به طور کلی دعاوی در دستگاه قضایی ایران به دو دسته تقسیم می‌شوند: دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری. تفاوتی ندارد که اختلافات شما حقوقی است یا کیفری، چرا که برای ثبت شکایت و رسیدگی به آن در دادگاه ابتدا باید هزینه دادخواست یا شکایت را بپردازید. دقت کنید در غیر این صورت امکان رسیدگی به شکایت وجود نخواهد داشت. این درحالی است که قانون گذار با آگاهی از عدم توانایی مالی برخی از افراد شرایطی را فراهم کرده تا این عده بتوانند شکایت خود را به صورت رایگان یا با تخفیف ثبت نمایند. نمونه استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی هم برای همین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از این استشهادیه فرد ادعای خود مبنی بر عدم پرداخت هزینه دادرسی را مطرح می‌کند و در صورت صلاحدید دادگاه وی را از پرداخت مبلغ مدنظر مستثنی می‌نماید.

اگر سوالی درباره چگونگی معاف شدن از پرداخت هزینه دادرسی دارید، یعنی در واقع بضاعت مالی شما ضعیف است. در این مواقع مشاوره حقوقی انلاین و رایگان می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد.

اعسار از هزینه دادرسی چیست؟

هر ساله هزینه دادرسی طبق تعرفه‌های مشخصی تعیین می‌گردد. هزینه دادرسی 1402 نیز در قانون بودجه به طور کامل مشخص شده است. لازم به ذکر است هزینه دادرسی بر اساس نوع دعوا مشخص می‌شود. به عبارتی ساده‌تر این هزینه در دعاوی مالی و غیر مالی متفاوت است. اما نکته‌ای که در این میان مشترک می‌باشد، الزام پرداخت این هزینه توسط شاکی یا خواهان دعوی است. در واقع هرگاه فرد بخواهد برای طرح یا اقامه دعوی درخواست خود را ثبت کند، باید هزینه‌ای تحت عنوان هزینه دادرسی پرداخت نماید.

با این وجود گاهی اوقات شاکی یا خواهان دعوا به دلیل عدم توانایی مالی، امکان پرداخت هزینه دادرسی را ندارد. در این صورت فرد می‌تواند از قانون اعسار از هزینه دادرسی استفاده کند. بر این اساس افرادی که بضاعت مالی کافی برای پرداخت هزینه رسیدگی به شکایت را نداشته باشند، می‌توانند با ثبت درخواست اعسار شکایت خود را به صورت رایگان یا با تخفیف ثبت نمایند. در انتهای این مقاله یک نمونه استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی وجود دارد. شما می‌توانید با استفاده از این فرم درخواست خود را برای دادگاه ارسال کنید.

برای اعلام اعسار از هزینه دادرسی چه باید کرد؟

اگر بخواهید با اثبات اعسار از هزینه دادرسی هزینه‌ای بابت رسیدگی شکایت نپردازید یا دست کم در پرداخت این هزینه تخفیف بگیرید، می‌بایست درخواست خود را در قالب یک دادخواست جداگانه یا به صورت همزمان با دادخواست اصلی به دادگاه ارسال کنید. پس از ارسال این دادخواست مراتب طی خواهد شد و درخواست شما مورد پذیرش یا عدم پذیرش قرار خواهد گرفت. در مجموع روال کاری متقاضیان اعسار از پرداخت هزینه دادرسی به صورت زیر است:

• ابتدا فرد باید درخواست خود را در قالب دادخواستی مشابه نمونه استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی در انتهای این مقاله تنظیم کند.
• سپس باید دادخواست مربوطه به صورت جداگانه یا به همراه دادخواست اصلی (شکایت) به دادگاه ارسال شود.
• دادگاه پیش از پرداختن به شکایت یا دادخواست، ابتدا ادعای مربوط به اعسار فرد را بررسی خواهد کرد.
• چنانچه دادگاه تصمیم به معافیت فرد از پرداخت دادخواست گرفت، رسیدگی به شکایت آغاز می‌شود.
• اما اگر دادگاه تنها به تخفیف در پرداخت هزینه دادرسی رای داد، فرد ابتدا باید الباقی هزینه را پرداخت نماید تا رسیدگی به پرونده آغاز گردد.

در تمام امور روزمره باید از مشاوره حقوقی بهره‌مند شوید. این مشاوره به شما کمک می‌کند کمتر با چالش‌های حقوقی مواجه شوید. همچنین در صورت مواجهه با این مشکلات بهترین مسیر را به شما نشان می‌دهد.

چگونگی اثبات اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

در این قسمت به نحوه اثبات اعسار از هزینه دادرسی خواهیم پرداخت. اگر نگاهی به نمونه استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی بیندازید، متوجه می‌شوید که تنظیم این فرم نیازمند دو گواه یا شاهد است. در واقع درخواست فرد جهت عدم پرداخت هزینه دادرسی تنها زمانی مورد قبول واقع می‌شود که دو نفر شاهد آن را امضا کرده باشند. از طرفی دادگاه تنها به فرم تنظیم شده به همراه دو شاهد اکتفا نخواهد کرد. در واقع شما باید مدارکی دال بر ضرورت عدم پرداخت هزینه دادرسی داشته باشید. همانطور که مشاهده می‌کنید، شما باید دلیل یا دلایلی برای عدم توانایی در پرداخت هزینه شکایت داشته باشید. برای مثال پرداخت هزینه‌های درمان بیماری صعب العلاج یکی از اعضای خانواده، پرداخت قسط یا ... می‌توانند دلایل قانع کننده‌ای باشند.

البته این دلایل تنها زمانی مورد قبول دادگاه واقع می‌شوند که مدرک آن را به درخواست خود ضمیمه کرده باشید. در صورت رعایت این اصول به احتمال فراوان دادگاه شما را از پرداخت مبلغ دادرسی معاف خواهد کرد. البته این احتمال نیز وجود دارد که تنها بخشی از هزینه کاهش پیدا کند.

نکات حقوقی مهم در استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی

همانطور که گفته شد، شما می‌توانید از یک فرم نظیر نمونه استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی در پاراگراف بعدی استفاده کنید و برای پرداخت هزینه دادرسی تخفیف بگیرید. اما این موضوع مستلزم رعایت نکات خاصی است که در ادامه به این موارد خواهیم پرداخت:

• معمولا هزینه دادرسی در دعاوی غیر مالی بسیار ناچیز است، بنابراین درخواست اعسار از هزینه دادرسی تنها برای دعاوی مالی ارائه می‌شود.
• هزینه دادرسی در دعاوی مالی بر اساس ارزش دعوی اخذ می‌شود. پس هر چه ارزش دعوی بیشتر باشد، هزینه نهایی بیشتر خواهد بود.
• یک شرط قبول دادخواست اعسار نداشتن مال و اموال به جز مستثنیات دین است. مستثنیات دین اموالی هستند که به دلیل بدهکاری فرد نمی‌تواند آن را به فروش برساند.
• همچنین اگر به هر دلیلی شخص به صورت موقت به اموال خود دسترسی نداشته باشد، می‌تواند از درخواست اعسار استفاده نماید.

برای اطلاع دقیقتر از نکات حقوقی پیرامون تنظیم استشهادیه اعسار، مدارک برای اعسار از هزینه دادرسی و ... می‌توانید از مشاوره حقوقی تلفنی بهره مند شوید. این مشاوره به صورت دقیقه‌ای محاسبه شده و هزینه بسیار معقولی دارد.

نمونه استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی