پرسش: آیا حکم موت فرض بر نکاح نیز قابل تسری است؟ با این توضیح که اگر همسر غایب مفقودالاثر تقاضای طلاق نکرده باشد آیا می­تواند یا ملزم است به استناد همین حکم، عده نگاه داشته، پس ازانقضای آن ازدواج کند یا اثر حکم موت فرضی فقط در امور مالی است و موجب انحلال نکاح نمی­شود؟

نظر اکثریت

هنگامی که حکم موت فرضی صادر می­شود، اموال غایب را به تصرف قطعی ورثه می­دهند و سهم­الارث زن را به او می­پردازند اما دلیل کافی برای قطع زوجیت وجود ندارد و قانون موضوعه در این خصوص ساکت است.موت فرضی به تصریح قانون­گذار می­تواند در امور مالی موثر باشد و از موجبات تحقق ارث است و تسری اثر موت فرضی بر زوجیت، محتاج دلیل و نص­صریح است و چنین نصی وجود ندارد. قطع رابطه زوجیت، نیازمند یک سبب قانونی است و این اسباب به طور صریح و حصری از طرف مقنن احصا شده­اند ( موت طبیعی و طلاق) و موت فرضی جزو این اسباب نیست و در ماده 1156 قانون مدنی نیز، انحلال زوجیت غایب مفقودالاثر با حکم دادگاه سبب قانونی طلاق معرفی شده و به صرف موت فرضی منحل نشده ضمن اینکه فتوای حضرت امام در تحریرالوسیله ، در جلد دوم کتاب طلاق موید همین معناست.

نظر اقلیت

با توجه به طی تشریفات و سپری شدن زمان طولانی برای صدور حکم موت فرضی و صدر ماده 1020 که اعلام نموده عادتا شخص غایب زنده فرض نمی­شود چنانچه همسر غایب قبل از صدور حکم موت فرضی خواستار جدایی باشد باید طبق ماده 1029 شرایط لازم را داشته باشد در غیر اینصورت با صدور حکم موت فرضی که تماما دارای آثار فوت حقیقی است نکاح منحل و همسر وی موظف به نگهداری عده وفات است، خاصه آن­که با صدور موت فرضی و تقسیم اموال غایب بین ورثه همسر غایب بدون نفقه خواهد ماند.

نظر کمیسیون نشست قضائی در خصوص نگه داشتن عده همسر غایب مفقودالاثر بدون تقاضای طلاق

نظر به اینکه برابر مقررات مواد 1011 لغایت 1030 قانون مدنی و مواد 126 لغایت 161 قانون امور حسبی، به منظور صدور حکم موت فرضی غایب مفقودالاثر، شرایط و ترتیبات ویژه­ای در نظر گرفته شده است که اهم آن شرایط ، احراز غیبت ممتد و طولانی غایب مفقودالاثر است که چنین شخصی عادتا زنده فرض نمی­شود و مستفاد از مواد 1029، 1020، 1023 و 1154 قانون مدنی و ماده 161 قانون امور حسبی، وضعیت حقوقی غایب مفقودالاثر بعد از صدور حکم موت فرضی،مشابه وضعیت حقوقی شخصی است که به فوت حقیقی از دنیا رفته است؛ بنابراین، همچنان که اموال و دارایی او بین ورثه تقسیم می­شود.زوجیت وی نیز در حکم زن شوهر­مرده محسوب می­شود و برابر مفاد 1154 قانون مدنی باید عده وفات نگاه دارد و بعد از انقضای عده وفات و عدم پیدایش زوج غایب، زن می­تواند شوهر اختیار کند و در صورت اختیار شوهر بعد از انقضای عده وفات و محقق شدن حیات شوهر غایب، نکاح دوم به قوت خود باقی است زیرا حکم موت فرضی دارای تمام آثار قانونی بوده و نکاح دوم زوجه در زمان انعقاد صحیح و قانونی بوده است. لکن در صورتی که بعد از صدور حکم موت فرضی و انقضای مدت عده وفات و قبل از ازدواج زوجه، زنده بودن غایب محقق شود برابر مقررات ماده 161 قانون امور حسبی حکم موت فرضی الغا می­شود و کشف می­گردد که زوجیت منحل شده و زوجه در علقه نکاح زوج است و نمی­تواند شوهر دیگری اختیار کند.

درخواست مشاوره حقوقی تلفنی (خط ویژه شش رقمی)      ۴۷۶۲۵۹-۰۲۱

برای مشاوره با وکیل یکی از مبالغ فوق را به کارت   ۶۰۳۷۹۹۷۳۸۲۲۸۴۵۳۸  به نام هادی توکلی واریز نموده و اطلاعات واریز را به ۰۹۲۱۲۲۴۲۶۷۰ پیامک یا واتساپ کنید تا در کمتر از ۵ دقیقه وکیل به شما زنگ بزند.

جهت مشاوره حقوقی آنلاین رایگان کلیک کنید