پرسش: در خصوص طلاق خلع که زوجه همر خویش را به زوج بذل کرده است و زوج در جلسه رسیدگی با وجود ابلاغ اخطاریه حاضر نشده و یا در صورت حضور، حاضر به قبول بذل و طلاق زوجه نشده و داوران مرضی­الطرفین نیز وجود کراهت و عدم استمرار رابطه زوجیت را تایید کرده­اند در خصوص قبول بذل و اجرای طلاق خلع تکلیف چیست؟ 

نظر اکثریت

زوج در هیچ یک از مراحل رسیدگی حاضر نشده و علی­رغم ابلاغ قانونی اوراق اخطاریه در جلسات دادرسی حاضر نشده و متواری است حتکم دادگاه با استفاده از اصل ( الحکام ولی الممتنع) باید به ولایت از زوج متواری قبول بذل کند و حکم طلاق را به لحاظ احراز عسر و حرج صادر کند، زوجه در هر مرحله­ای می­تواند حق و حقوق خود را بذل کند. حاکم که ولی ممتنع (زوج) است می­تواند قبوا بذل کند، وقتی در این نوع طلاق(خلع) حاکم از اختیارات حکومتی خود استفاده می­کند و اصل طلاق را که به دست مرد است با وصف عدم امکان اجبار زوج به طلاق انجام می­دهد قبول بذل که از متفرعات و مقدمات طلاق خلعی است را نیز از باب ولایت می­تواند انجام دهد چرا که حاکم صلاح زوجه را بهتر تشخیص می­دهد و غبطه او را بهتر لحاظ می­کند، حاکم می­تواند از طرف زوج قبول بذل کند و حکم طلاق صادر نماید. شرایط ضمن العقد نکاح و استفاده از آن در صورت تخلف یکی از وسیله­ زوجه مربوط به وکالت زوجه در اصل طلاق الرجعی) است و شامل قبول بذل از طرف زوجه به وکالت از سوی زوج (طلاق بائن) نمی­شود و این حاکم است که می­تواند نسبت به قبول بذل و اجرای طلاق اقدام کند.

نظر اقلیت

گروه اول: قبول بذل توسط حاکم وجاهتی ندارد؛ چرا که اولا: زوجه مالک حق و حقوق خود است و هر­گونه دخل و تصرفی بخواهد می­تواند در آن بکند. می­تواند صرف­نظر کند و یا آن­ها را بذل کند، حاکم نمی­تواند از باب ولایت قبول کند چون وکالت از سوی زوج در اینجا مورد ندارد و صدور گواهی براساس ماده 1130 قانون مدنی و عسر و حرج کافی است اگر زوجه حق و حقوق خود را بخواهد حکم قضیه به همین نحو صادر می­شود و اگر صرف­نظر کند موضوع منتفی است و به این ترتیب ادعای عسر و حرج وی تقویت شده بدون آن که بذلی صورت گرفته باشد؛ ثانیا: چون در طلاق خلع اصل بر کراهت داشتن زوجه و بذل مال توسط او از یک طرف و قبول فدیه توسط زوج از طرف دیگر است با وصف عدم کراهت زوجه یا عدم قبول بذل از سوی زوج نمی­توان طلاق خلع جاری کرد و دلیلی نیز برای قبول بذل توسط حاکم شرع از سوی زوج بدون داشتن وکالت و رضایت زوج نیست.

در فرض سوال با توجه به اینکه یکی از شرایط ضمن­العقد نکاح (غیبت شش ماهه زوج) تحقق یافته زوجه قبول بذل را طبق شرط مندرج در عقدنامه که ضن عقد لازم، زوج به زوجه حق وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر داده است خود انجام می­دهد و از طرفی با استفاده از نظریه بذل به وسیله زوجه به واسطه تخلف از شرایط به وسیله زوجه از مقدمات ضروری طلاق خلعی است .

گروه دوم: در راستای ماده 8 قانون حمایت خانواده زوجه نوع طلاق را انتخاب می­کند و چون نوع طلاق را خلعی انتخاب کرد بالطبع قبول بذل را هم زوجه می­تواند انجام دهد و می­تواند بگوید مهرم را بخشیدم. در این فرض مستند زوجه سند رسمی نکاحیه و تخلف زوج از شرایط ضمن­العقد است که از حق وکالت خود استفاده و قبول بذل می­کند مشمول قانون حمایت خانواده می­شود و اگر طلاق در راستای ماده 1130 قانون مدنی باشد طلاق از نوع خلعی (بائن) بوده و حاکم می­تواند نسبت به قبول بذل اقدام می­کند.

نظر کمیسیون نشست قضائی در خصوص ضرورت وجود کراهت و عدم استمرار رابطه زوجیت در طلاق خلع

مطابق ماده 1146 قانون مدنی، طلاق خلع آن است که زن به­واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می­دهد، طلاق بگیرد لازمه صدور حکم طلاق خلع قبول زوج است لذا صرف اظهار کراهت از ناحیه زوجه به واسطه عسر و حرج به وجود آمده باشد به نحوی که دوام زوجیت برای زوجین ممکن نباشد که در این صورت دادگاه طبق ماده 1130 قانون مدنی پس از احراز عسر و حرج زوجه، زوج را اجبار به طلاق می­کند این نوع طلاق بائن بوده و برای زوج حق رجوع نیست. در فرض سوال یا احراز عسر و حرج زوجه و بذل مهر از ناحیه او ، قبول و بذل و اجرای صیغه طلاق توسط دادگاه از (باب ولی الممتنع) بلا اشکال است. در نتیجه نظریه اکثریت تایید می­شود.

درخواست مشاوره حقوقی تلفنی (خط ویژه شش رقمی)      ۴۷۶۲۵۹-۰۲۱

برای مشاوره با وکیل یکی از مبالغ فوق را به کارت   ۶۰۳۷۹۹۷۳۸۲۲۸۴۵۳۸  به نام هادی توکلی واریز نموده و اطلاعات واریز را به ۰۹۲۱۲۲۴۲۶۷۰ پیامک یا واتساپ کنید تا در کمتر از ۵ دقیقه وکیل به شما زنگ بزند.

جهت مشاوره حقوقی آنلاین رایگان کلیک کنید