چرایی وجود بیمه و انواع آن

هر فعالیتی در جامعه اعم از اقتصادی یا غیر اقتصادی,میتواند ریسک و خطرهایی را به دنبال داشته باشد و وقوع این خطرات حتی برای محتاط ترین اشخاص نیز اجتناب پذیر است.این خطرات میتواند موجب ایجاد خسارتی شود که به قیمت تمام دارایی یک نفر و بازگشتن کامل ورق زندگی او تمام شود.مثلا اقای الف که راننده ی ماهری هم نیست ممکن است به صورت کاملا ناگهانی ترمز بریده و موجب نقص عضو دائمی عابر پیاده ای شود.یا اقای ب که صاحب کارخانه  ایست ممکن است یکی از کارگرهایش را به علت آتش سوزی در همان کارخانه از دست بدهد هردوی این دو نفر مسئول اتفاقی که افتاده محسوب میشوند اقای الف از آن جهت که کنترل وسیله ای که موجب نقص عضو دیگری شده را  در دست داشته است و آقای ب از آن جهت که مسئولیت محیطی که موجب مرگ کارگر شده را در همان ابتدای فعالیتش هنگام احداث کارخانه و استخدام همان کارگر بر گردن خود پذیرفته است حتی اگر صراحتا به زبان نیاورده باشد جامعه وی را مسئول میداند.

اقای پ بالاخره میتواند با پس انداز نزدیک ده سال خود خانه ای را برای خویش خریداری کند اما پیش از انکه برای خرید اقدام کند خبر زلزله های پشت سر هم در نزدیکی شهر تهران به گوشش میخورد.

اما نوع غیرمحسوس تری از ریسک را هم میتوان مثال زد.

اقای ج ورزشکار است و از این طریق کسب درآمد میکند قطعا نمیتواند تا پایان عمر خود از این راه کسب درآمد کند و طبیعتا حق دارد نگران شود که روش امرار معاش وی بعد از کار افتادگیش چگونه خواهد بود.اقای د کارمند کم درامدیست که میترسد پس از فوتش,اموال کافی برای گذران زندگی خانواده اش باقی نماند.

قطعا وجود این ترس ها و قدرت گرفتنشان میتواند ضررهای بسیاری به تمامی فعالیت های اقتصادی و غیر اقتصادی وارد کند بنابراین نهاد بیمه به عنوان مسکن برای رفع این ترس ها و ایجاد اطمینان به وجود آمد. بیمه صندوقیست که اعضای این صندوق با پرداخت مبالغی مشخص به آن ,موجب میشوند که در صورت  بروز حادثه برای هرکدام از این اعضا  جبران خسارت از طریق نقود جمع اوری شده در این صندوق  ممکن شود.و اشخاص از تحمل خسارات سنگین و غیر قابل اجتناب رها شوند.

بسسیاری از منتقدین به حضوراین نهاد, بیمه را امری مبتنی بر اتفاق و شانس میدانند این درحالیست که هدف بیمه دقیقا فرار از اتفاق و شانس است و افرادی را که در معرض حادثه و ریسک خاصی هستند را سازماندهی میکند.

بیمه در دسته بندی کلی و اولیه به دو عنوان بیمه اشخاص و بیمه خسارات تقسیم میشود.

در بیمه اشخاص تمامیت جسمانی بیمه گذار تحت پوشش بیمه گر قرار میگیرد.

منظور خود را از تمامیت جسمانی با بیمه ی مرتبط هر کدام مثال میزنیم

زندگی اقای الف با موضوع بیمه بازنشستگی,مرگ وی موضوع بیمه ی عمر,بیماری وی موضوع بیمه درمانی پوشش گر اوست.پس در این نوع بیمه بیمه گر متعهد به پرداخت مبلغی خاص به بیمه گذار است و این پرداخت لزوما به سبب ایجاد خسارت نمیباشد.این مبلغ عمدتا از جانب بیمه گذار تعیین میشود لذا به آن بیمه سرمایه هم گفته میشود.

و هدف از بیمه خسارت نیز طبیعتا جبران خسارت است و اگر حادثه ی منجر به خسارتی واقع نشود هیچ تعهدی به پرداخت هیچ مبلغی ندارد.

مثلا بیمه اموال یا بیمه های حوادث و اتش سوزی, یا بیمه مسئولیت و ......

پس هدف بیمه های خسارت افزایش دارایی نیست بلکه حفظ سقف دارایی بیمه گذار است.بنابراین ذی نفع بیمه نمیتواند  تحت هیچ شرایطی مبلغی بیش از حسارت وارده دریافت نماید.

بیمه خسارت خود به دو بخش بیمه اموال و بیمه مسئولیت تقسیم میشود.در بیمه اموال هدف جبران خسارت وارده به شی است (بیمه حوادث و بیمه آتش سوزی از جمله ان هاست)و در بیمه مسئولیت هدف خسارت وارده به شخص ثالث توسط بیمه گذار میباشد.(بیمه بدهی یا بیمه مسئولیت اتومبیل از جمله آن هاست)

تمامی این موارد را در بحث های بعدی مفصل مورد بحث قرار میدهیم ولی فعلا به منظور رعایت اختصار به تقسیم بندی بیمه های اجباری و غیر اجباری میپردازیم

اصل بر آنست که خود شخص تصمیم بگیرد برای اطمینان خاطر خود از بروز مسئله ای,بیمه نامه ی مرتبط با آن مسئله را خریداری نماید اما بیمه هایی هستند که اشخاص توسط قانون ملزم به انعقاد قرارداد و خرید آن ها میگردند.در این نوع از بیمه هم بیمه گذار و هم بیمه گر ملزم به انعقاد قرارداد میباشند مثلا اقای الف اگر برای خرید خودرویی اقدام کرده است دیگر نمیتواند از انعقاد قرارداد بیمه مسئویت مدنی نسبت به اشخاص ثالث امتناع کند و هیچ شرکت بیمه ای هم نمیتواند از ارائه ی این بیمه سر باز زند چون در این صورت هردو مرتکب تخلف قانونی شده اند.یا هیچ کارفرمایی اجازه سر باز زدن از انعقاد قرارداد بیمه های اجتماعی برای کارگران خود ندارند و در این مورد برای کارگران حق اقامه دعوی علیه کارفرمای خود در نظر گرفته شده است

نگارنده: هدیه عرفانیان سمیعی 

کد مشاور حقوقی: 7659

برای مشاوره با وکیل یکی از مبالغ فوق را به کارت   ۶۰۳۷۹۹۷۳۸۲۲۸۴۵۳۸  به نام هادی توکلی واریز نموده و اطلاعات واریز را به ۰۹۲۱۲۲۴۲۶۷۰ پیامک یا واتساپ کنید تا در کمتر از ۵ دقیقه وکیل به شما زنگ بزند.