مصادیق عسر و حرج زوجه

عدم پرداخت مهریه از مصادیقی عسر و حرج نبوده و در تجویز طلاق بی‌ارتباط است. عدم پرداخت نفقه زمانی در اثبات عسر و حرج قابل استناد است که زوج از دادن نفقه استنکاف نموده و الزام وی به تأدیه آن ممکن نباشد.

طلاق - عسر و حرج - نفقه - مهریه

دادنامه: ...................... مورخ: 18/02/1392

خلاصه جریان پرونده:

خانم س.س. دادخواستی به طرفیت آقای س.الف. به خواسته صدور حکم طلاق به لحاظ وقوع در عسر و حرج کامل تقدیم دادگستری گلپایگان نموده و در دادخواست و نیز جلسات دادگاه توضیح داده است که طبق سند رسمی نکاحيه که رونوشت آن پیوست است در 16/8616 با خوانده ازدواج کردم و همسرم پس از گذشت سه ماه از ازدواج و زندگی مشترک، مرا از منزل بیرون نموده است، دعوی فسخ نکاح به علت تدلیس در امر ازدواج علیه بنده مطرح که ادعایش رد شده و بعد هم مطابق احکام صادره به پرداخت مهریه‌ام به طور اقساط و نیز پرداخت نفقه محکوم گردیده ولی ریالی بابت نفقه و مهریه که تقسیط شده، پرداخت نکرده است؛ لذا ادامه زندگی با وی مرا در عسر و حرج قرار داده و تقاضای صدور حکم طلاق دارم، شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی گلپایگان عهده دار رسیدگی به پرونده می‌شود، آقای م.الف. وکیل دادگستری به عنوان وکیل زوج (خوانده) معرفی و طی لایحه‌ای اعلام می‌دارد موكل بنده شدیداً به همسرش علاقه دارد و حاضر به طلاق او نیست، متأسفانه خواهان به دلایل واهی زندگی را ترک و حاضر به تمکین از همسرش نمی‌باشد و حق حبس خود را بهانه‌ای برای عدم تمکین خود قرار داده است. در خصوص محکومیت موكل به پرداخت نفقه اولاً حکم غیابی است و موكل واخواهی نموده و حکم قطعی نشده است و ثانیاً چنانچه خواهان طبق حکم مستحق دریافت نفقه باشد، بدون شک نفقه ایشان پرداخت خواهد شد و همچنین موکل در حد توان مالی مهریه پرداخت خواهد نمود و عدم پرداخت مهریه از موجبات عسر و حرج نبوده ... و رد دعوی را تقاضا دارد. دادگاه پس از استماع اظهارات خواهان و ملاحظه مدافعات وکیل خوانده موضوع را به داوری ارجاع و پس از اعلام نظر داوران پاره‌ای اقدامات دیگر از جمله استعلام از اجرای احکام در خصوص اجرای حکم پرداخت نفقه و مطالبه پرونده‌های راجع به محکومیت زوج به نفقه و مهریه و بررسی محتویات پرونده‌های مذکور، سرانجام ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه شماره 00807-5/10/89 عنایتاً به دادنامه‌های صادره راجع به محکومیت زوج به پرداخت نفقه و مهریه و عدم اقدام نامبرده به پرداخت نفقه و مهریه‌ای با حکم دادگاه محکوم گردیده است ...، تداوم زندگی مشترک زوجین باعث عسر و حرج شدید زوجه، عنوان و به خواهان (زوجة) اجازه می‌دهد تا با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق نسبت به اجرای صیغه طلاق از نوع خلع (بائن غیرمدخوله) اقدام نماید، زوج نسبت به این حکم تجدیدنظرخواهی می‌کند و وکیل وی در لایحه اعتراضیه اعلام می‌دارد موکل بنده در حال حاضر به پرداخت نفقه محکوم نشده است حکم صادره راجع به محکومیت وی در این باره غیابی بوده و پس از صدور اجرائیه و اطلاع موکل وی، واخواهی نموده و اکنون در حال رسیدگی است؛ لذا استناد دادگاه بدوی به حکم صادره و پرونده اجرایی دادنامه‌ای که هنوز قطعیت نیافته است، فاقد وجاهت قانونی و شرعی می‌باشد و از طرفی دعوی فسخ نکاح و رد آن و نیز محکومیت به پرداخت مهریه از موجبات عسر و حرج نیست ... نقض رأی بدوی تقاضا می‌کند، رسیدگی در مرحله تجدیدنظر به شعبه ششم دادگاه تجدیدنظر اصفهان محول می‌گردد و این دادگاه به موجب دادنامه شماره 000966-19/7/90 با حذف عبارت «به خواهان اجازه داده و الحاق عبارت (حکم به طلاق صادر و اعلام) رأى تجدیدنظرخواسته را اصلاح و آن را تأیید می‌کند، آقای س.الف. با وکالت آقای م.الف. از این رأی نیز فرجام‌خواهی می‌کند و در لایحه فرجامی مطالب قبلی را تکرار می‌نماید، پرونده پس از انجام مقررات راجع به تبادل لوایح به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع می‌گردد که به هنگام شور مشروح لايحه اعتراضیه وکیل فرجام‌خواه و لایحه جوابیه فرجام‌خوانده قرائت خواهد شد.

رأی دیوان در خصوص مصادیق عسر و حرج زوجه

دادنامه فرجام‌خواسته ما دارای ایراد و خدشه می‌باشد؛ زیرا دلایلی که زوجه برای تجویز طلاقش عنوان نموده است عدم پرداخت نفقه و مهریه از ناحیه زوج با وجود محکومیت او به پرداخت آنها است و دادگاه هم با احراز مراتب آن را عامل عسر و حرج زوجه عنوان و درخواست طلاق را موجه و حکم به طلاق صادر نموده است حال آنکه عدم پرداخت مهریه در تجویز طلاق بی‌ارتباط بوده و عدم پرداخت نفقه هم زمانی قابل استناد که زوج از دادن نفقه استنکاف و الزام وی به تأدیه آن ممکن نباشد و در مانحن‌فیه با توجه به مفاد دادنامه صادره و مدافعات وکیل زوج اوراق پرونده حکایت روشنی ندارد که در تاريخ تقدیم دادخواست و یا حتی تاریخ صدور حکم طلاق از ناحیه دادگاه بدوی زوج محکومیت قطعی یافته باشد بلکه حکم به محکومیت وی در این باره غیابی و با واخواهی در جریان رسیدگی بوده است، مضافاً دادگاه نوع طلاق را خلعی اعلام و مشخص نکرده است که آنچه زوجه در قبال طلاق بذل کرده چه چیز می‌باشد و آیا زوج به مابذل راضی بوده یا خیر و در صورت راضی نبودن قبول بذل به چه طریقی انجام پذیرد را نیز مشخص نکرده است، بنا به مراتب در وضعیت حاضر رأى فرجام‌خواسته قابلیت تأیید را نداشته و نقض می‌گردد و رسیدگی مجدد به همان شعبه صادرکننده رأي منقوض محول می‌شود.

رئیس شعبه 23 دیوان عالی کشور - عضو معاون

اعتیاد زوج آنگاه موجب عسر و حرج زوجه است که بر اساس زندگی خلل وارد آورده و الزام زوج به ترک آن ممکن نگردد. یک فقره محکومیت زوج به ایراد ضرب و جرح زوجه، بدون احراز سوءرفتار مستمر وی از مصادیق عسر و حرج نمی‌باشد.

طلاق - عسر و حرج - اعتیاد به مواد مخدر - ضرب و جرح - سوء رفتار زوج

مستندات: مواد 1129 و 1130 قانون مدنی

دادنامه: .......................... مورخ: 24/02/1392

خلاصه جریان پرونده:

خانم م.م. با وکالت آقای م.ک. دادخواستی به طرفیت آقای د.د. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به لحاظ عسر و حرج زوجه و تحقق شرایط ضمن عقد تقدیم دادگاه عمومی خرامه نموده و وکیل خواهان توضیح داده است که به حکایت سند رسمی ازدواج پیوستی رابطه زوجیت دائم موكله با خوانده محرز است و ماحصل ازدواج آنها فرزند دختر 4 ساله می‌باشد متأسفانه زوج اعتیاد به مواد مخدر (هروئین) دارد، علی‌رغم تعهد به ترک اعتیاد و مراجعات مکرر به مراکز ترک اعتیاد ترک ننموده است، اعتیاد زوج اساس زندگی مشترک را متزلزل نموده تا حدی که از یک سو موجب سوءرفتار و سوء معاشرت زوج و ترک کامل معاشرت اقوام گردیده است و از سوی دیگر موجب ناتوانی مشارالیه در تأمین مایحتاج زندگی همسر و فرزند گردید و تمام هزینه‌ها از سوی خانواده زوجه پرداخت می‌شود. تلاش موكله در مطالبه مهریه به عنوان پشتوانه زندگی بی‌نتیجه مانده و زوج تحمل حبس را بر پرداخت مهریه ترجیح داده است. با سپری شدن مدت طولانی از حبس و فقدان تلاش در جهت آزادی به وضوح دلالتی بر بی‌توجهی وی نسبت به زندگی و سرنوشت همسر و فرزند دارد. به جهات مذکور موكله در عسر و حرج شديد بسر می‌برد به استناد بندهای 1 و 2 و 7 سند ازدواج صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق مورد استدعا است. شعبه اول دادگاه عمومی کربال خرامه عهده‌دار رسیدگی به پرونده می‌شود و پس از یک سلسله اقدامات قضایی از جمله ارجاع امر به داوری و اخذ نظر داوران و معرفی نمودن زوج به پزشکی قانونی جهت تست مواد مخدر و نیز معرفی زوجه جهت تست حاملگی و منفی اعلام شدن هر دو آزمایش نهایتاً به شرح دادنامه شماره 00314-16/7/90 توجه به مفاد دادنامه شماره 8900127 شعبه 101 جزایی خرامه مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت دیه جهت ایراد صدمه بدنی عمدی به خواهان و رونوشت تعهد خوانده در شعبه 101 جزایی مبنی بر عدم مصرف مواد و پرداخت نفقه خواهان و فرزند مشترک و لحاظ زندانی بودن خوانده به مدت 18 ماه جهت عدم پرداخت مهریه و بذل مهریه و حقوق قانونی از جمله نفقه توسط زوجه ... در مجموع درخواست خواهان موجه و ثابت تشخیص و با احراز عسر و حرج مشارالیها به استناد مواد 1129 و 1130 قانون مدنی حکم به الزام خوانده به طلاق خواهان از نوع بائن صادر می‌کند و حضانت طفل 4 ساله بنام الف. را با توجه به قبول هزینه طفل توسط زوجه به او واگذار و برای خوانده حق ملاقات منظور می‌نماید. زوج با وکالت آقای م.ز. و زوجه با وکالت آقای م.ک. از حکم صادره تجدیدنظرخواهی می‌کنند. اعتراض زوج نسبت به اصل طلاق و اعتراض زوجه نسبت به بذل مهریه می‌باشد و در این باره اعلام می‌دارد بذل كل مهریه در قبال حضانت فرزند مشترک تا سن بلوغ و مشروط به آن بوده است که محقق نگردیده است و در قبال طلاق حاضر است صرفاً ده عدد سکه بهار آزادی از مهریه را بذل کند. رسیدگی در مرحله تجدیدنظر به شعبه 20 دادگاه تجدیدنظر استان فارس محول می‌گردد و این دادگاه به موجب دادنامه شماره 01061-23/11/90 و با استدلال مشابه استدلال دادگاه بدوی تجدیدنظرخواهی زوج را مردود ولی اعتراض زوجه را با این استدلال که وی در صورت جلسه 29/10/89 اعلام کرده فرزند مشترک تا حال پیش خودم بوده و از این به بعد نیز تقبل می‌نمایم و تحویل خودم باشد، پذیرفته و با اصلاً دادنامه به اینکه حضانت فرزند مشترک تا سن بلوغ با مادر باشد و با قيد بذل مهریه و نفقه و حقوق مالی از سوی زوجه دادنامه تجدیدنظرخواسته را تأیید می‌کند. وکیل زوج از رأی دادگاه تجدیدنظر فرجام‌خواهی به عمل می‌آورد و دادخواست فرجامی را به جای تقدیم دادگاه تجدیدنظر به دادگاه بدوی تسلیم و تبادل لوایح انجام به دادگاه تجدیدنظر ارسال و از طریق دادگاه مذکور نیز به دیوان عالی کشور ارسال می‌گردد و رسیدگی پس از ثبت در دبیرخانه دیوان به این شعبه ارجاع می‌شود که به هنگام شور مشروح لايحه اعتراضیه فرجام‌خواه و لایحه جوابیه فرجام‌خوانده قرائت خواهد شد.

رأی دیوان در خصوص مصادیق عسر و حرج زوجه

دادنامه فرجام‌خواسته ما واجد خدشه و ایراد است زیرا عمده استدلال دادگاه جهت احراز عسر و حرج زوجه و توجیه صدور حکم طلاق اعتیاد زوج به مواد مخدر و ایراد ضرب و جرح وی نسبت به زوجه می‌باشد حال آنکه اعتیاد موجب عسر و حرج به گونه‌ای که توصیف گردیده که بر اساس زندگی خلل وارد آورده و الزام زوج به ترک آن ممکن نگردد که در مانحن‌فیه به فرض اینکه اصل اعتیاد محرز باشد، با توجه به ادعای زوج به ترک اعتیاد و گواهی پزشکی قانونی بر عدم اعتیاد، بررسی لازم درباره اعتیاد مضر انجام نشده است و راجع به ایراد ضرب و جرح هم علاوه بر اینکه یک فقره محکومیت بدون احراز سوءرفتار مستمر زوج از مصادیق عسر و حرج نمی‌باشد. دادنامه استنادی درباره محکومیت زوج مربوط به فرد دیگری بنام ه.د. است که در این خصوص نیز توجه کافی نشده و بررسی لازم به عمل نیامده است، مضافاً علت قانونی واگذاری حضانت فرزند مشترک تا سن بلوغ به مادر نیز به وضوح مشخص نمی‌باشد و صرف موافقت زوجه با حضانت بدون اخذ موافقت زوج و بدون ارائه دلیل بر عدم صلاحیت مشارالیه کافی برای توجیه حضانت مادر بعد از سن 7 سالگی طفل نمی‌باشد بنابراین به جهات اشعاری در وضعیت حاضر رأي صادره قابلیت تأیید را ندارد و نقض می‌گردد و رسیدگی مجدد به همان شعبه صادرکننده رأي منقوض محول تا با بررسی همه جانبه رأی مقتضی صادر فرمایند.

رئیس شعبه 23 دیوان عالی کشور - عضو معاون

محکومیت زوج به اتهام رابطه نامشروع و نگهداری تریاک مثبت عسر و حرج زوجه نمی‌باشد. اعتیاد زوج آنگاه موجب عسر و حرج زوجه است که بر اساس زندگی خلل وارد آورده و الزام زوج به ترک آن ممکن نگردد.

طلاق - عسر و حرج - روابط نامشروع - اعتیاد به مواد مخدر

مستندات: ماده 1130 قانون مدنی

دادنامه: .......................... مورخ: 25/02/1392

خلاصه جریان پرونده:

فرجام‌خوانده خانم ن.پ.، در تاریخ 18/1/1389 دادخواستی به طرفیت آقای الف.پ. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت طلاق به علت سوءرفتار و کردار و گفتار و داشتن سوابق کیفری متعدد تقدیم دادگاه‌های عمومی قائم شهر نموده و اعلام داشته حسب رونوشت سند نکاحیه پیوست خوانده همسر شرعی و قانونی من است و با عنایت به مراتب عنوانی تقاضای صدور رأی مبنی بر طلاق نموده و رسیدگی به شعبه چهارم دادگاه‌های عمومی و انقلاب قائم شهر ارجاع گردیده است. خواهان طی لایحه‌ای ضمن اعلام مراتب سوءرفتار زوج به چند مورد سابقه محکومیت خوانده اشاره و با عنایت به اینکه بی‌بندوباری خوانده از یک طرف و ضرب و شتم و کتک زوجه از طرف دیگر و مغایرت اعمال وی با حیثیت خانوادگی و شئون وی مغایرت دارد و عرصه زندگی را تنگ نموده اعلام داشته ادامه این زندگی برایم مشقت بار و با عسر و حرج شدید همراه است و لذا تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نموده (ص 8) زوج هم با تقدیم لایحه‌ای اعلام می‌دارد از نظر قانون شرع اسلام طلاق گناه می‌باشد و حاضر به طلاق نیستم (ص 9) جلسه دادگاه در وقت مقرر به تاریخ 29/2/89 تشکیل و زوجه اعلام می‌دارد خواسته به شرح دادخواست تقدیمی باشد چون 24 سال زندگی کردم نه خانه دارم و نه شوهرم شوهر خوبی است، نمی‌تواند خرج و نفقه پرداخت کند، بیمه ندارد آینده‌ام اصلاً تأمین نیست و حال نیز که به منزل برادرم رفته‌ام ورود به عنف به منزل برادرم داشته و ایجاد مزاحمت کرده و خودش را چاقو زده و چند پرونده داشته لذا از دادگاه تقاضای طلاق کرده است. خوانده در جواب خواهان توضیح داده نه کتکی بوده نه چیز دیگر چون بیست روز قبل از عید چیزی به من نمی‌گفت (ظاهراً از باب قهر حرف نمی‌زده) گفته بلند شوید و هر سه نفر بروید بیرون و این خانم از خانه رفته است مشکل خانه را درست کرده‌ام ولی از خانه رفته من اشتباه کرده‌ام و حبس نیز کشیده‌ام در ایام عید التماس کردم ایشان نیامد با پسرم و عروسم دارم زندگی می‌کنم و این خانم نمی‌آید و نمی‌دانم برای چه تقاضای طلاق داده است من خانمم را دوست دارم حاضر به طلاق نیستم و نفقه ایشان را پرداخت می‌کنم من چهار نفر فرستادم که ایشان برگردد ولی ایشان حاضر نشد (ص 10-11) دادگاه با اعلام ختم رسیدگی طی دادنامه شماره 400441 مورخ 30/2/1389 با توجه به محتویات پرونده و اظهارات طرفین و دفاعیات موجه خوانده و اینکه اظهارات خوانده دلیل بر عسر و حرج زوجه تلقی نمی‌شود که سبب طلاق و گواهی عدم امکان سازش گردد؛ فلذا دادگاه اظهارات خواهان را وارد ندانسته و به استناد ماده 1257 ق مدنی حکم به بطلان دادخواست خواهان صادر و اعلام می‌نماید (ص 14) آقای ق.ل. به وکالت از خانم ن.پ. (زوجه) از دادنامه فوق تجدیدنظرخواهی نموده (ص 2829) رسیدگی به شعبه یازدهم دادگاه تجدیدنظر استان مازندران ارجاع در تاریخ 24/7/90 جلسه رسمی دادگاه تجدیدنظر با حضور خواهان و وکیل وی و خوانده تشکیل وکیل تجدیدنظرخواه به وکالت از وی اظهار داشته عمده دفاعیات بنده همان اظهاراتی است که در دادگاه بدوی و در مرحله تجدیدنظرخواهی تقدیم دادگاه نمودم به علاوه اظهاراتی که شخص موكله در محضر دادگاه محترم عرض می‌نماید لذا تقاضای رسیدگی و صدور حکم را مستدعی شده است خانم ن.پ. اظهار می‌دارد 25 سال با تجدیدنظرخوانده زندگی کردم در این مدت همیشه مرا کتک می‌زد به خاطر بچه‌ها تحمل می‌کردم هزینه زندگیم را پرداخت نمی‌کرد با سیلی صورتم را سرخ نگه می‌داشتم و همیشه در شکنجه و عذاب بودم با زنهای دیگر همیشه در ارتباط بود و چندین بار به زندان رفته به خاطر حمل و نگهداری مواد مخدر یک بار هم قبلاً تجدیدفراش کرده بود و آن را صیغه کرده بود بعد از سه ماه او را طلاق داد و الان مدت هیجده ماه است جدا از یکدیگر زندگی می‌کنیم نامبرده شغل و درآمدی ندارد حتی یارانه‌ای که دولت برای ما پرداخت می‌کند آن را برای خودش برمی دارد ... در منزل مادرم در کلاچای گیلان زندگی می‌کنم درخواست طلاق دارم. بچه‌ها 25 ساله و 18 ساله‌اند نیاز به حضانت ندارند. زوجه پیشنهاد اصلاح را رد نموده و اعلام می‌دارد به هیچ وجه حاضر به سازش و ادامه زندگی با او نیستم زوج هم اظهار می‌دارد تحت هیچ شرایطی حاضر به طلاق نیستم در خصوص اتهاماتی که اعلام نمود بی‌گناه شناخته شدم و در ارتباط 50 گرم تریاک به زندان رفتم و تا زمانی که زوجه در منزل من بود تمامی مخارج وی را تأمین و پرداخت می‌کردم و علت درخواست طلاق، نداشتن مسکن و مستأجر بودن من می‌باشد بنده زمین و خانه و خانه سرا در کیاکلا داشتم اما ایشان نگذاشت من در کیاکلا ساختمان بسازم در شهر مستأجر هستیم ازدواج موقت من در سال 65 یا 66 بود آنهم یک دسیسه بود و دو ماه بیشتر دوام نداشت (ص 53-54) دادگاه قرار ارجاع امر به داوری صادر و آقای ع.الف. به عنوان داور زوج اعلام می‌دارد: تلاش من در جهت سازش زوجین به نتیجه نرسیده و زوج حاضر به طلاق همسرش نمی‌باشد (ص 71) داور زوجه نیز نظر خود را مبنی بر عدم امکان صلح و سازش زوجه با همسر خود اعلام می‌دارد (ص 74) خانم ن.پ. طی لایحه‌ای در تاریخ 7/12/90 تقاضای طلاق خود را تکرار و اعلام می‌دارد حاضرم مبلغ یک صد هزار تومان از مهریه خود را به زوج ببخشم (ص 81) دادگاه پرونده جزایی زوج را ملاحظه و خلاصه نویسی نموده است (ص 82) که مفاد حکایت از محکومیت آقای الف.ف. به تحمل 99 ضربه شلاق تعزیری در خصوص برقراری ارتباط نامشروع دارد (ص 83-84) در پرونده دیگر هم به اتهام سرقت و ایجاد مزاحمت تحت پیگرد قرار گرفته و به تحمل 6 ماه حبس محکوم که در دادگاه تجدیدنظر بر پرداخت سه میلیون ریال جزای نقدی تبدیل گردیده و در خصوص اتهام خرید و فروش مواد مخدر (تریاک) و نگهداری 280 گرم تریاک در تاریخ 31/3/82 دستگیر و به پرداخت چهار میلیون ریال جزای نقدی و تحمل بیست ضربه شلاق محکوم گردیده است (ص 90) دادگاه تجدیدنظر با اعلام ختم رسیدگی به موجب دادنامه شماره 4:0381 مورخ 8/4/1391 تجدیدنظرخواهی آقای ق.ل. به وکالت از خانم ن.پ. را وارد و موجه تشخیص داده زیرا زوجه علت درخواست طلاق را سوءرفتار و اعتیاد زوج به مواد مخدر اعلام داشته که خلاصه پرونده‌های استنادی در این پرونده منعکس شده و بر اساس آن الف.ف. به اتهام رابطه نامشروع و ورود به عنف و خرید و فروش و نگهداری مواد مخدر از نوع تریاک محکومیت کیفری داشته و همگی مبین صحت ادعای زوجه می‌باشد در سال 65 با 66 ازدواج موقت نموده است. مساعی داوران در رفع اختلاف و اصلاح ذات‌البين مؤثر واقع نشده با عنایت به مراتب دادگاه به استناد ماده 358 ق.آ.د.م رأی بدوی را نقض و به استناد ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق و ماده 1130 قانون مدنی گواهی عدم امکان سازش را صادر و به تجدیدنظرخواه (خانم ن.پ.) اجازه می‌دهد پس از قطعی شدن رأی و ابلاغ آن ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ به دفترخانه طلاق مراجعه و با ارائه این گواهی و اجازه نامه خود را مطلقه سازد و نوع طلاق با توجه به اینکه زوجه مبلغ یکصد هزار تومان از مهریه خود را به زوج بذل نموده خلع می‌باشد ضمناً خواهان اعلام داشته حقوق مالی خود را جداگانه مطالبه می‌کند در این پرونده فقط درخواست طلاق دارد و فرزندان مشترک به سن قانونی رسیده‌اند و نیاز به حضانت ندارند لذا نیاز به اظهارنظر راجع به آن موارد در این پرونده نیست پس از ابلاغ دادنامه آقای ف. اقدام به فرجام‌خواهی نموده و مطالب خود طی لایحه‌ای که در سه برگ تنظیم شده تقدیم که به هنگام شور قرائت خواهد شد. پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و رسیدگی به این شعبه ارجاع گردیده است.

رأی دیوان در خصوص مصادیق عسر و حرج زوجه

دادنامه فرجام‌خواسته مآلاً دارای خدشه و ایراد است زیرا خواهان در دادخواست و در جلسات دادرسی علت درخواست طلاق را سوءرفتار زوج و اعتیاد وی به مواد مخدر و ... اعلام کرده است و دادگاه تجدیدنظر هم ادعای زوجه را پذیرفته و به استناد ماده 1130 قانون مدنی گواهی عدم امکان سازش (طلاق) صادر نموده است حال آنکه حسب محتویات پرونده مدرک قابل توجهی بر سوءرفتار زوج به حدی که بناحق زوجه را در تنگنای قرار داده باشد و زندگی را برای وی غیرقابل تحمل کرده باشد تا بتواند حتی بدون بذل مهریه اقدام به طلاق نماید اقامه نگردیده است محکومیت زوج به اتهام رابطه نامشروع و نگهداری تریاک مثبت عسر و حرج زوجه نمی‌باشد و اعتیاد هم در صورتی قابل استناد برای طلاق به عنوان عسر و حرج است که به اساس زندگی خلل وارد آورده و الزام زوج به ترک آن ممکن نگردد و در پرونده امر به فرض اینکه اصل اعتیاد محرز باشد با توجه به ادعای زوج به عدم اعتیاد بررسی لازم درباره اعتیاد مضر انجام نشده است و موضوع به وضوح مشخص نگردیده است مضافاً دادگاه تبصره 7 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق که یک تکلیف قانونی است مراعات نکرده و زوجه را جهت تست حاملگی به پزشکی قانونی معرفی نکرده است. بنا به مراتب رأي فرجام‌خواسته در وضعیت حاضر قابلیت تأیید را ندارد و نقض می‌گردد و رسیدگی مجدد به همان شعبه صادرکننده رأي منقوص محول می‌گردد.

رئیس شعبه 23 دیوان عالی کشور - عضو معاون

جهت مشاوره حقوقی کلیک کنید