخت تمام هزینه های دادرسی و حق الوکاله را از طرف دیگر دعوی مطالبه کند و دادگاه نیز در صورت محوم شدن آن به گرداخت این هزینه ها نیز علیه محکوم طبق درخواست معسر حکم میکند.

در صورت فوت معسر هزینه دادرسی از ورثه وی مطالبه میشود مگر آنکه آن ها نیز اعسار خود را ثابت نمایند و نکته ی آخر آنست که تقاضای صدور حکم اعسار از تجار پذیرفته نیست مگر آنکه ورشکسته باشند.

ماده 512: از تاجر، دادخواست اعسار پذیرفته نمی شود. تاجری که مدعی اعسار نسبت به هزینه دادرسی می باشد باید برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد. کسبه جزء مشمول این ماده نخواهند بود.

نگارنده : هدیه عرفانیان سمیعی کد مشاور حقوقی 7659

درخواست مشاوره حقوقی با وکیل (خط ویژه شش رقمی)۰۲۱-۴۷۶۲۵۹چارت های اقتصادیِ هزینه ی مشاوره حقوقی با وکیل تلفنی با برترین وکلای دادگستریمدت زمان مشاوره حقوقیاجرت (تومان) ۵ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل با وکیل   ۱۰.۰۰۰هزار تومان۱۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل با وکیل۲۰.۰۰۰ هزار تومان۲۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل با وکیل۴۰.۰۰۰ هزار تومان۳۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل با وکیل۶۰.۰۰۰ هزار تومان۱ ساعت مشاوره حقوقی با وکیل با وکیل۱۰۰.۰۰۰ هزار تومانساخت درگاه پرداخت آنلاین در دست اقدام است (از صبوری شما سپاسگذاریم)برای مشاوره با وکیل یکی از مبالغ فوق را به شماره کارت ۶۰۳۷۹۹۷۳۸۲۲۸۴۵۳۸ به نام هادی توکلی واریز کنید و سپس اطلاعات واریز را به شماره ۰۹۲۱۲۲۴۲۶۷۰ پیامک یا واتساپ نمایید تا وکیل در کمتر از ۵ دقیقه به خط شما تماس حاصل می کند. مشاوره حقوقی با وکیل آنلاین و رایگان کلیک کنید