قرارداد وکالت یک عقد جایز محسوب می‌شود؛ به عبارتی پس از امضای قرارداد طرفین می‌توانند در هر زمان یا مکانی نسبت به فسخ قرارداد اقدام کنند. با توجه به اینکه چنین عقودی سست و ناپایدار هستند، قانون‌گذار بحث وکالت بلاعزل را نیز مطرح کرده است. وکالتنامه بلاعزل نوعی عقد لازم است که در طول آن امکان فسخ عقد از جانب موکل سلب می‌شود. با توجه به آثار منفی و بعضا زیان‌باری که این دسته از عقود برای موکل ایجاد می‌کنند، این سوال مطرح می‌شود که آیا امکان فسخ چنین وکالتنامه‌هایی وجود دارد؟

با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم در این مطلب به این موضوع بپردازیم که وکالت بلاعزل چیست و آیا می‌توان آن را فسخ کرد؟ با موسسه حقوقی وکیل تلفنی همراه باشید.

مشکلات حقوقی خود را با مشاوره حقوقی تلفنی به راحتی برطرف کنید. جهت دریافت مشاوره حقوقی تلفنی از برترین وکلای ایران با شماره 09212242670 و یا 02147625900 تماس حاصل نمایید.

منظور از وکالت بلاعزل چیست؟

اگر به ماده 656 قانون مدنی رجوع کنیم، با تعریف وکالت مواجه خواهیم شد. طبق این ماده می‌توان پی برد" وکالت عقدی است که طی آن فرد تمام یا بخشی از امور خود را به فرد دیگر می‌سپارد." در واقع وکالت را می‌توان قراردادی میان وکیل و موکل دانست، قراردادی که در طول آن وکیل متعهد به انجام وظایفی از سوی موکل می‌شود. اگر کمی بیشتر مواد قانون مدنی را جستجو کنیم، ماده 678 درباره‌ی فسخ این قراردادها می‌گوید "قرارداد وکالت با فسخ قرارداد توسط موکل خاتمه می‌یابد." این موضوع نشان می‌دهد عقود وکالت در دسته‌ی عقود جایز قرار می‌گیرند؛ بنابراین این عقود دست کم برای وکیل از استحکام مناسبی برخوردار نیستند.

احتمالا از همین رو قانون گذار در ماده‌ی بعدی قانون مدنی یعنی ماده 679 درباره‌ی وکالت بلاعزل صحبت کرده است "موکل هر زمان که بخواهد قادر است وکیل را عزل کند، مگر زمانی که در حین عقد شرط عدم عزل ذکر شده باشد." بنابراین چنانچه در قرارداد وکالت صحبت از بلاعزل بودن عقد شده باشد، امکان فسخ قرارداد و عزل وکیل کمی تا حدودی پیچیده خواهد شد.

در چه مواردی می توان از وکالت بلاعزل استفاده کرد؟

در پاسخ به این سوال که کاربرد وکالت بلاعزل چیست و در چه مواردی می‌توان از آن استفاده کرد، باید ابتدا با انواع وکالتنامه بلاعزل آشنا شوید. به طور کلی ما دو نوع وکالت بلاعزل داریم: وکالت بلا عزل عام و وکالت بلا عزل خاص. در طول وکالت‌های بلا عزل عام وکیل این امکان را دارد که در تمام امور زندگی موکل تصمیم‌گیری کند. آثار این وکالتنامه‎‌ها تا مادامی که موکل زنده است، تداوم پیدا می‌کنند. اما دسته‌ی دیگر وکالتنامه‌های بلاعزل خاص هستند، یعنی تنها برای یکسری امور خاص میان وکیل و موکل منعقد می‌شوند. در ادامه برخی از رایج‌ترین وکالت‌های بلاعزل را بررسی می‌کنیم:

• وکالت بلاعزل طلاق: همانطور که می‌دانید در قانون ایران حق طلاق با مرد است. با این وجود برای صدور حکم طلاق زن هم باید در محاکم قضایی حاضر شود. اما گاهی اوقات یکی از زوجین، زوج یا زوجه، تصمیم می‌گیرد به طرف مقابل وکالت طلاق بلاعزل دهد. در این صورت وکیل می‌تواند بدون حضور همسر خود تقاضای طلاق صادر کند.
• وکالت بلاعزل حضانت فرزند: در وکالت فرزند یکی از والدین حق حضانت فرزند را به طرف دیگر واگذار می‌کند. البته در طول چنین وکالت‌هایی می‌بایست به ماده 10 قانون مدنی توجه کرد. بر این اساس چنین وکالتنامه‌هایی زمانی مورد قبول هستند که نافذ باشند.

• وکالت بلاعزل فروش اموال: بر اساس چنین وکالتنامه‌هایی موکل وظیفه‌ی فروش بخشی از اموال خود را به وکیل می‌سپارد. حال این اموال می‌تواند خودرو، ملک یا هر چیز دیگری باشد. لازم به ذکر است ثمن حاصل از فروش مال به موکل تعلق دارد. اگر وکیل از پرداخت آن امتناع کند، موکل می‌تواند حق خود را استیفاء نماید.

نکات حقوقی مهم در وکالت بلاعزل

اگر با وکیل خود یک قرارداد وکالت بلاعزل انعقاد کرده‌اید، نکاتی وجود دارد که باید نسبت به آنها آگاه باشید. در ادامه این نکات را ارائه خواهیم کرد:

• وکالت به خودی خود یک عقد جایز است و طرفین می‌توانند در هر زمان آن را فسخ کنند، اما وکالت بلا عزل یک عقد لازم محسوب می‌شود، بنابراین موکل نمی‌تواند این قرارداد را برهم برند.
• ابطال وکالت بلاعزل شرایط خاصی را می‌طلبد. حجر وکیل یا موکل، فوت وکیل یا موکل، استعفای وکیل و اقاله عقد وکالت از جمله شرایطی است که هر یک می‌تواند عقد را فسخ کند.
• انعقاد وکالتنامه بلاعزل، دست کم برای موکل خطرات زیادی به همراه دارد، بنابراین قبل از امضای آن ریسک آن را بسنجید.

اگر نیاز به کسب اطلاعات بیشتری درباره وکالتنامه‌های بلاعزل دارید، از مشاوره حقوقی کمک بگیرید. خدمات حقوقی وکیل تلفنی به صورت شبانه روزی و در تمامی ایام هفته حتی تعطیلات رسمی ارائه می گردد.

مراحل ابطال وکالت بلاعزل

زمان آن رسیده تا به وکالت بلاعزل و نحوه ابطال آن بپردازیم. البته همانطور که گفته شد، در طول چنین عقودی امکان فسخ قرارداد از سوی موکل سلب شده است. بنابراین باطل کردن عقود پیش رو مستلزم احراز یکی از شرایطی است که در پاراگراف قبل بررسی شد. البته شرایط دیگری هم وجود دارد که خود به خود عقد وکالت بلا عزل را باطل می‌کند. برای مثال با اتمام موضوع قرارداد یا فرارسیدن تاریخ انقضای قرارداد، وکالت بلا عزل نیز باطل می‌شود.

اما اگر موکل بخواهد پیش از هر رویداد دیگری وکالت بلا عزل خود را باطل کند، تنها باید به دادگاه رجوع کرده و اثبات نماید شرط عدم عزل مبنی بر رعایت حدود و چارچوب قرارداد توسط وکیل بوده است. این موضوع برای مواقعی است که وکیل از حدود و اختیارات خود تجاوز می‌کند. در این مواقع موکل می‌تواند با تنظیم دادخواست درخواست خود مبنی بر ابطال وکالتنامه بلاعزل را پیگیری نماید. مشاوره حقوقی انلاین و رایگان شما را در کوتاهترین زمان به پاسخ سوالات حقوقی می‌رساند.

نمونه دادخواست ابطال وکالت بلاعزل