در قوانین مدنی ایران زوج پس از ازدواج با زوجه وظایف مختلفی برای تامین نیازهای مالی وی برعهده دارد. بسیاری از این موارد پیش از طلاق نیز قابل مطالبه هستند، برخی از آنها در طول زندگی زناشویی باید پرداخت شوند و دسته‌ای دیگر برای زمان جدایی در نظر گرفته شده‌اند. اما طبق عرف رایج زنان بعد از بروز اختلافات و تقاضای طلاق نسبت به دریافت آنها اقدام می‌کنند. علاوه بر مهریه، نفقه و اجرت المثل نیز در لیست وظایف مرد قرار می‌گیرند که به هر دو مورد در این مقاله خواهیم پرداخت. جهت کسب اطلاعات بیشتر پیرامون نحوه مطالبه نفقه و اجرت المثل این مطلب را تا انتها مطالعه نمایید.

تعریف نفقه از زبان وکیل

پیش از آنکه به بررسی مطالبه نفقه و اجرت المثل بپردازیم، بهتر است ابتدا تعریف دقیقی از مفهوم نفقه داشته باشیم. طبق ماده 1107 قانون مدنی ایران نفقه به معنای تامین مخارج زندگی می‌باشد. این هزینه‌ها شامل نیاز به خوراک، پوشاک، مسکن و ... بوده و وظیفه زوج است که آنها را فراهم نماید. لازم به ذکر است پرداخت نفقه از جمله وظایفی است که زوج در قبال زوجه برعهده دارد. در واقع قوانین مرد را به پرداخت نفقه به زن ملزم کرده است.

با توجه به این که زندگی زناشویی مخارج خود را دارد، مرد موظف به تامین خرج زندگی در نظر گرفته شده است. در واقع مرد باید هزینه‌های لازم برای تداوم زندگی را تامین کند. از این الزام در قانون به نفقه تعبیر می‌شود.

• جالب است بدانید نفقه تنها برای زن نیست، بلکه نفقه اقارب برای فرزندان نیز در نظر گرفته شده است.

شرایط لازم برای مطالبه نفقه

یکی از سوالات پر تکرار در مشاوره حقوقی نفقه، شرایط لازم برای طلب آن است. معمولا این سوال مطرح می‌شود که زن در چه صورت می‌تواند تقاضای نفقه کند؟ جالب است بدانید شرط دریافت نفقه تنها احقاق 2 مورد است که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

- عقد باید دائمی باشد: اولین شرط برای مطالبه قانونی نفقه، دائم بودن عقد زن و مرد است. بنابراین اگر عقد به صورت موقت صورت گرفته باشد، پرداخت نفقه به زوجه ضروری نخواهد بود.

- زن باید از مرد تمکین کند: بر اساس شرط دوم اگر زن از تمکین خودداری نماید و به اصطلاح ناشزه باشد، نفقه وی معلق خواهد بود. هر زمان زن به تمکین و حسن برخورد با همسر اهتمام ورزد، حق نفقه وی مجددا برقرار می‌شود.

برای مطالبه نفقه چه باید کرد؟

حالا که موضوع مطالبه نفقه و اجرت المثل داغ است، اجازه دهید به این موضوع اشاره کنیم که امکان پیگیری نفقه به صورت حقوقی و کیفری وجود دارد. در صورتی که بخواهید از طریق دعوای حقوقی نفقه خود را دریافت کنید، می‌بایست یک دادخواست مطالبه تنظیم نمایید. دادخواست شما باید به دادگاه خانواده تسلیم شود. در این صورت دادگاه پس از ارجاع کارشناس با توجه به فاکتورهایی نظیر شرایط خانوادگی، اجتماعی و شخصی زن میزان دقیق نفقه را محاسبه می‌کند.

• لازم به ذکر است در چنین دعوایی اصل بر عدم پرداخت نفقه است. در واقع زوجه نیازی به تلاش جهت اثبات عدم پرداخت نفقه ندارد. بلکه این زوج است که باید ثابت کند نفقه را پرداخت کرده است.

جهت مطالبه نفقه به کمک وکیل می‌توانید از خدمات وکالت موسسه حقوقی وکیل تلفنی بهره ببرید. ضمنا با دریافت مشاوره حقوقی از وکلای پایه یک دادگستری این فرصت را دارید اطلاعات خود را در این زمینه گسترش دهید.

منظور از اجرت المثل چیست؟

اگر به صورت دقیق به مطالبه نفقه و اجرت المثل دقت کرده باشید، متوجه اجرت المثل می‌شوید. اجرت المثل نیز یکی دیگر از وظایفی است که مرد در قبال زن بر عهده دارد. صد البته اطلاعات کمتری درباره اجرت المثل نسبت به نفقه وجود دارد، بنابراین در این بخش به مشاوره حقوقی اجرت المثل خواهیم پرداخت. اجرت المثل چیست و چرا باید پرداخت شود؟

زنان در طول زندگی مشترک اموری را انجام می‌دهند که بسیاری از آنها جزو وظایف آنها محسوب می‌شود. اما انجام برخی از امور شرعا و قانونا جزو وظایف آنها نبوده و آنها به دلایل مختلف اقدام به انجام آن می‌کنند. در صورت احراز این امور در زمان طلاق زن می‌تواند هزینه اموری را که وظیفه وی نبوده، طلب کند. البته برای این کار زن نباید تقاضای طلاق داده باشد. به عبارتی مطالبه اجرت المثل تنها زمانی مجاز است که درخواست طلاق توسط زوج مطرح شود.

مدارک لازم برای دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت

مطالبه نفقه و اجرت المثل با چالش‌های زیادی همراه است. در این قسمت به یکی از چالش‌های دیگر در این زمینه خواهیم پرداخت. بر اساس شواهد و قرائن بسیاری از افراد با نحوه مطالبه برای اجرت المثل آشنایی ندارند. همچنین بسیاری نمی‌دانند چه مدارکی برای ثبت دادخواست مورد نیاز است. اگر چنین است می‌توانید با مشاوره حقوقی انلاین و رایگان سوالات خود را مطرح کنید تا ظرف کمتر از 5 دقیقه پاسخ کارشناسان مجموعه را دریافت نمایید.

لازم به ذکر است پس از تنظیم دادخواست می‌توانید با در دست داشتن مدارک مورد نیاز برای ثبت آن اقدام کنید. مدارک مورد نیاز برای این کار عبارت است از:

• شناسنامه
• سند ازدواج
• برگ ارجاع کارشناسی

فرد باید این مدارک را در زمان ثبت دادخواست به منضمات درخواست اضافه نماید.

ایا می توان نفقه و اجرت المثل را در یک دادخواست مطالبه کرد؟

همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره شد، با توجه به اهمیت نفقه در قوانین مدنی ایران، امکان ثبت دادخواست و شکایت برای طلب نفقه وجود دارد. اگر زوجه تصمیم بر درخواست نفقه از طریق شکایت به دادگاه حقوقی بگیرد، می‌بایست یک دادخواست تنظیم نماید. در این شرایط این سوال مطرح می‌شود که آیا امکان مطالبه نفقه و اجرت المثل در یک دادخواست وجود دارد؟

در پاسخ به این سوال باید بدانید که باتوجه به این که مرجع رسیدگی به این دو دادخواست یکی بوده، فرد می‌تواند آنها را طی یک دادخواست به دادگاه ارائه دهد. البته هیچ الزامی در این زمینه وجود ندارد، چرا که فرد می‌تواند تقاضای نفقه و اجرت المثل را در دو دادخواست جداگانه ثبت نماید.

مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده نفقه و اجرت المثل

در انتهای مشاوره حقوقی نفقه و اجرت المثل بد نیست به مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده‌های این دو دادخواست بپردازیم. همانطور که می‌دانید با هدف بهبود روند بررسی پرونده‌های قضایی دادگاه‌های کشور به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم شده‌اند. هر یک از این دادگاه‌ها مرجع رسیدگی به دعاوی خاص هستند. با توجه به ماهیت نفقه و اجرت المثل مرجع رسیدگی به پرونده‌های مرتبط با این موارد دادگاه خانواده است. فرد می‌تواند درخواست خود را به این دادگاه تسلیم نماید.

چنانچه سوالی در ذهن شما بی پاسخ باقی مانده است، توصیه می‌کنیم آن را به صورت مشاوره حقوقی تلفنی با وکلای ما مطرح کنید تا از راهنمایی برترین وکلای پایه یک دادگستری بهره‌مند گردید.