قراردادهای همسان پیمانکاری سازمان برنامه یکی از انواع قراردادهایی هستند که اغلب در پروژه‌های عمرانی از آنها استفاده می‌شود. چنانچه در حوزه ساخت و ساز فعالیت می‌کنید، قطعا نام چنین قراردادی به گوشتان خورده است. این قراردادها که مشخصا توسط سازمان برنامه و بودجه تنظیم می‌شوند، از فرمت ثابتی برخوردار بوده و تغییر در مفاد آن غیر قابل انجام است. با توجه به اهمیت این قراردادها و سطح آگاهی عمومی پایین نسبت به آن بر آن شدیم تا در این مقاله از سایت موسسه حقوقی وکیل تلفنی به شرح آن‌ها بپردازیم. در پایان چنانچه سوالی درباره قرارداد همسان پیمانکاری بی جواب مانده باشد، کافی است از طریق مشاوره حقوقی انلاین و رایگان آن را با مشاورین مجموعه در میان بگذارید.

سازمان برنامه و بودجه کشور

سازمان برنامه و بودجه یک سازمان ستادی است که در سال 1327 به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام اقتصادی کشور شروع به فعالیت نمود. هدف اصلی این سازمان برنامه ریزی و نظارت بر توسعه و راهبردهای نظام اقتصادی و اجتماعی ایران می‌باشد که توسط شورای عالی، هیئت نظارت و یک مدیر عامل هدایت می‌شود. جالب است بدانید سازمان کنونی فراز و نشیب زیادی به همراه داشته است. در سال 1379 این سازمان با سازمان امور اداری و استخدامی ادغام گشت و به سازمان مدیریت و برنامه ریزی تغییر نام پیدا کرد. پس از تحمل تغییرات گسترده، در دولت یازدهم این سازمان مجددا استقلال یافت و مجددا با نام کنونی فعالیت خود را آغاز نمود.

تنظیم انواع قرارداد همسان پیمانکاری از جمله قراردادهای همسان پیمانکاری سازمان برنامه یکی از کوچکترین وظایف این سازمان محسوب می‌شود که موضوع مورد بحث این مقاله است. با صرف نظر از تدوین شرایط این قراردادها بد نیست بدانید سازمان برنامه و بودجه کشور وظایف بی شماری برعهده دارد. در ادامه با برخی از مهمترین وظایف این سازمان آشنا می‌شویم:

• تهیه و تنظیم سیاست‌ها و برنامه‌های بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت برای نظام اقتصادی و اجتماعی
• ارائه پیشنهاد پیرامون سیاست‌های بودجه کلی کشور به شورای اقتصاد
• تخصیص منابع به فعالیت‌های عمرانی با هدف رشد و توسعه
• تهیه و تنظیم بودجه کل کشور
• نظارت منظم بر اجرای برنامه‌ها و پیگیری مستمر آنها
• تنظیم قوانین اقتصادی، اجتماعی، فنی و مالی با هدف ارزیابی فعالیت‌های دستگاه‌های قضایی
• تعیین صلاحیت و طبقه بندی مهندسان مشاور، پیمانکاران و ارزیابی مستمر فعالیت هر قشر
• ...

با این وجود یکی از وظایف سازمان برنامه و بودجه کشور، تعیین و تنظیم اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرح‌های عمرانی می‌باشد. قراردادهایی که توسط این سازمان برای پروژه‌های عمرانی تنظیم و تعریف می‌شوند، به قرارداد همسان پیمانکاری معروف هستند. در ادامه بیشتر با قراردادهای همسان آشنا خواهیم شد.

تعریف قرارداد همسان از زبان وکیل

طبق یک تعریف جامع، قرارداد همسان قراردادی است که موافقت نامه، شرایط عمومی، شرح خدمات و همچنین نرخ مصوبی داشته باشد. به عبارت ساده‌تر قراردادهای همسان در قالب یک فرمت آماده در اختیار طرفین قرار می‌گیرند. هرگونه تغییر در ساختار این پیمان مورد قبول واقع نمی‌شود، توجه کنید تمام شرایط و اصول این قرارداد از پیش تعیین شده است. استفاده از قراردادهای همسان منجر به تسهیل و تسریع در عقد پیمان خواهد شد، چرا که دیگر نیازی به دقت زیاد برای تنظیم آن وجود ندارد.

شاید برای شما سوال باشد چگونه ضوابط و شرایط یک قرارداد همسان، برای مثال قراردادهای همسان پیمانکاری سازمان برنامه را در نظر بگیرید، تعریف می‌شود. لازم به ذکر است چنین قراردادهایی به همراه بخشنامه ابلاغ می‌شوند که البته خود این بخشنامه‌ها در 3 گروه مختلف طبقه بندی شده است. با مراجعه به این 3 گروه می‌توان به شرایط مصوب شده برای قراردادها پی برد:

• بخشنامه گروه اول: بخشنامه‌های گروه اول شامل دستورالعمل‌هایی هستند که دستگاه‌های اجرایی، مهندسان مشاور و پیمانکاران را ملزم به رعایت مفاد خاصی می‌کند. قراردادهایی که تحت این بخشنامه ابلاغ می‌شوند، لازم الاجرا می‌باشند و هرگونه تغییر و دستکاری در مفاد آن ممنوع است.
• بخشنامه گروه دوم: بخشنامه‌های گروه دوم نیز حاوی دستورالعمل‌هایی هستند که دستگاه‌های اجرایی، مهندسان مشاور و پیمانکاران قادر به تغییر مفاد آن با توجه به شرایط پروژه می‌باشند. قراردادهای ابلاغ شده تحت این گروه نیز لازم الاجرا بوده اما در صورت نیاز امکان تغییر در مفاد آنها وجود دارد.
• بخشنامه گروه سوم: این بخشنامه نیز شامل راهنمایی و ارشاد دستگاه‌های اجرایی، موسسات مشاور و پیمانکاران است. قراردادهای تحت این بخشنامه کاملا اختیاری بوده و هرگونه تغییر در آن مجاز است.

منظور از قراردادهای همسان پیمانکاری سازمان برنامه چیست؟

در سال 1351 هجری شمسی قانون برنامه و بودجه کشور به تصویب رسید. بر اساس ماده 23 این قانون، سازمان برنامه و بودجه وظیفه دارد ضوابط و قوانین کلی قراردادهای مرتبط با پروژه‌های عمرانی را تعیین کند. این قوانین پس از تصویب هیات وزیران به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌شود. در واقع یکی از وظایف اصلی این سازمان تعیین فرمت قراردادهای پیمانکاری در پروژه‌های عمرانی می‌باشد. وظیفه‌ای که سازمان برنامه و بودجه با ارائه بخشنامه در 3 گروه مختلف توانسته آن را اجرا کند. در واقع هر قرارداد با توجه به قرارگیری در یکی از زیرشاخه‌های گروه 1، 2 یا 3 بخشنامه‌های این سازمان می‌تواند میان کارفرما و پیمانکار منعقد شود.

به این ترتیب مفهومی به نام قرارداد همسان پیمانکاری در سازمان بودجه به وجود آمده است. در واقع این قرارداد به قراردادی اطلاق می‌شود که شرایط و مفاد آن توسط سازمان مذکور در چارچوب خاصی قرار می‌گیرد که می‌تواند به بسته به نوع قرارداد قابل تغییر یا غیر قابل تغییر باشد.

پرکاربردترین قراردادهای همسان پیمانکاری سازمان برنامه

حالا که با قرارداد همسان پیمانکاری سازمان برنامه و بودجه آشنا شدید، شاید آشنایی با چند مورد از قراردادهای این حوزه برایتان جالب توجه باشد. در ادامه چند نمونه از رایج‌ترین قراردادهای همسان این سازمان که برای پیمانکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، معرفی شده است. این موارد عبارتند از:

• قرارداد خرید تجهیزات برای خریدهای خارجی
• قرارداد ساخت و نصب
• موافقت‌نامه و شرایط عمومی همسان قراردادهای خدمات نقشه‌برداری
• موافقت‌نامه و شرایط عمومی همسان خدمات مشاوره
• موافقت‌نامه و شرایط عمومی همسان قراردادهای خدمات مدیریت طرح
• موافقت‌نامه ساخت، بهره برداری و واگذاری  (BOT)
• ضوابط اجرای روش طرح و ساخت در پروژه‌های صنعتی

نکات مهم در قراردادهای همسان پیمانکاری سازمان برنامه

یکی از نکاتی که معمولا در مشاوره حقوقی پیمانکاری مطرح می‌شود، این است که آیا همه سیستم‌های می‌بایست به قراردادهای همسان پایبند باشند؟ در پاسخ باید گفت قراردادهای پیش رو تنها برای دستگاه‌های دولتی الزام آور است، در حالی که سیستم‌های خصوصی ملزم به استفاده از این قراردادها نیستند. یک ساختار خصوصی قادر است باتوجه به خواسته‌ها و نیازهای طرفین نسبت به انعقاد قرارداد پیمانکاری اقدام کند.

با این حال باید بدانید استفاده از قراردادهای مذکور برای سازمان‌های خصوصی اگرچه ضرورت ندارد، اما بسیار مفید است. توجه به این قراردادها به سازمان‌های خصوصی کمک خواهد کرد تا یک قرارداد همه جانبه تنظیم نمایند.

شما عزیزان می‌توانید با دریافت مشاوره حقوقی تلفنی نسبت به اخذ اطلاعات بیشتر درباره قراردادهای همسان اقدام کنید.