در بسیاری از پرونده‌های کیفری به‌ویژه در موضوعاتی مانند ضرب و جرح، خشونت خانگی، آزار خیابانی، تهدید و سوءرفتار، اثبات آسیب بدنی اهمیت زیادی دارد. در چنین پرونده‌هایی صرف ادعا یا شکایت کلامی کفایت نمی‌کند؛ بلکه لازم است گواهی پزشکی قانونی به‌عنوان سند رسمی وضعیت جسمانی، توسط مرجع ذی‌صلاح صادر شود. این گواهی به دادگاه یا بازپرس نشان می‌دهد که فرد مدعی چه آسیبی دیده، آیا آثار آن قابل اثبات است، و شدت و نوع آن چقدر بوده است.

متأسفانه بسیاری از مردم نمی‌دانند چطور باید برای دریافت این گواهی اقدام کنند. برخی تصور می‌کنند حتماً باید شکایت را ثبت کرده باشند تا بتوانند به پزشکی قانونی مراجعه کنند، در حالی که برعکس، گاهی داشتن این گواهی پیش‌نیاز ثبت شکایت است. در بسیاری موارد هم قربانی به‌دلیل اضطراب، ناآگاهی یا تهدید طرف مقابل از مراجعه به پزشکی قانونی خودداری می‌کند و همین موضوع موجب می‌شود در دادگاه با مشکل عدم اثبات ادعا مواجه شود.

اینجاست که مشاوره حقوقی فوری و تخصصی اهمیت پیدا می‌کند. سامانه وکلای تلفنی این امکان را فراهم کرده که افراد بتوانند حتی پیش از حضور فیزیکی در مرجع قضایی، از راهنمایی حرفه‌ای استفاده کنند و بدانند که چه مدارکی، چه زمانی و با چه ملاحظاتی باید تهیه شود. حضور وکلایی مانند دکتر هادی توکلی که سابقه زیادی در پرونده‌های ضرب و جرح و دعاوی کیفری دارند، باعث شده افراد زیادی بتوانند با اطلاعات صحیح و به‌موقع، مسیر شکایت را با موفقیت طی کنند.

در این مقاله، مسیر قانونی شکایت، نحوه دریافت گواهی پزشکی قانونی، مدارک لازم، مهلت‌های قانونی، و نکات مهمی که باید بدانید را به زبان ساده شرح می‌دهیم. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان قربانی خشونت یا ضرب و جرح شده‌اید، این مطلب می‌تواند راه نجات و بازپس‌گیری حقوقتان باشد.

مراحل شکایت و دریافت گواهی پزشکی قانونی

۱. مراجعه به کلانتری یا دادسرای محل وقوع حادثه

اولین قدم برای شکایت از ضرب و جرح یا هر نوع آسیب جسمی، مراجعه به کلانتری محل حادثه یا مستقیماً به شعبه دادیاری یا بازپرسی دادسرا است. در این مرحله، شما باید شکایت خود را به‌صورت کتبی یا شفاهی ثبت کنید. موضوع شکایت، مشخصات طرف مقابل (در صورت امکان)، تاریخ و محل درگیری یا حادثه باید دقیق ذکر شود.

۲. دریافت معرفی‌نامه به پزشکی قانونی

پس از ثبت شکایت، بازپرس یا کلانتری به شما یک برگ معرفی‌نامه به پزشکی قانونی می‌دهد. این نامه نشان می‌دهد که مقام قضایی برای بررسی وضعیت جسمی و آثار ضرب و جرح، از پزشکی قانونی درخواست نظر کارشناسی کرده است. بدون این معرفی‌نامه، معمولاً مراجعه به پزشکی قانونی ممکن نیست.

۳. مراجعه به پزشکی قانونی با مدارک شناسایی

شاکی باید با معرفی‌نامه، کارت ملی یا شناسنامه و تمامی مدارک پزشکی (عکس‌برداری، نسخه، دارو، نامه بیمارستان یا اورژانس) به پزشکی قانونی مراجعه کند. در تهران و مراکز استان‌ها، معمولاً چند مرکز فعال هستند که در ساعات کاری از مراجعه‌کنندگان پذیرایی می‌کنند.

۴. معاینه، بررسی و صدور نظریه کارشناسی

پزشک متخصص پزشکی قانونی با بررسی علائم ضرب و جرح، مدت زمان گذشته از آسیب، شدت آن و محل آسیب، گزارشی تهیه می‌کند. این گزارش معمولاً حداکثر تا ۷۲ ساعت بعد آماده می‌شود و به مقام قضایی ارسال می‌شود. در برخی موارد گزارش به خود شاکی نیز تحویل داده می‌شود.

۵. پیگیری پرونده و طرح دعوای کیفری یا حقوقی

با در دست داشتن نظریه پزشکی قانونی، شاکی می‌تواند روند شکایت کیفری را ادامه داده، درخواست صدور کیفرخواست کند یا در صورت تمایل، از طریق شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی، دیه یا خسارت مالی را مطالبه کند.

داستان واقعی: شکایت زن خانه‌دار به کمک وکیل تلفنی

خانم نوری از آمل، پس از مشاجره شدید با شوهرش مورد ضرب و جرح قرار گرفت. شوهرش او را تهدید کرد که اگر شکایت کند، حضانت فرزندشان را از او می‌گیرد. او در شک و تردید بود تا اینکه از طریق اینترنت با وکلای تلفنی آشنا شد. تماس او با دکتر هادی توکلی نقطه عطفی شد؛ زیرا بلافاصله راهنمایی شد که بدون ذکر نام ضارب، از کلانتری معرفی‌نامه بگیرد و به پزشکی قانونی برود. گواهی صادر شد و با استفاده از آن، بدون حتی حضور در دادگاه، در مرحله دادسرا، شوهرش مجبور به پرداخت دیه و صدور تعهد عدم تکرار خشونت شد. این داستان واقعی نشان می‌دهد که مشاوره سریع، گاهی مسیر زندگی را عوض می‌کند.

نتیجه‌گیری: 

در پرونده‌هایی که موضوع آن خشونت، ضرب و جرح یا آسیب بدنی است، اثبات ادعا از اهمیت زیادی برخوردار است. متأسفانه بسیاری از شکایات به‌دلیل نداشتن گواهی معتبر پزشکی قانونی رد می‌شوند. نکته‌ای که اغلب مردم نمی‌دانند، این است که حتی آثار جراحت جزئی مانند کبودی، تورم یا خراش نیز قابل ثبت هستند، به‌شرط آنکه در مهلت زمانی مناسب و با معرفی‌نامه قضایی، مراجعه صورت گیرد.

شاید مراجعه به مراجع قضایی برایتان سخت و پراسترس باشد، اما شما تنها نیستید. تیم وکلای تلفنی با مشاوران متخصص و باتجربه، این مسیر را برایتان هموار کرده‌اند. کافی‌ست از مشاوره حقوقی فوری استفاده کنید تا بدانید در قدم اول باید چه کنید. از نحوه تهیه معرفی‌نامه، تهیه مدارک پزشکی تا شیوه پیگیری پرونده، همه چیز در چند دقیقه برایتان روشن خواهد شد.

با کمک وکیل باتجربه‌ای مانند دکتر هادی توکلی، شما نه تنها می‌توانید از حقوق‌تان دفاع کنید، بلکه حتی می‌توانید با اعتماد به نفس بیشتر، جلوی ظلم را بگیرید. مشاوره حقوقی، آغاز راه عدالت است؛ اگر بدانید کجا بایستید و از چه مسیر بروید.