مشاوره حقوقی آیا وجه التزام جریمه عدم انجام تعهد است؟

وجه التزام به عنوان جریمه­ی عدم انجام تعهد، دلالت براین دارد که حالت تحذیری برای متعهدی که نقض تعهد می­کند، به وجود می­آورد، به عبارت دیگر، جزا وکیفری است که بر متعهد متخلف تحمیل می­شود. لذا وجه­التزام به این مفهوم درواقع بیانگر این مطلب است که ترک انجام تعهد، جرمی است که مجازات آن را قبلاً طرفین به تراضی معین نموده­اند.

صفت کیفری این نهاد حقوقی ریشه در حقوق اروپایی دارد و یادگار حقوق رومی است و سابقه­ی پیدایش این تأسیس، مربوط به تعهدهایی بوده که فاقد ضمانت اجرا بوده­اند و با درج مبلغی به عنوان وجه التزام، ضمانت اجرای تعهدات مزبور را فراهم می­آوردند لذا در دوران ابتدایی حقوق رم، این شرط دارای ماهیت کیفری بوده است بدون این که هیچ­گونه رابطه­ای با میزان خسارت داشته باشد. مطلب قابل توجه در این خصوص این استکه اگر ماهیت وجه التزام را ماهیت کیفری ویا جریمه­ی عدم انجام تعهد بدانیم،خسارت وارده به متعهد له، چگونه جبران می­شود؟ آیا همین جریمه، خسارت عدم انجام تعهد است؟ ویا این که خسارت جدای ازآن است و ممکن است از جریمه کم­تر یا بیش­تر و یا حتی برابر با آن باشد؟ درحقوق فرانسه که ریشه درحقوق رم و حقوق مسیحی دارد، وجه التزام به مفهوم اولیه­اش، صرفاً دارای ماهیت تنبیهی بود و تعهد بدهکار به صورت شرطی در عقد گنجانده می­شد که به موجب آن، هرگاه متعهد به تعهد خود عمل نمی­کرد، مکلف بود مبلغی به عنوان جریمه و کیفر عمل بپردازد، لذا وجه التزام از نظر ماهیت جریمه­ی عدم انجام تعهد بود که این خصیصه­ی صرفاً تنبیهی شرط، دو نتیجه را به دنبال دارد؛ اول این که چنانچه متعهد به تعهد مورد نظر عمل نمی­کرد می­بایست تمام وجه التزام را به متعهد­له پرداخت نماید و دوم آن که اگر مبلغ وجه التزام برای جبران خسارت واقعی طلبکار کافی نبود مدیون به پرداخت مبلغی بیش از وجه التزام و تا میزان خسارت واقعی محکوم می­شد. بنابراین در پاسخ پرسش مطرح شده در ابتدای مبحث باید گفت: اگر ماهیت شرط وجه التزام را ماهیت جزایی ویا کیفری بدانیم مبلغ مندرج در شرط، با آن چه که به عنوان جبران خسارت پرداخت می­شود دو مقوله­ی جدای از هم می­باشند، لذا متعهد له در صورت نقض قرار داد، علاوه بر مطالبه­ی وجه التزام، براساس توافق قبلی و با شرط آن درضمن عقد، از طرف دیگر نیز می­تواند با رعایت قواعد عمومی مربوط به جبران خسارت قراردادی، خسارات وارده در نتیجه­ی نقض قرارداد را از متعهد  مطالبه نماید. نتیجه دیگری که می­توان از ماهیت جزایی شرط استخراج کرد، این است که مبلغ مندرجدر شرط وجه التزام، هیچ تناسبی با میزان خسارت وارده ندارد و لذا نمی­توان به بهانه متناسب نبودن مبلغ آن با میزان خسارات واقعی وارده وجه التزام را تعدیل کرد.

مشاوره حقوقی انلاین

مشاوره  حقوقی فوری

مشاوره حقوقی تلفنی توسط وکیل متخصص